Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi với đường bờ biển dài và nguồn thủy sản phong phú. Giữa muôn loài cá, cá sủ vàng (Otolithoides biauritus) vẫn nổi bật như một “báu vật đại dương” nhờ giá trị dinh dưỡng, y học và kinh tế vượt trội.
Loài cá này còn được gọi là cá sủ vây vàng, thuộc bộ cá vược, họ Sciaenidae. Với kích thước lớn, quý hiếm và giá trị có thể lên tới hàng tỷ đồng mỗi con, cá sủ vàng trở thành niềm ao ước không chỉ của giới sành ăn mà còn của các thương lái thủy sản khắp thế giới.
 |
Cá sủ vàng phân bố tại nhiều vùng biển ở Ấn Độ, Sri Lanka, Indonesia, Trung Quốc và Việt Nam. Dù sống chủ yếu ngoài khơi, chúng lại có thói quen đặc biệt: vào mùa sinh sản (từ tháng 1 đến tháng 4), cá sủ vàng di chuyển vào vùng cửa sông nước lợ để đẻ trứng. Cá con sau khi nở tiếp tục ngược dòng vào nước ngọt sinh trưởng trong 1–2 năm trước khi quay lại biển.
Tại Việt Nam, trước đây loài cá này xuất hiện rải rác từ Bắc vào Nam, đặc biệt nhiều ở vùng biển Thanh Hóa, Nghệ An. Tuy nhiên, những năm gần đây, số lượng cá sủ vàng suy giảm đáng kể, hiếm khi bắt gặp trong tự nhiên.
 |
Không chỉ thịt ngon, cá sủ vàng còn đặc biệt quý nhờ bong bóng. Thịt cá có vị ngọt, thơm, giàu dưỡng chất nên được ưa chuộng tại Hồng Kông, Trung Quốc, Nhật Bản. Người Trung Quốc quan niệm ăn cá sủ vàng mang lại may mắn, thịnh vượng, còn với nhiều ngư dân Việt, đây chẳng khác nào “lộc trời” hiếm có.
Phần giá trị nhất là bong bóng cá. Sau khi phơi khô, bong bóng chứa hàm lượng đạm cực cao – 500g có tới 442g đạm – được ví sánh ngang nhân sâm. Từ lâu, chúng đã được coi là dược liệu đại bổ, giúp tăng cường sinh lực, hoạt huyết và phục hồi sức khỏe cho người suy nhược. Chính vì vậy, trên thị trường quốc tế, giá bong bóng cá sủ vàng dao động 45.000 – 55.000 USD/kg (tương đương 1–1,25 tỷ đồng/kg).
Không dừng ở giá trị ẩm thực, bong bóng cá sủ vàng còn góp phần cho y học hiện đại. Đây là nguyên liệu quý để sản xuất chỉ khâu tự tiêu trong phẫu thuật – loại chỉ có khả năng tự phân hủy trong cơ thể, giúp vết mổ nhanh lành, giảm nguy cơ nhiễm trùng và không gây phản ứng phụ. Công nghệ này hiện đã được áp dụng ở Trung Quốc, Nhật Bản, nhưng tại Việt Nam vẫn chưa ghi nhận việc sử dụng.
 |
Giá trị khổng lồ của cá sủ vàng từng khiến giới ngư dân xôn xao. Năm 2013, anh Bùi Đình Thắng (Hưng Yên) may mắn đánh bắt được một con cá dài 2,1m ngoài cảng Diêm Điền (Thái Bình). Ngay sau đó, nhiều người sẵn sàng trả 1,6 tỷ đồng để sở hữu, thậm chí có đại gia nâng giá lên tới 3 tỷ đồng. Những thương vụ như vậy khiến loài cá này được ví von như “tấm vé số độc đắc” giữa biển khơi.
Cũng chính vì giá trị quá cao, cá sủ vàng đang bị săn lùng ráo riết. Tình trạng khai thác quá mức khiến số lượng loài cá này ở Việt Nam suy giảm nghiêm trọng, nhiều vùng biển gần như không còn thấy xuất hiện. Các chuyên gia cảnh báo, nếu không có biện pháp quản lý, bảo tồn và khai thác hợp lý, cá sủ vàng có thể biến mất khỏi tự nhiên – đồng nghĩa mất đi một “báu vật đại dương” vô giá.
