Chính phủ vừa ban hành Nghị định 27/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ. Trong đó, bổ sung khái niệm 'tạm sử dụng rừng'.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm xem xét, phê duyệt phương án tạm sử dụng rừng hoặc điều chỉnh phương án tạm sử dụng rừng.

Nghị định số 27 bổ sung khoản 9 Điều 3. Theo đó, tạm sử dụng rừng là việc sử dụng rừng để thực hiện thi công công trình tạm phục vụ thi công dự án lưới điện để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo quy định của pháp luật về xây dựng, điện lực và các pháp luật khác có liên quan nhưng không chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với diện tích tạm sử dụng rừng.

Trường hợp dự án có cả chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và tạm sử dụng rừng, phải có quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích sử dụng khác (đối với phần diện tích chuyển mục đích sử dụng rừng).

Trường hợp dự án không chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác nhưng có tạm sử dụng rừng, phải có quyết định chủ trương đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc quyết định phê duyệt dự án đầu tư.

Việc tạm sử dụng rừng chỉ được cho phép trong trong trường hợp dự án bắt buộc phải sử dụng trên diện tích có rừng do không thể bố trí trên diện tích đất khác. Đồng thời, hạn chế tối đa diện tích tạm sử dụng rừng và chặt hạ cây rừng trong phạm vi diện tích được tạm sử dụng và không chặt hạ cây rừng có đường kính từ 20 cm trở lên ở vị trí từ mặt đất đến vị trí 1,3m của thân cây.

Diện tích tạm sử dụng phải được điều tra, đánh giá về hiện trạng, trữ lượng, tác động của việc tạm sử dụng rừng đối với hệ sinh thái rừng. Nội dung tác động vào rừng, trồng lại rừng, phục hồi rừng phải được thể hiện đầy đủ, chi tiết trong phương án tạm sử dụng rừng.

Thời gian tạm sử dụng rừng phải được xác định rõ trong văn bản đề nghị quyết định phê duyệt phương án tạm sử dụng rừng; không quá thời gian thực hiện dự án.

Dự án không được phép tạm sử dụng rừng trong khu bảo vệ nghiêm ngặt của rừng đặc dụng, phạm vi diện tích rừng có các loài thực vật rừng nguy cấp, quý hiếm; không lợi dụng việc tạm sử dụng rừng để chặt, phá rừng, săn bắt động vật rừng, khai thác, vận chuyển gỗ và lâm sản trái quy định của pháp luật, hợp thức hóa gỗ và lâm sản khai thác trái pháp luật.

Ngoài ra, không đưa chất thải, hóa chất độc, chất nổ, chất cháy, chất dễ cháy, công cụ, phương tiện vào rừng trái quy định của pháp luật; không xây dựng, đào, bới, đắp đập, ngăn dòng chảy tự nhiên và các hoạt động khác trái quy định của pháp luật làm thay đổi cấu trúc cảnh quan tự nhiên, hủy hoại tài nguyên rừng, hệ sinh thái rừng, công trình bảo vệ và phát triển rừng.

Việc trồng lại rừng được thực hiện ngay trong mùa vụ trồng rừng gần nhất tại địa phương nhưng không quá 12 tháng tính từ thời gian tạm sử dụng rừng kết thúc trong phương án tạm sử dụng rừng được phê duyệt; bảo đảm diện tích rừng được phục hồi đáp ứng tiêu chí thành rừng theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp.

Dự án đường dây 500kV mạch 3 có thể hoàn thành đúng tiến độ, sau khi Nghị định số 27 ra đời.

Căn cứ Nghị định số 27, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có quyền quyết định phê duyệt phương án tạm sử dụng rừng để thực hiện các hạng mục công trình tạm phục vụ thi công dự án lưới điện để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Trong tình huống, diện tích rừng tạm sử dụng thuộc phạm vi quản lý của chủ rừng là các đơn vị trực thuộc các bộ, ngành, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có văn bản lấy ý kiến của bộ, ngành chủ quản và chỉ phê duyệt khi được sự đồng ý của bộ, ngành chủ quản.

Nghị định cũng chỉ ra, chủ đầu tư dự án phải có văn bản đề nghị quyết định phê duyệt phương án tạm sử dụng rừng hoặc điều chỉnh phương án tạm sử dụng rừng gửi đến Sở NN-PTNT. Nếu hồ sơ không hợp lệ, trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ, Sở NN-PTNT có trách nhiệm trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, Sở NN-PTNT sẽ tiến hành kiểm tra, xác minh về báo cáo thuyết minh và bản đồ hiện trạng rừng khu vực đề nghị tạm sử dụng rừng và tổ chức thẩm định phương án tạm sử dụng rừng hoặc điều chỉnh phương án tạm sử dụng rừng.

Cùng với đó, trình UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định phê duyệt phương án tạm sử dụng rừng hoặc điều chỉnh phương án tạm sử dụng rừng.

Nếu diện tích rừng tạm sử dụng thuộc phạm vi quản lý của chủ rừng là các đơn vị trực thuộc các bộ, ngành, trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được tờ trình và hồ sơ của Sở NN-PTNT, UBND cấp tỉnh phải lấy ý kiến của bộ, ngành chủ quản. 

Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ lấy ý kiến UBND cấp tỉnh, bộ, ngành chủ quản có trách nhiệm trả lời bằng văn bản gửi UBND cấp tỉnh.

Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được ý kiến của bộ, ngành chủ quản, Chủ tịch UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định phê duyệt phương án tạm sử dụng rừng hoặc điều chỉnh phương án tạm sử dụng rừng. Trường hợp không phê duyệt, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Đối với trường hợp không cần lấy ý kiến của bộ, ngành chủ quản, trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được tờ trình và hồ sơ của Sở NN-PTNT, Chủ tịch UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định phê duyệt. Nếu không phê duyệt, Chủ tịch UBND cấp tỉnh cũng trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Trước khi Nghị định số 27 ra đời, Ban Chỉ đạo Nhà nước các chương trình, công trình, dự án trọng điểm quốc gia, EVN, cùng các địa phương có dự án lưới điện đi qua đã nhiều lần đề xuất việc tạm sử dụng rừng để thực hiện các dự án lưới điện.

Nghị định ra đời được cho là sẽ tháo "nút thắt" về triển khai các dự án năng lượng trọng điểm. Một trong số đó là dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch (Quảng Bình) tới Phố Nối (Hưng Yên) dự kiến hoàn thành vào tháng 6/2024. Dự án này sẽ tác động tới khoảng 10ha rừng, tại địa phận Quỳnh Lưu - Thanh Hóa và Quảng Trạch - Quỳnh Lưu.

Bảo Thắng