Phong trào Sinh vật cảnh Bắc Ninh trong phát triển kinh tế xã hội giai đoạn mới

TS. Nguyễn Hữu Vạn, nguyên Tổng kiểm toán nhà nước, Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam(Thứ 7 từ trái qua) chụp ảnh lưu niệm cùng ban tổ chức Triển lãm trưng bày Đá quý - Đá cảnh - Sinh vật cảnh và các sản phẩm mỹ nghệ, làng nghề tỉnh Bắc Ninh năm 2025

Trên vùng đất trù phú của quê hương Kinh Bắc, từ những con phố đô thị đến các làng nghề truyền thống, phong trào sinh vật cảnh đã trở thành nhịp sống mới, phản chiếu sự giao thoa hài hòa giữa kinh tế, văn hóa và nghệ thuật, đồng thời mở ra những cơ hội phát triển bền vững cho người dân và cộng đồng.

Sinh vật cảnh với các lĩnh vực như cây cảnh, cây hoa, cây giống, cây công trình, chim cảnh, cá cảnh, non bộ, bonsai nghệ thuật không chỉ dừng lại ở giá trị làm đẹp hay niềm vui tao nhã, mà đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định vị thế là một ngành kinh tế sinh thái – nhân văn – nghệ thuật có tiềm năng lớn. Thực tiễn phát triển tại Bắc Ninh cho thấy, phong trào sinh vật cảnh không còn là hoạt động mang tính cá nhân hay tự phát mà ngày càng mở rộng, đa dạng về mô hình, gắn chặt với đời sống cộng đồng và đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ, môi trường của xã hội hiện đại. Từ các khu đô thị mới, công viên, trường học đến các làng nghề truyền thống, sinh vật cảnh hiện diện như một yếu tố nâng tầm cảnh quan, góp phần kiến tạo môi trường sống văn minh, đồng thời tạo việc làm và thu nhập cho hàng nghìn lao động địa phương.

Ông Vương Quốc Tuấn - Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XIII, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh(Ngoài cùng bên phải) cùng lãnh đạo các sở tham quan triển lãm trưng bày Đá quý - Đá cảnh - Sinh vật cảnh và các sản phẩm mỹ nghệ, làng nghề tỉnh Bắc Ninh năm 2025

Ngày 17/7/2025 chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh ra Quyết định hợp nhất Hội Sinh vật cảnh tỉnh Bắc Giang và Hội Sinh vật cảnh tỉnh Bắc Ninh (cũ) thành Hội Sinh vật cảnh tỉnh Bắc Ninh. Sự hợp nhất này không chỉ mang ý nghĩa kiện toàn tổ chức, mà còn tạo nền tảng cho phong trào sinh vật cảnh phát triển mạnh mẽ hơn, thống nhất nguồn lực và chiến lược, đóng góp thiết thực vào mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh trong giai đoạn mới. Với sự quan tâm và hỗ trợ từ lãnh đạo tỉnh, Hội Sinh vật cảnh Bắc Ninh đã và đang khẳng định vai trò là cầu nối giữa phong trào quần chúng với các mục tiêu phát triển nông nghiệp đô thị, sinh thái và cảnh quan bền vững.

Sự phát triển mạnh của phong trào sinh vật cảnh tại Bắc Ninh còn được thể hiện rõ qua câu chuyện của những hội viên và các làng nghề truyền thống. Nhiều hội viên đã vươn lên làm giàu nhờ nghề trồng, chăm sóc, buôn bán cây cảnh, bonsai, cá cảnh. Các làng nghề lâu đời như Đại Bái, Phù Lãng, Phù Khê, Tranh Đông Hồ, làng nghề mành Tam Tảo hay làng nghề hoa cây cảnh Phú Lâm không chỉ giữ vai trò bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, mà còn năng động thích ứng với xu thế mới, hình thành các khu vườn mẫu, điểm trưng bày – mua bán sinh vật cảnh chuyên nghiệp. Những không gian này vừa tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân, vừa trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách, góp phần thúc đẩy du lịch địa phương và mở ra một hướng phát triển nông nghiệp đô thị, nông nghiệp sinh thái cần được nhân rộng trong thời gian tới.

Bên cạnh giá trị kinh tế, sinh vật cảnh còn mang trong mình giá trị văn hóa – xã hội sâu sắc. Từ những dịp triển lãm, trưng bày, giao lưu nghệ thuật cây cảnh cho đến những hoạt động cộng đồng, sinh vật cảnh trở thành cầu nối gắn kết con người, góp phần gìn giữ và lan tỏa nét đẹp thẩm mỹ, lối sống thanh lịch vốn là một phần bản sắc của vùng đất Kinh Bắc. Tại các khu đô thị mới, công viên, trường học, bệnh viện, sự hiện diện của những vườn cây, hồ cá, tiểu cảnh bonsai không chỉ làm không gian thêm xanh mát, mà còn tạo môi trường thân thiện, nâng cao chất lượng sống, thúc đẩy tinh thần hướng thiện và yêu thiên nhiên cho cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Trong bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội hiện nay, phong trào sinh vật cảnh Bắc Ninh cũng gắn liền với các mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao và đô thị văn minh. Nhiều hội viên tích cực tham gia các hoạt động trồng cây xanh tại đường làng, ngõ xóm, khu dân cư, tạo nên diện mạo xanh – sạch – đẹp cho môi trường sống. Các mô hình như “đường cây hội viên”, “khu dân cư sinh vật cảnh” được nhân rộng, trở thành điểm nhấn giúp nhiều địa phương đạt tiêu chí cảnh quan trong chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Đồng thời, việc chú trọng quy hoạch quỹ đất công cộng cho các khu trưng bày sinh vật cảnh, đưa sinh vật cảnh vào quy hoạch cảnh quan đô thị và các công trình công cộng là hướng đi cần thiết, vừa đáp ứng nhu cầu của cộng đồng, vừa tạo đà cho ngành sinh vật cảnh phát triển bền vững.

Hướng tới tương lai, Hội Sinh vật cảnh tỉnh Bắc Ninh đang sớm triển khai xây dựng Đề án “Phát triển sinh vật cảnh giai đoạn 2025–2030” phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp và gắn kết chặt chẽ với chương trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Đề án này không chỉ đặt mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh tế của sinh vật cảnh, mà còn chú trọng phát triển các giá trị văn hóa, môi trường và cộng đồng. Hội sẽ tăng cường phối hợp với các cơ quan chuyên môn và các tổ chức đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên để mở rộng lực lượng hội viên, đa dạng hóa mô hình sinh kế dựa vào sinh vật cảnh, qua đó góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.

Trên hành trình xây dựng một Bắc Ninh ngày càng văn minh, giàu đẹp, Hội Sinh vật cảnh không chỉ là một tổ chức xã hội – nghề nghiệp mà còn là tổ chức xã hội mang đậm tính nhân văn, gắn bó mật thiết với từng cộng đồng dân cư. Với vai trò vừa gìn giữ giá trị truyền thống, vừa sáng tạo, thích ứng với nhu cầu phát triển hiện đại, phong trào sinh vật cảnh đang góp phần kiến tạo những không gian sống hài hòa, nâng cao chất lượng và giá trị sống cho nhân dân. Bắc Ninh, từ vùng đất giàu bản sắc văn hóa, giờ đây còn ghi dấu ấn như một địa phương năng động trong việc biến sinh vật cảnh thành ngành kinh tế – văn hóa – nghệ thuật, tạo đà cho sự phát triển bền vững của cả cộng đồng trong giai đoạn mới.