Từ cây ăn quả dân dã đến biểu tượng văn hóa tâm linh
 |
| Cây sung vốn gắn liền với ký ức làng quê Việt. Ảnh: khampha |
Xưa kia, mỗi gia đình thường trồng một cây sung cạnh ao hoặc sau nhà để hái lá non, quả non làm thực phẩm dân dã. Qua thời gian, cùng với sự phát triển của nghệ thuật cây cảnh, cây sung được uốn thế, tạo hình, trở thành bonsai phong thủy được nhiều người yêu thích.
Trong mâm ngũ quả ngày Tết truyền thống, chùm quả sung luôn có mặt bên cạnh xoài, dừa, đu đủ, mãng cầu – thể hiện ước vọng về cuộc sống đủ đầy, sung túc. Dù giàu hay nghèo, người Việt vẫn gìn giữ thói quen bày sung trong ngày Tết như một lời cầu chúc an lành cho năm mới.
Trong nghệ thuật cây cảnh, đặc biệt là ở Hà Nội, cây sung còn đứng đầu trong bộ Tam đa “Phúc – Lộc – Thọ”, tượng trưng cho Phúc. Lộc là cây lộc vừng, Thọ là cây vạn tuế. Sự xuất hiện của sung trong sân vườn không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn là cách thu hút sinh khí, vượng khí vào nhà.
Ý nghĩa linh thiêng trong Phật giáo và truyền thuyết
 |
| Theo truyền thuyết Phật giáo, quả sung chính là hoa Ưu Đàm – loài hoa linh thiêng ngàn năm mới nở một lần, còn gọi là Linh hoa thụy. |
Trong tiếng Phạn, “Udambara” là tên gọi của loại cây cho ra hoa ưu đàm, được xem là điềm báo sự xuất hiện của bậc thánh nhân hoặc điềm lành trời ban.
Kinh Pháp Hoa từng ghi lời Phật: “Thật khó mà gặp hoa Ưu Đàm.” Vì thế, chùm quả sung – tượng trưng cho hoa linh – được xem là vật linh không thể thiếu trong những dịp trọng đại, đặc biệt là ngày Tết cổ truyền.
Người xưa dạy: Trồng sung đúng hướng để đón lộc
Trong phong thủy, vị trí trồng cây sung có ảnh hưởng lớn đến vận mệnh của gia đình. Người xưa lưu truyền rằng:
Trồng sung phía trước nhà, đặc biệt là hai bên cổng, sẽ giúp hút tài khí, vượng vận và hóa giải tà khí.
Tránh trồng sung đối diện cửa chính hoặc giữa sân, vì có thể ngăn cản dòng năng lượng tốt, khiến gia đạo trì trệ.
Bên trái cổng nhà (Thanh Long vị) là vị trí lý tưởng giúp gia đình nhận được sự phù trợ về sức khỏe, tình cảm và nội khí.
Bên phải (Bạch Hổ vị) lại giúp củng cố công danh, sự nghiệp và các mối quan hệ xã hội.
Đây là những kinh nghiệm quý báu được ông bà xưa chắt lọc, truyền lại từ đời này sang đời khác, kết hợp giữa phong thủy Á Đông và quy luật hài hòa thiên nhiên.
Cây sung hợp tuổi nào và chọn giống nào?
 |
| Theo phong thủy ngũ hành, cây sung đặc biệt hợp với những người tuổi Dần, Thìn, Tỵ và Mùi. Những gia chủ thuộc các tuổi này nếu trồng sung trong khuôn viên nhà đúng vị trí, sẽ nhận được nhiều sinh khí, thuận lợi trong tài chính và sức khỏe. |
Về giống cây, nên ưu tiên sung ta – loại cây bản địa có tán rộng, thân gỗ vững chắc, dễ tạo thế bonsai, vừa có tính thẩm mỹ, vừa mang ý nghĩa phong thủy tích cực. Nếu không gian hạn chế như nhà phố hoặc ban công, có thể chọn sung Mỹ – loại có dáng nhỏ gọn, quả to, màu sắc đẹp, thích hợp trồng chậu trong nhà.
Lưu ý khi trồng cây sung trong khuôn viên nhà:
Không trồng quá gần móng nhà, vì rễ cây sung phát triển mạnh, dễ làm nứt tường hoặc ảnh hưởng kết cấu công trình.
Nên thường xuyên cắt tỉa tán cây gọn gàng để đảm bảo sự thông thoáng, giúp cân bằng âm dương trong khuôn viên.
Tránh để cây sung che hết mặt tiền nhà, vì dễ cản trở ánh sáng và dòng khí tốt đi vào trong.
Trồng cây sung hợp phong thủyTrồng cây sung trong nhà không đơn thuần là lựa chọn thẩm mỹ hay tiện ích. Với người Việt, đó còn là một hình thức gìn giữ văn hóa truyền thống, một cách kết nối với những giá trị tâm linh sâu sắc. Người xưa dạy: “Nhà có sung là nhà có phúc” – không chỉ bởi cái tên “sung” mang ý nghĩa tốt lành, mà còn bởi cây sung luôn hiện diện như một biểu tượng của viên mãn, tròn đầy, sinh sôi và gắn kết.
Lê Anh (Tổng hợp)
