Việt Nam ta có giống lan quý mang tên là lan Trần Mộng. Nói về tên của loài lan này có nhiều lý giải khác nhau, nhưng có một truyền thuyết mà nhiều người vẫn kể, đó là:
Lan mang tên gọi là "Trần Mộng" bởi gắn liền với câu chuyện về đức vua Trần Nhân Tông, người đã mơ được thấy một loài địa lan hiếm, sắc hoa màu đỏ hồng rất đẹp và hương thơm quyến rũ. Điều kỳ lạ là khi tỉnh giấc, vua được báo có người dâng lên nhà vua chậu lan quý. Đức vua cho truyền đem tới, nhìn ra đúng loài lan trong mộng. Khi vua hỏi lan gì thì người dâng lan khéo léo nói câu lan quý đã được dâng, nhưng tên gọi về loại lan xin Đức vua cho lan một cái tên để xứng với vẻ đẹp của lan. Đức vua liền kể lại giấc mộng và nói đã vậy hãy gọi tên là lan Trần Mộng. Có người vỗ tay khen hay bởi lan khi được xướng tên là gợi lại giấc mộng của đức vua Trần.
 |
Nghe mọi người tán thưởng hoa mang giấc mộng vua Trần, Đức vua cười rồi đọc bốn câu với nghĩa:
Trần gian đã trãi
Mộng nhiều đã qua
Quý đời an lạc
Tốt lành mãi xa./.
Thật là sâu sắc và ý nghĩa. Trần Mộng không chỉ là giấc mộng của vua Trần về Lan mà là giấc mộng về cuộc đời an lạc cho muôn dân.
Từ đó loài lan quý được gọi tên là lan "Trần Mộng" (giấc mộng của vua Trần về cuộc sống an lành hạnh phúc cho muôn dân).
 |
Phân loài, lan trần mộng là loài địa lan, thuộc chi lan kiếm (tên khoa học là Cymbidium, Cymbidium lowianum hoặc Cymbidium ensifolium tùy theo phân loại cụ thể).
Về hình dáng, lan Trần Mộng có lá dài, to, màu xanh đậm, hoa khá dài vươn cao hoặc uốn cong mềm mại, với nhiều màu khác nhau như: nâu nhạt, đỏ hồng, và nhiều màu sắc khác tùy giống, tuỳ kỹ thuật lai ghép để phối màu (hiện nay).
Điều kiện sinh trưởng, ưu điểm; lan Trần Mộng là loài lan khó tính, trong điều kiện chăm sóc bình thường, lan chỉ sinh trưởng và phát triển tốt ở những nơi có khí hậu mát mẻ, tại các vùng núi cao phía Bắc Việt Nam như Sa Pa (Lào Cai, Lai Châu). Hoa lan Trần Mộng Sapa có ưu điểm là thường nở hết các nụ trên cành, không bị rụng nụ như một số giống lan nhập khẩu khác.
 |
Giá trị, lan Trần Mộng được người yêu lan cho là loài hoa vương giả "Vương giả chi lan". Giới chơi lan Việt Nam xưa và nay rất ưa chuộng, đặc biệt là chơi Tết vì vẻ đẹp sang trọng, hương thơm quyến rũ và rất lâu tàn.
Lan Trần Mộng về Ngoạ Vân Yên tử. Do khí hậu và thổ nhưỡng vùng núi Bảo Đài thuộc dãy Yên Tử khí hậu luôn mát, quanh năm mây phủ nên Đức Trần Nhân Tông đã chọn làm nơi dựng am tu hành gọi là am Ngoạ Vân (ngủ trong mây). Gần đây lan Trần Mộng đã được đưa về Ngoạ Vân và cho hoa rất đẹp. Gống lan quý về đúng nơi Đức Trần Nhân Tông đắc đạo để khoe hương sắc thật là "Tri kỷ trùng phùng" duyên lành cho vùng đất thiêng.
Giờ đây ai với duyên may muốn ngắm lan Trần Mộng hãy về Ngoạ Vân Yên Tử vừa được về chiêm bái Thánh địa miền đất Phật Hoàng vừa được thưởng ngoạn "Vương giả chi hoa" hoa quý với nhiều ý nghĩa đúng như câu:
Về đất thiêng, ngắm "Vương lan"
Nghe câu chuyện kể chứa chan tình đời.
Bậc quân vương đức sáng ngời,
Chân tu đắc đạo muôn đời sáng danh./.
