Không gian xanh – Yếu tố cốt lõi trong thiết kế bệnh viện hiện đại

Không gian xanh trong bệnh viện – Liệu pháp tự nhiên giúp bệnh nhân hồi phục

Không gian xanh đóng vai trò quan trọng trong môi trường y tế, không chỉ tạo cảnh quan thư giãn mà còn trực tiếp hỗ trợ quá trình hồi phục của bệnh nhân. Các nghiên cứu y khoa đã chỉ ra rằng tiếp xúc với cây xanh, ánh sáng tự nhiên và không khí trong lành giúp bệnh nhân giảm căng thẳng, lo âu, tăng cường khả năng hồi phục sau điều trị. Tuy nhiên, thực tế tại nhiều bệnh viện tư nhân và phòng khám ở Việt Nam cho thấy tình trạng thiếu không gian xanh đang là vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt là khi nhiều cơ sở y tế được đặt trong các tòa nhà không được thiết kế chuyên biệt cho mục đích chăm sóc sức khỏe.

Không gian xanh tại Bệnh viện sản nhi Phú Thọ./Ảnh báo Lao động

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này là sự gia tăng nhanh chóng của hệ thống y tế tư nhân, đi kèm với áp lực về chi phí đầu tư. Nhiều bệnh viện và phòng khám tư nhân lựa chọn thuê mặt bằng trong các tòa nhà thương mại, chung cư cao tầng hoặc khu văn phòng thay vì xây dựng mới. Các tòa nhà này có thiết kế phục vụ cho mục đích thương mại, không đáp ứng các tiêu chuẩn không gian mở theo Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCXDVN 01:2008/BXD và TCVN 4470:2012 – Tiêu chuẩn thiết kế bệnh viện đa khoa, vốn quy định rõ về mật độ xây dựng, tỷ lệ cây xanh và hạ tầng hỗ trợ bệnh nhân.

Do đó, trong nhiều trường hợp, các bệnh viện tư nhân chỉ có thể tận dụng không gian sẵn có, dẫn đến tình trạng thiếu sân vườn, tiểu cảnh hoặc các khu vực nghỉ ngơi ngoài trời cho bệnh nhân. Ngay cả những khu vực công cộng như hành lang, phòng chờ cũng không đảm bảo diện tích sử dụng, tạo nên một môi trường chật chội, thiếu thông thoáng. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng điều trị và trải nghiệm của bệnh nhân, đặc biệt là những người phải điều trị dài ngày hoặc phục hồi sau phẫu thuật.

Bên cạnh đó, việc thiếu không gian xanh cũng làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm chéo trong bệnh viện. Các khu vực nội trú, phòng khám thường được bố trí san sát, hệ thống thông gió không đảm bảo, dẫn đến môi trường tù túng, ẩm thấp, không có sự đối lưu không khí tự nhiên. Điều này không chỉ gây khó chịu cho bệnh nhân mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đội ngũ y bác sĩ và nhân viên y tế làm việc trong môi trường áp lực cao.

Trong bối cảnh này, vai trò giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước trong ngành Y tế, Môi trường, Xây dựng, cùng các cơ quan chức năng của các tỉnh thành phố nói chung và thành phố Hà Nội nói riêng, cần được tăng cường. Việc cấp phép hoạt động cho các bệnh viện tư nhân cần đi kèm với tiêu chí đánh giá về thiết kế kiến trúc, đặc biệt là yêu cầu về không gian xanh và hệ thống hạ tầng hỗ trợ sức khỏe bệnh nhân. Hiện nay, nhiều bệnh viện tư nhân được cấp phép dựa trên tiêu chí trang thiết bị y tế và nhân lực, nhưng chưa có cơ chế giám sát chặt chẽ về yếu tố cảnh quan và môi trường điều trị. Điều này cần được điều chỉnh để đảm bảo rằng tất cả các cơ sở y tế, dù là công hay tư, đều phải đáp ứng được những tiêu chuẩn tối thiểu về môi trường chữa bệnh an toàn, trong lành.

Tại Hà Nội, mặc dù thành phố đã có nhiều chủ trương và đề án nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, nhưng trên thực tế, nhiều bệnh viện, phòng khám tư nhân vẫn chưa đáp ứng được tiêu chuẩn không gian cần thiết. Việc các cơ sở y tế tư nhân thuê lại mặt bằng từ các tòa nhà văn phòng, chung cư – những công trình không được thiết kế cho mục đích y tế – đang dẫn đến nhiều bất cập về môi trường điều trị, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng khám chữa bệnh và sức khỏe bệnh nhân.

Ngày 22/2, tại Hà Nội, Sở Y tế Hà Nội tổ chức hội nghị Khoa học Kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955- 27/2/2025). Tham dự hội nghị có Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà cùng đại diện Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, các cơ sở y tế trên địa bàn Hà Nội.

Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP Hà Nội Vũ Thu Hà nhấn mạnh, với vị thế là trung tâm y tế lớn của cả nước, Hà Nội không chỉ thực hiện nhiệm vụ chuyên môn tại địa bàn, mà còn là nơi tiếp nhận, điều trị bệnh nhân từ nhiều địa phương. Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 17, Thành ủy đã ban hành Chương trình số 08-Ctr/TU ngày 17/3/2021 về “Phát triển hệ thống an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của nhân dân Thủ đô giai đoạn 2021-2025”

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà phát biểu tại Hội nghị khoa học hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955-27/2/2025).Ảnh hanoi.gov.vn

Thành phố Hà Nội đã ban hành Đề án số 5369/QĐ-UBND ngày 14/10/2024 về nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh của các cơ sở y tế công lập đến năm 2030 với mục tiêu: Xây dựng và phát triển hệ thống y tế Thủ đô tiên tiến và hiện đại phù hợp với quy mô dân số và đáp ứng toàn diện nhu cầu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, hướng tới mục tiêu chất lượng, hiệu quả, tiến bộ, công bằng xã hội và hội nhập quốc tế; tập trung phát triển nâng cao chất lượng dịch vụ một số lĩnh vực tiếp cận ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới

Phó Chủ tịch Vũ Thu Hà cho rằng, để phát huy những kết quả đã đạt được, trong năm 2025 và những năm tiếp theo, thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW, Luật Thủ đô năm 2024, thành phố đã xác định: Xây dựng hệ thống y tế tiên tiến, hiện đại, tập trung phát triển một số lĩnh vực tiếp cận trình độ công nghệ thế giới. Nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh; năng lực hệ thống y tế dự phòng, y tế cơ sở, hệ thống bác sĩ gia đình, bảo đảm chăm sóc toàn diện sức khỏe nhân dân; huy động các nguồn lực xã hội xây dựng mạng lưới cơ sở khám, chữa bệnh chất lượng cao, hiện đại; cơ sở nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, y dược của tư nhân và đầu tư nước ngoài, gắn phát triển du lịch với chăm sóc sức khỏe.

Nhiều bệnh viện tư nhân dù có danh tiếng trong ngành y tế nhưng phần lớn cơ sở vật chất của họ lại được đặt trong những tòa nhà không được thiết kế ban đầu là bệnh viện chuyên dụng, nên khi thuê lại phải cải tạo lại gặp sự phản đối của người dân sống chung trong toà nhà, điển hình như vụ việc người dân sống trong chung cư Sunrise City Central (Quận 7, TP.HCM) bức xúc và phản đối quyết liệt việc mở phòng khám đa khoa Tâm Anh đề nghị không cho lưu trú tại 4 tầng thương mại, dịch vụ của chung cư này. Hay như vụ việc phản ánh của người dân Tổ dân phố 15A phường Dịch Vọng đã phản ánh với báo chí, Công ty Cổ phần Gateway Hà Nội là chủ sở hữu hợp pháp của công trình hỗn hợp Nhà ở và Trung tâm thương mại số 265 đường Cầu Giấy (Tòa nhà The West) đã ký kết hợp đồng cho Công ty Cổ phần Bệnh viện đa khoa Tâm Anh thuê toàn bộ Trung tâm thương mại gồm 5 tầng thuộc phần đế của Tòa nhà để mở cơ sở khám, chữa bệnh.

Công trình hỗn hợp Nhà ở và Trung tâm thương mại số 265 đường Cầu Giấy (Tòa nhà The West) đã ký kết hợp đồng cho Công ty Cổ phần Bệnh viện đa khoa Tâm Anh thuê toàn bộ Trung tâm thương mại gồm 5 tầng thuộc phần đế của Tòa nhà để mở cơ sở khám, chữa bệnh./Ảnh Phạm Hùng

Việc các cơ sở tư nhân thuê hay mua lại các toà nhà, chung cư có thiết kế ban đầu không phải dành cho cơ sở khám chữa bệnh, điều này dẫn đến tình trạng phòng bệnh chật chội, thiếu ánh sáng tự nhiên, không gian xanh bị hạn chế, không đảm bảo tiêu chuẩn về sự thông thoáng và cách ly giữa các khu vực điều trị. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân phải nằm điều trị trong những không gian kín, thiếu hệ thống thông gió đạt chuẩn, tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm chéo. Việc không có đủ không gian cho các khu vực phục hồi chức năng, sân vườn hay cảnh quan thiên nhiên cũng khiến bệnh nhân không có môi trường thuận lợi để thư giãn và hồi phục.

Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc – Yên Ninh số 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội./Ảnh Phạm Hùng

Dù Hà Nội đã triển khai nhiều chính sách nâng cao chất lượng y tế, nhưng thực tế lại cho thấy công tác quản lý, giám sát của các cơ quan chức năng chuyên môn vẫn còn lỏng lẻo, thậm chí vi phạm trong công tác quản lý hành nghề. Qua đó, dẫn đến tình trạng nhiều bệnh viện tư nhân được cấp phép hoạt động mà chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn về cơ sở vật chất theo quy định. Một số cơ sở y tế đặt trong tòa nhà chung cư hoặc văn phòng thương mại, nơi không có hệ thống xử lý chất thải y tế riêng biệt, không đảm bảo tiêu chuẩn cách âm và cũng không có lối đi tách biệt cho bệnh nhân cấp cứu. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng điều trị mà còn gây tác động tiêu cực đến cư dân sinh sống trong cùng tòa nhà.

Trước thực trạng này, các cơ quan quản lý y tế cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn để kiểm soát chặt chẽ việc cấp phép hành nghề, đảm bảo rằng các cơ sở y tế tư nhân phải đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn về không gian, hạ tầng, cũng như điều kiện môi trường điều trị. Nếu không có sự thay đổi, hệ thống y tế tư nhân có thể tiếp tục phát triển theo hướng thương mại hóa, trong khi quyền lợi của bệnh nhân chưa được bảo đảm một cách đầy đủ, đi ngược lại với mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ y tế mà thành phố Hà Nội đang hướng tới.

Ngoài ra, chính quyền địa phương và cơ quan chức năng cũng cần có chính sách khuyến khích các bệnh viện đầu tư vào không gian xanh bằng cách hỗ trợ tài chính, ưu đãi về thuế hoặc đơn giản hóa thủ tục cấp phép cho các cơ sở y tế tuân thủ quy chuẩn về kiến trúc bệnh viện xanh. Đồng thời, cần có cơ chế kiểm tra định kỳ để đảm bảo rằng các bệnh viện tư nhân duy trì đúng cam kết về thiết kế và vận hành, thay vì chỉ đáp ứng yêu cầu ban đầu để được cấp phép hoạt động.

Không gian xanh không chỉ là một yếu tố kiến trúc mà còn là một liệu pháp tự nhiên giúp bệnh nhân hồi phục hiệu quả hơn. Việc cải thiện không gian bệnh viện theo hướng xanh, thông thoáng không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ y tế mà còn thể hiện trách nhiệm của ngành y tế đối với sức khỏe cộng đồng. Để thực hiện điều này, sự vào cuộc của cả doanh nghiệp y tế tư nhân và cơ quan quản lý nhà nước là điều kiện tiên quyết, nhằm hướng tới một hệ thống bệnh viện đạt chuẩn, hài hòa giữa công năng điều trị và không gian sống xanh bền vững.

Kỳ vọng là bước tiến mới trong phát triển y tế cao cấp tại Việt Nam

Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng về nhu cầu chăm sóc sức khỏe cao cấp. Theo thống kê, mỗi năm có hàng trăm nghìn lượt người Việt ra nước ngoài khám chữa bệnh, đặc biệt là tại Singapore, Thái Lan, Hàn Quốc và Nhật Bản. Chi phí cho các dịch vụ y tế nước ngoài lên đến hàng tỷ USD, gây áp lực lớn lên cán cân thanh toán và cho thấy sự thiếu hụt của hệ thống y tế trong nước. Sự ra đời của các bệnh viện tư nhân cao cấp như Sunshine Hospital là một giải pháp cần thiết, không chỉ giúp người bệnh tiếp cận với dịch vụ y tế chất lượng ngay tại Việt Nam mà còn góp phần giữ lại dòng vốn đang chảy ra nước ngoài.

Bệnh viện Quốc tế Sunshine Hospital được khởi công xây dựng với quy mô gần 80.000 m² sàn, bao gồm 7 tầng nổi và 1 tầng hầm, tích hợp đầy đủ các khoa điều trị chuyên sâu như nội khoa, ngoại khoa, sản khoa, nhi khoa, ung bướu, tim mạch và y học cổ truyền. Đặc biệt, bệnh viện dành 1/3 diện tích để nghiên cứu và chẩn trị Đông y, kết hợp giữa y học cổ truyền phương Đông và y học hiện đại. Một trong những điểm nổi bật của bệnh viện là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ 4.0 vào công tác khám chữa bệnh, bao gồm hệ thống HIS (Hospital Information System) giúp quản lý hồ sơ bệnh án điện tử, AI hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, robot hỗ trợ phẫu thuật và vận chuyển vật tư, khám chữa bệnh từ xa (Telemedicine), hệ thống IoT giám sát sức khỏe bệnh nhân 24/7.

Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sunshine - ông Đỗ Anh Tuấn phát biểu tại Lễ khởi công xây dựng bệnh viện quốc tế Sunshine Hospital./Ảnh Lao động

Ngoài các dịch vụ y tế, Sunshine Hospital còn được thiết kế theo mô hình bệnh viện nghỉ dưỡng với hệ thống phòng nội trú đạt tiêu chuẩn 5 sao, các khu vực trị liệu spa, yoga, phục hồi chức năng, nhà hàng, café và không gian xanh hỗ trợ liệu pháp cân bằng thân - tâm - trí. Việc xây dựng bệnh viện trong khu đô thị Noble Palace Tây Thăng Long cũng tạo nên một hệ sinh thái khép kín, nơi bệnh nhân không chỉ được chữa bệnh mà còn được chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Dự án bệnh viện Sunshine Hospital phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn xây dựng theo quy định pháp luật như Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCXDVN 01:2008/BXD về mật độ xây dựng, chiều cao công trình và hệ thống hạ tầng, hay TCVN 4470:2012 - Tiêu chuẩn thiết kế bệnh viện đa khoa nhằm đảm bảo các yêu cầu về an toàn kết cấu, hệ thống cấp thoát nước, không gian phòng bệnh và quy trình vận hành. Trong đó, việc đảm bảo không gian xanh theo đúng quy chuẩn đóng vai trò quan trọng, giúp bệnh viện không chỉ là nơi khám chữa bệnh mà còn là môi trường sống lành mạnh, nâng cao hiệu quả điều trị.

Không gian xanh trong bệnh viện là yếu tố quan trọng được quy định trong QCXDVN 01:2008/BXD và TCVN 4470:2012, nhằm đảm bảo môi trường trong lành, giảm ô nhiễm tiếng ồn và tăng cường sức khỏe tinh thần cho bệnh nhân. Theo các tiêu chuẩn này, bệnh viện cần đảm bảo diện tích cây xanh tối thiểu theo mật độ xây dựng cho phép, kết hợp giữa khuôn viên cây xanh, mặt nước và thảm thực vật, tạo ra một môi trường trị liệu tự nhiên giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với không gian xanh có thể giảm căng thẳng, cải thiện chất lượng giấc ngủ, hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính và tăng hiệu quả của các liệu pháp y tế. Trong thiết kế của Sunshine Hospital, hệ thống công viên nội khu, vườn thảo dược Đông y và các khu vực trị liệu ngoài trời được quy hoạch bài bản, phù hợp với quy chuẩn xây dựng bệnh viện hiện đại.

Bên cạnh đó, vai trò giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế, môi trường và xây dựng là vô cùng quan trọng để đảm bảo chất lượng dịch vụ và an toàn cho cộng đồng. Ngành Y tế có trách nhiệm kiểm định các tiêu chuẩn y tế, cấp phép hoạt động cho bệnh viện, giám sát trang thiết bị y tế và năng lực chuyên môn của đội ngũ bác sĩ, đảm bảo các phương pháp điều trị được áp dụng đúng theo quy định. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng với các cơ quan chức năng của thành phố Hà Nội sẽ kiểm soát các tiêu chuẩn về xử lý chất thải y tế, khí thải, nước thải và phòng cháy chữa cháy, đảm bảo bệnh viện hoạt động đúng quy định về bảo vệ môi trường, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến khu vực xung quanh.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước là yếu tố quan trọng nhằm hạn chế các sai phạm có thể xảy ra trong quá trình xây dựng và vận hành bệnh viện. Trên thực tế, nhiều dự án y tế tư nhân tại Việt Nam đã từng gặp phải những vấn đề nghiêm trọng như không đủ điều kiện pháp lý nhưng vẫn triển khai xây dựng, vi phạm các quy chuẩn về an toàn và môi trường, hoặc không đáp ứng được chất lượng dịch vụ như đã cam kết. Một số bệnh viện tư nhân đã bị đình chỉ hoạt động do không đạt yêu cầu kiểm định, hệ thống thiết bị y tế lỗi thời hoặc không có đủ đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao.

Sunshine Group, dù là một tập đoàn bất động sản lớn, nhưng trong thời gian gần đây đã đối mặt với nhiều thách thức về uy tín và niềm tin từ nhà đầu tư cũng như khách hàng. Điều này làm dấy lên những lo ngại về khả năng triển khai thành công dự án Sunshine Hospital. Nếu tập đoàn không có chiến lược kiểm soát chặt chẽ về tiến độ thi công, nguồn vốn và chất lượng vận hành bệnh viện, rất có thể dự án này sẽ gặp phải những vấn đề tương tự, ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin của khách hàng và nhà đầu tư.

Việc khởi công bệnh viện Sunshine Hospital là một bước đi đầy tham vọng, nhưng để thực sự thành công, Sunshine Group cần đảm bảo minh bạch trong quá trình triển khai, tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật và có sự giám sát nghiêm túc từ các cơ quan quản lý nhà nước. Chỉ khi đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về y tế, môi trường và xây dựng, bệnh viện này mới có thể thực sự trở thành một trung tâm chăm sóc sức khỏe cao cấp, mang lại giá trị thực sự cho người dân và tránh đi vào vết xe đổ của nhiều dự án bệnh viện tư nhân trước đây.