Phủ Am Trà được dựng từ thời Trần, trên một khu đất đẹp bên suối thuộc khoảng giữa của quãng đường từ Thái miếu nhà Trần tới Am Ngoạ Vân (nay là vùng đất thuộc xã An Sinh, tỉnh Quảng Ninh). Người dân vùng này còn kể: Xưa Đức Điều ngự Trần Nhân Tông mỗi lần từ Am Ngoạ Vân về Thái miếu nhà Trần và đi ngược lại đều dừng chân nghỉ để thưởng trà, ngắm cảnh nơi đây.
 |
| Hình ảnh chùa Ngọa Vân – khu vực gần Phủ Am Trà. |
Ở đây còn có một loại trà mọc trên sườn núi, nơi khí hậu mát mẻ, đất thanh tịnh, được người dân địa phương thu hái chế biến theo phương pháp truyền thống. Trà nổi tiếng thời bấy giờ với vị thơm ngon, thanh khiết, mang đậm hương vị núi rừng Yên Tử, là loại trà mà Trần Nhân Tông thường dùng khi ở Ngọa Vân Yên Tử được gọi là trà Phủ Am. Tên trà gắn liền với địa danh Phủ Am nơi Ngài thường nghỉ để thưởng trà.
Với sự phát triển của xã hội, từ xưa trà đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt. Vào thời nhà Trần, trà được sử dụng khá phổ biến trong giới quý tộc và Phật giáo, loại trà được ưa chuộng nhiều là trà ngon ướp hương Sen thể hiện cao sang thanh tịnh, tốt cho sức khoẻ, dưỡng tâm, an thần. Nghệ thuật thưởng trà thời bấy giờ đã đạt đến đỉnh cao với những người chuyên làm ra nhiều loại trà hảo hạng và cách pha chế cầu kỳ.
 |
Tương truyền trong lúc thưởng trà ở Phủ Am có người nói: người phương Bắc có thưởng trà và nâng lên thành trà đạo với tông chỉ Hoà - Kính - Thanh - Tịnh thật tao nhã, sao ta cũng uống trà mà không được thế. Lúc bấy giờ Đức Điều Ngự nghe xong đã nói: Trà đạo là đạo qua việc uống trà. Uống trà để nâng cao đạo đức, phát triển văn hoá tốt đẹp, phát triển thể chất trí tuệ, xa lánh thói hư tật xấu. Nước ta khắp nơi từ phố thị tới thôn quê, ở đâu cũng uống trà, cả nước ta cùng một đạo trà thì đâu phải nói tới trà đạo chỉ ở một nhóm người làm gì. Ngài nói tiếp, nếu phương Bắc uống trà chỉ là Hoà – Kính - Thanh- Tịnh thì tông chỉ trà của người Việt ta từ lâu đã thể hiện còn cao hơn, đó là: Chân – Tâm - Tương - Giao và Ngài giải thích:
Chân là chân thật, là trung thực mời nhau uống trà.
Tâm là quý mến, yêu quý từ nội tâm
Tương là tương tác qua lại trong câu chuyện bạn trà
Giao là giao cảm trong tình nghĩa vì thú chung uống trà mà hiểu nhau, vì nhau.
 |
Rất tiếc do biến thiên của lịch sử cùng thời gian, Phủ Am trà nay chỉ còn trong hoài niệm, và trà Phủ Am cũng đã mai một. Đây là một trong những điều nhiều người quan tâm mong muốn khôi phục văn hoá Trà Trúc Lâm để bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá cao đẹp từ ngàn xưa cha ông ta đã tạo dựng.
