Dọc bờ sông Gâm, thôn Soi Đát (xã Xuân Vân, Tuyên Quang) những ngày đầu tháng 11, khung cảnh hoang tàn bao trùm khắp các vườn bưởi, cam. Sau khi nước lũ rút, bùn đất bám đầy gốc và thân cây, lá úa vàng, quả rụng la liệt dưới nền bùn và bắt đầu thối rữa.
Ông Nguyễn Văn Thường, người có hơn 20 năm trồng bưởi ở thôn Soi Đát, lặng lẽ nhìn khu vườn từng trĩu quả nay tan hoang. “Nhà tôi thiệt hại hơn 4 ha bưởi Soi Hà và bưởi Đường Cát Quế, cùng toàn bộ vườn ươm cây giống. Mỗi cây trung bình cho 150 quả, giờ coi như mất trắng. Hơn nửa số bưởi trên cây đã rụng, số còn lại vẫn tiếp tục rụng xuống. Tổng cộng hơn 1,5 vạn quả hỏng, thiệt hại ước trên 150 triệu đồng,” ông Thường nói, giọng nghẹn lại.
 |
| Nông dân xã Xuân Vân, Tuyên Quang xót xa trước mùa vụ trắng tay. Ảnh: Thanh niên. |
Theo ông, để có 1 ha bưởi cho thu hoạch, người trồng phải đầu tư hàng trăm triệu đồng tiền giống, phân bón và công chăm sóc. “Làm nông vất vả lắm, mất mùa là mất cả vốn lẫn công. Giờ chỉ biết cố gắng khắc phục,” ông chia sẻ.
Không chỉ mất trắng vụ quả năm nay, những cây bưởi và cam bị ngập úng nhiều ngày còn có nguy cơ chết dần do rễ bị tổn thương, dẫn đến héo lá, khô cành. Điều này đe dọa năng suất của các vụ sau, khiến nông dân thêm phần lo lắng.
Tại thôn Đồng Tày, nơi được coi là vùng trồng bưởi trọng điểm của xã, thiệt hại cũng rất nặng nề. Ông Vũ Văn Chiêm, Trưởng thôn, cho biết chỉ trong hai ngày lũ lên, hơn 10 vườn bưởi bị ngập sâu, quả rụng hàng loạt. “Quả đang treo trên cành thì rụng, quả đã rụng thì thối. Ước tính bà con mất hàng trăm triệu đồng chỉ trong chớp mắt. Ai cũng xót xa, nhìn vườn cây như nhìn con mình lâm bệnh nặng mà bất lực,” ông Chiêm nói.
Trên khắp các vườn bị ngập, người dân vẫn cố gắng nhặt lại những quả còn sót trên cành cao, dù biết giá trị kinh tế không đáng kể. “Thu thêm được quả nào hay quả đó, như một cách níu giữ chút thành quả của cả năm trời chăm bón,” một hộ dân chia sẻ.
 |
| Bưởi, cam rụng la liệt dưới gốc, nhiều quả đã bắt đầu úng thối. Ảnh: Thanh niên. |
Theo thống kê sơ bộ của UBND xã Xuân Vân, đợt mưa lũ vừa qua khiến hơn 310 ha trên tổng số 2.460 ha cây bưởi, cam của xã bị ngập úng. Phần lớn diện tích này sau khi nước rút, quả đều rụng và thối hoàn toàn, không thể thu hoạch. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 40 tỉ đồng.
Ông Lê Đình Quyết, Phó chủ tịch UBND xã Xuân Vân, cho biết ngay sau khi nước rút, chính quyền và cơ quan chuyên môn đã hướng dẫn người dân các biện pháp phục hồi sản xuất. “Chúng tôi tập trung khơi thông rãnh thoát nước, cắt tỉa cành để cây thoát hơi, phá váng bề mặt đất giúp rễ ‘thở’, đồng thời bón phân kích rễ, phòng trừ nấm và sương mai,” ông Quyết nói.
Xã cũng đang phối hợp với các thôn rà soát, thống kê thiệt hại để làm căn cứ đề xuất hỗ trợ theo Nghị quyết 03/2025/NQ-HĐND của tỉnh Tuyên Quang. Chính sách này quy định mức hỗ trợ khác nhau tùy theo giai đoạn phát triển của cây, từ vườn kiến thiết cơ bản, vườn đang thu hoạch đến cây giống trong vườn ươm.
