Từ lâu, hoàng liên đã được người Việt xem là một loại dược liệu quý, xuất hiện nhiều ở các tỉnh vùng núi phía Bắc. Loài cây này mọc hoang trong tự nhiên, nếu không để ý kỹ rất dễ nhầm lẫn với các loại cỏ dại khác.
Hoàng liên là cây thân thảo sống lâu năm, chiều cao chỉ khoảng 30 cm. Cây có bộ rễ chùm, hình trụ, màu vàng nhạt hoặc nâu. Khi trưởng thành, phần rễ phát triển thành củ có hình dáng giống chân gà – đặc điểm giúp nhận biết dễ dàng.
Trong y học cổ truyền, hoàng liên còn được gọi bằng nhiều tên khác như chi liên, vương chi liên, thượng thảo, sâm hoàng liên hay hoàng liên chân gà. Dược liệu này được sử dụng để hỗ trợ điều trị một số bệnh như ho gà, các vấn đề về tiêu hóa và viêm nhiễm. Phần rễ hình trụ là bộ phận có giá trị nhất, thường được thái thành lát mỏng rồi phơi khô để làm thuốc.
Loài cây này ưa khí hậu mát mẻ, ẩm ướt, phân bố nhiều tại các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Sơn La, Lào Cai và một số vùng núi cao khác. Ngoài mọc tự nhiên, hoàng liên cũng được trồng tại các vườn dược liệu nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường.
 |
| Cây hoàng liên được xem là một loại dược liệu quý, xuất hiện nhiều ở các tỉnh vùng núi phía Bắc của Việt Nam. |
Không chỉ ở Việt Nam, hoàng liên còn được biết đến rộng rãi tại Trung Quốc. Người dân nước này coi đây là vị thuốc quý, sử dụng phổ biến trong nhiều bài thuốc cổ truyền. Giá bán hoàng liên trồng tại Trung Quốc vào khoảng 160 nhân dân tệ/kg, tương đương 520.000 đồng. Hoàng liên khai thác từ rừng có giá cao hơn, trên 200 nhân dân tệ/kg (khoảng 650.000 đồng). Ở Việt Nam, giá dược liệu này cũng dao động quanh mức 500.000 đồng/kg, tùy loại và chất lượng.
Điểm đặc trưng dễ nhận thấy của hoàng liên là vị đắng rất mạnh. Trong giới dược liệu và thực phẩm, vị đắng của hoàng liên được xếp vào hàng đầu, thậm chí vượt xa mật cá. Dù vậy, loại thảo dược này vẫn được ưa chuộng nhờ những lợi ích đối với sức khỏe và độ an toàn khi sử dụng.
 |
| Hoàng liên có vị đắng đặc trưng. |
Với đặc tính lành tính, hoàng liên thường được người dân thu hái rồi sơ chế ngay tại chỗ để bán cho các cơ sở thu mua. Nguồn cung chủ yếu vẫn đến từ khai thác tự nhiên, song việc trồng trọt đang dần được mở rộng nhằm giảm áp lực khai thác rừng và ổn định sản lượng.
Hoàng liên không chỉ là một loài cây đặc trưng của vùng núi cao mà còn là nguồn dược liệu mang lại giá trị kinh tế đáng kể cho người dân địa phương. Sự hiện diện của nó trong cả y học cổ truyền Việt Nam và Trung Quốc cho thấy vị thế đặc biệt của loại cây này trong kho tàng dược liệu châu Á.
