Tạo dựng hệ sinh thái thuế đồng hành cùng khu vực kinh tế tư nhân phát triển bền vững
Phát triển kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực then chốt của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là chủ trương xuyên suốt của Đảng và Nhà nước. Đồng hành với định hướng chiến lược đó, ngành Tài chính, đặc biệt là cơ quan Thuế, đang từng bước chuyển đổi từ quản lý hành chính sang mô hình phục vụ và kiến tạo, hướng tới xây dựng một hệ sinh thái thuế minh bạch, hiệu quả và bền vững, đặt người nộp thuế (NNT) vào vị trí trung tâm.
 |
| Hội nghị trao đổi giải pháp hỗ trợ người nộp thuế, triển khai Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân - (Ảnh: VGP) |
Phát biểu tại Hội nghị trao đổi giải pháp hỗ trợ NNT triển khai Nghị quyết phát triển kinh tế tư nhân diễn ra chiều 19/6, với sự tham gia của đại diện các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp công nghệ, đại lý thuế và các đơn vị chức năng ngành Tài chính, Phó Cục trưởng Mai Sơn nhấn mạnh: “Phát triển kinh tế tư nhân là một yêu cầu mang tính chiến lược, đã được thể hiện rõ trong Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 138/NQ-CP của Chính phủ. Ngành Thuế xác định rõ vai trò đồng hành, hỗ trợ người nộp thuế nhằm đưa các chủ trương lớn vào thực tiễn một cách hiệu quả, thiết thực và đồng bộ.”
Các nghị quyết, kế hoạch hành động từ Trung ương đến Chính phủ đều khẳng định vai trò trụ cột của khu vực kinh tế tư nhân trong sự phát triển của nền kinh tế. Bám sát tinh thần chỉ đạo đó, Bộ Tài chính và ngành Thuế đã chủ động, quyết liệt triển khai các chương trình hành động từ trung ương đến địa phương, nhất quán từ xây dựng chính sách đến tổ chức thực hiện, lấy NNT làm trọng tâm phục vụ.
Trong thời gian qua, ngành Thuế đã không ngừng thúc đẩy cải cách hành chính, hiện đại hóa quy trình quản lý, phát triển các nền tảng công nghệ số phục vụ NNT. Một trong những bước tiến quan trọng là việc triển khai “Tháng cao điểm hỗ trợ hộ, cá nhân kinh doanh” – một sáng kiến nhằm đồng hành cùng khu vực kinh tế tư nhân trong việc thực hiện các quy định thuế mới tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP và Thông tư 32/2025/TT-BTC, đặc biệt với nhóm hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử kết nối với máy tính tiền – công cụ góp phần nâng cao tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro trong kê khai, nộp thuế.
Quá trình triển khai chính sách thuế nhận được sự hợp tác tích cực từ các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp công nghệ, báo chí, chính quyền địa phương và các đơn vị chức năng thuộc Bộ Tài chính. Những kết quả bước đầu đạt được là minh chứng cho hiệu quả của sự phối hợp nhiều chiều trong hệ sinh thái thuế. Tuy vậy, việc phổ biến và ứng dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền đến từng hộ kinh doanh vẫn gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt hơn từ các bên liên quan.
Hội nghị lần này là diễn đàn thực chất kết nối các chủ thể trong hệ sinh thái thuế – từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp, đại lý thuế đến truyền thông. Nhiều ý kiến thiết thực đã được chia sẻ nhằm tháo gỡ vướng mắc, hoàn thiện quy trình hỗ trợ, nâng cao chất lượng phối hợp và hiệu quả triển khai trên thực tế.
 |
| Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn phát biểu tại Hội nghị trao đổi giải pháp hỗ trợ người nộp thuế, triển khai Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân - (Ảnh: VGP) |
Phó Cục trưởng Mai Sơn nhấn mạnh: “Chúng tôi đánh giá cao sự tham gia tích cực của các hiệp hội, doanh nghiệp công nghệ, báo chí và chính quyền địa phương trong việc lan tỏa chính sách, hỗ trợ hộ kinh doanh nắm bắt và thực hiện quy định mới. Tuy nhiên, việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền đến từng hộ vẫn còn nhiều thách thức. Rất cần sự đồng hành mạnh mẽ hơn nữa của toàn hệ thống chính trị.”
Thực tế triển khai cho thấy, để chính sách thuế đi vào cuộc sống, bên cạnh nỗ lực của cơ quan Thuế, vai trò của các lực lượng trung gian là hết sức quan trọng. Đây là những mắt xích thiết yếu bao gồm hiệp hội nghề nghiệp, đơn vị tư vấn thuế, kế toán, kiểm toán và doanh nghiệp công nghệ. Không chỉ là cầu nối giữa chính sách và thực tiễn, họ còn giúp truyền tải chính sách dễ hiểu, hỗ trợ thực thi hiệu quả, đồng thời phản hồi các bất cập để chính sách điều chỉnh kịp thời, sát thực tiễn hơn.
Ngành thuế dự kiến chia hộ kinh doanh thành 4 nhóm để quản lý
Theo định hướng cải cách sau khi chấm dứt cơ chế thuế khoán từ năm 2026, cơ quan Thuế dự kiến chia hộ kinh doanh thành 4 nhóm theo quy mô doanh thu để thực hiện quản lý hiệu quả hơn, phù hợp với mức độ hoạt động và khả năng tuân thủ của từng nhóm.
 |
| Bà Nguyễn Thị Thanh Hằng, Trưởng ban Chính sách, thuế quốc tế (Cục Thuế) phát biểu tại hội nghị, ngày 19/6. - (Ảnh: Cục Thuế) |
Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân đã xác định rõ việc xóa bỏ hình thức thuế khoán và thay thế bằng cơ chế kê khai theo doanh thu thực tế. Tại hội nghị ngày 19/6, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng, Trưởng ban Chính sách, thuế quốc tế (Cục Thuế), cho biết ngành Thuế sẽ triển khai phương án quản lý mới dựa trên phân loại hộ kinh doanh thành 4 nhóm cụ thể.
Nhóm 1: Hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm, thuộc diện không chịu thuế từ 2026.
Nhóm 2: Hộ có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng/năm, được khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử. Dự kiến áp dụng hóa đơn điện tử có mã cơ quan thuế hoặc hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền trong giai đoạn 2027–2028. Việc ghi chép thu – chi được đơn giản hóa nhờ phần mềm mẫu của Bộ Tài chính.
Nhóm 3: Hộ hoạt động trong nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng (doanh thu từ 1–3 tỷ đồng) và thương mại, dịch vụ (1–10 tỷ đồng). Nhóm này bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử và áp dụng chế độ kế toán đơn giản.
Nhóm 4: Hộ có doanh thu trên 10 tỷ đồng, phải thực hiện đầy đủ các chế độ kế toán: ghi sổ doanh thu – chi phí – quỹ tiền mặt – tiền gửi ngân hàng – nghĩa vụ thuế; đồng thời lưu trữ chứng từ, hóa đơn, phiếu thu chi đúng quy định.
Cơ quan thuế sẽ áp dụng cơ chế hậu kiểm dựa trên dữ liệu khai báo. Trường hợp phát hiện vi phạm sẽ bị xử phạt và ấn định thuế theo quy định.
Ngoài ra, ngành Thuế kiến nghị sửa đổi một số quy định pháp luật nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hộ và cá nhân kinh doanh phát triển. Một trong các đề xuất đáng chú ý là tăng ngưỡng doanh thu không chịu thuế VAT và thuế TNCN lên 400 triệu đồng/năm, cũng như điều chỉnh tỷ lệ thuế thu nhập cá nhân theo quy mô doanh thu, thay vì áp dụng đồng loạt như trước đây.
Đặc biệt, cơ quan Thuế đề xuất bỏ khái niệm “hộ kinh doanh”, thay bằng “cá nhân kinh doanh”, sử dụng số định danh cá nhân của người đại diện để đồng bộ mã số thuế, tăng tính liên thông và quản lý hiệu quả hơn.
Theo số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), đến cuối năm 2024, cả nước có 3,6 triệu hộ kinh doanh đang được cơ quan thuế quản lý, đóng góp 25.953 tỷ đồng cho ngân sách. Trong đó, gần 2 triệu hộ áp dụng thuế khoán, với mức nộp trung bình khoảng 700.000 đồng/tháng.
Thuế khoán từng là giải pháp phù hợp trong bối cảnh năng lực quản lý hạn chế. Tuy nhiên, mô hình này dần bộc lộ nhiều bất cập, chưa đủ sức tạo động lực phát triển bền vững cho các hộ kinh doanh, và không đáp ứng yêu cầu minh bạch, công bằng trong thời kỳ kinh tế số.
Phó Cục trưởng Mai Sơn khẳng định: Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai sẽ đi đôi với đổi mới toàn diện công tác quản lý thuế. Cơ quan thuế sẽ tập trung hỗ trợ hộ kinh doanh, cá nhân và doanh nghiệp siêu nhỏ tiếp cận các chính sách mới, đồng thời khuyến khích họ chuyển đổi mô hình phù hợp, minh bạch và hiện đại hơn.
Song song đó, cơ quan thuế sẽ phối hợp với các đối tác công nghệ để cung cấp giải pháp phần mềm kế toán và hóa đơn điện tử phù hợp với từng phân khúc người nộp thuế. Các gói dịch vụ sẽ được thiết kế tối ưu về chi phí, dễ sử dụng, thuận tiện triển khai – đặc biệt với hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
“Khi các giải pháp được cá thể hóa theo ngành nghề, quy mô và mức độ phát triển, hiệu quả tuân thủ sẽ tăng lên, đồng thời giảm gánh nặng thủ tục và tạo điều kiện cho chuyển đổi số toàn diện trong khu vực kinh tế cá thể” – ông Sơn nhấn mạnh.
