Cà Mau vốn là vùng đất trù phú về thủy sản, đặc biệt dồi dào nguồn cá đồng. Trong đó, cá bổi được xem là loại cá quen thuộc, gắn bó với đời sống cư dân ở các xã Đá Bạc, Trần Văn Thời – nơi nổi tiếng với làng nghề khô cá bổi.
Ngày trước, ngoài việc bán cá tươi cho thương lái, người dân còn chế biến thành mắm, khô. Trong số đó, khô cá bổi được ưa chuộng vì để được lâu, có giá trị kinh tế cao và thường được chọn làm quà biếu.
Mỗi mùa thu hoạch, cá bổi nhiều đến mức có thể chất thành đống như lúa. Người dân thường chọn những con cá lớn – gọi là “cá bổi phệt” – để làm khô, còn cá nhỏ giữ lại làm giống cho mùa sau. Quá trình chế biến khô cá bổi thường diễn ra theo hình thức “vần công”, nghĩa là nhiều hộ cùng góp sức, tạo nên không khí gắn kết cộng đồng. Sau khi làm cá, người tham gia sẽ được chia đầu và ruột cá để nấu lấy dầu dùng trong bữa ăn, thậm chí để thắp sáng khi chưa có điện.
Để có mẻ khô cá bổi ngon, người làm phải có kinh nghiệm. Cá sau khi đánh vảy, mổ bụng, rửa sạch sẽ được ướp muối rồi đem phơi trên giàn cao làm bằng đăng sậy hoặc lưới. Cá mặn bảo quản được lâu, còn cá lạt thì thơm ngon nhưng dễ hỏng nếu để quá dài ngày. Thời tiết thuận lợi, chỉ cần 2–3 ngày nắng là cá khô đạt chuẩn, có thể bán cho thương lái hoặc dự trữ trong gia đình.
 |
| Khô cá bổi là đặc sản quen thuộc của người dân Cà Mau. |
 |
| Nghề làm khô cá bổi hứa hẹn tiếp tục phát triển, mang lại sinh kế ổn định cho người dân Cà Mau. |
Ngày nay, nghề làm khô cá bổi vẫn được duy trì, song đã có thêm sự hỗ trợ của lò sấy, giúp người dân sản xuất quanh năm, không phụ thuộc vào thời tiết. Nhờ đó, nhiều hộ gia đình vươn lên khá giả, tiêu biểu như các hợp tác xã cá khô bổi Tư Hùng, Tám Oanh, Ba Đức…
Đặc biệt, tỉnh Cà Mau đã xây dựng và quảng bá thương hiệu “Khô cá bổi U Minh”, khẳng định giá trị đặc sản địa phương trên thị trường. Không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mỗi con cá khô bổi còn chứa đựng niềm tự hào văn hóa, gắn liền với ký ức và câu chuyện của cư dân vùng đất rừng tràm, rừng đước.
Với truyền thống lâu đời và thị trường ngày càng rộng mở, nghề làm khô cá bổi ở Cà Mau hứa hẹn tiếp tục phát triển, góp phần giữ gìn hồn quê và tạo dựng thương hiệu đặc trưng cho vùng đất cực Nam của Tổ quốc.
