Dự án “Trục cảnh quan sông Hồng” được khởi xướng trong bối cảnh Hà Nội đang nỗ lực tìm kiếm những đột phá chiến lược để phát triển xứng tầm Thủ đô ngàn năm văn hiến. Sông Hồng từ lâu không chỉ là dòng chảy bồi đắp phù sa, mà còn là mạch nguồn lịch sử, văn hóa, nơi hội tụ ký ức và bản sắc của người dân kinh kỳ. Việc đưa sông Hồng trở lại vị thế trung tâm thông qua một trục cảnh quan mang tầm vóc chiến lược được coi như hành động làm sống dậy một biểu tượng, đồng thời kiến tạo một trục phát triển đô thị mới gắn với kinh tế sáng tạo, hội nhập quốc tế và bền vững lâu dài. Đây không đơn thuần là quy hoạch hạ tầng, mà còn là khát vọng xây dựng Hà Nội trở thành Thủ đô văn minh, hiện đại, hòa quyện giữa chiều sâu truyền thống và tầm nhìn tương lai.
 |
| Phối cảnh tổng thể dự án “Trục cảnh quan sông Hồng” |
Ngày 26/9/2025, tại trụ sở UBND Thành phố Hà Nội, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn và sự tham dự của các lãnh đạo các sở, ban, ngành và chính quyền địa phương, liên danh Văn Phú – Đèo Cả đã thực hiện báo cáo lần thứ 2 về định hướng chiến lược tổng thể phát triển “Trục cảnh quan sông Hồng”. Báo cáo này không chỉ cập nhật tiến độ nghiên cứu mà còn nhấn mạnh tầm nhìn chiến lược của dự án, đồng thời tiếp thu các ý kiến đóng góp để hoàn thiện phương án tổng thể, hướng tới tính khả thi cao và sự đồng thuận rộng rãi.
Trong quá trình chuẩn bị, UBND TP Hà Nội đã giao cho Liên danh Văn Phú - Đèo Cả triển khai nghiên cứu với tinh thần khẩn trương, khoa học và cầu thị. Các đoàn công tác đã thực hiện nhiều hội thảo, khảo sát tại trong và ngoài nước, trong đó có chuyến khảo sát thực tế tại Trùng Khánh (Trung Quốc) – nơi mô hình phát triển đô thị ven sông gắn liền với bảo tồn thiên nhiên đã tạo nên sức hút mạnh mẽ. Cách tiếp cận song song giữa nghiên cứu, thiết kế và lấy ý kiến phản biện được triển khai liên tục, phản ánh quyết tâm sớm định hình khung chiến lược và tạo cơ sở cho những bước đi cụ thể trong giai đoạn tới. Theo đại diện tư vấn, nhóm đã tiến hành đối sánh đặc điểm của 22 đô thị ven sông tiêu biểu trên thế giới như Hudson (New York), Thames (London), Seine (Paris), Hoàng Phố (Thượng Hải), Châu Giang (Quảng Châu), Vũ Hán, Trùng Khánh… để rút ra bài học kinh nghiệm quốc tế và đề xuất định hướng phát triển phù hợp với sông Hồng. Đây chính là cơ sở quan trọng giúp dự án vừa tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế, vừa gìn giữ bản sắc riêng của Thủ đô.
 |
| Bà Nguyễn Diệu Tú – PCT Công ty Cổ phần Phát triển BĐS Văn Phú cùng lãnh đạo Viện quy hoạch xây dựng Hà Nội và các chuyên gia cao cấp thủy lợi làm việc với Viện thiết kế đô thị Trùng Khánh tại Trung Quốc vào tháng 8/2025 |
Tầm nhìn mà dự án đề ra là đưa sông Hồng trở thành trục hội tụ tinh hoa ngàn năm Thăng Long, đồng thời là trục phát triển năng động của Thủ đô thế kỷ XXI. Trong đó, các mục tiêu lớn bao gồm: hình thành không gian xanh trung tâm của Hà Nội, kiến tạo các khu văn hóa sáng tạo ven sông, phát triển các khu đô thị trình diễn đẳng cấp quốc tế, qua đó biến sông Hồng thành điểm đến toàn cầu, một trung tâm giao lưu tri thức và văn minh. Đây là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, giữa giá trị bản địa và xu thế quốc tế, giúp Hà Nội vừa giữ được bản sắc riêng vừa vươn mình trong hội nhập.
Để hiện thực hóa tầm nhìn, dự án xây dựng sáu nhóm định hướng cốt lõi và bốn chiến lược chủ đạo. Sáu định hướng bao gồm: bảo đảm an toàn và phát triển bền vững trước thách thức thiên tai; hình thành môi trường sinh thái xanh; thiết lập hệ thống giao thông kết nối đa tầng hiện đại; tổ chức không gian chức năng tích hợp hài hòa; tạo khuôn khổ cho kinh tế sáng tạo phát triển; và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa. Bốn chiến lược then chốt được đề ra là: an toàn bền vững, hiệu suất cao – thông suốt, sức sống sản phẩm và phát triển văn hóa. Đây là những trụ cột giúp dự án có thể vận hành đồng bộ, mang lại hiệu quả lâu dài và lan tỏa rộng khắp.
 |
| Không gian ven sông được thiết kế theo cấu trúc đa tầng |
Một trong những điểm nhấn quan trọng là tổ chức không gian ven sông theo ba thềm địa hình. Thềm cao được quy hoạch cho các công trình đô thị, trung tâm dịch vụ, thương mại. Thềm trung dành cho không gian đa chức năng, vừa phục vụ sinh hoạt cộng đồng vừa tạo điểm nhấn văn hóa – sáng tạo. Thềm thấp trở thành công viên sinh thái ngập nước, góp phần điều hòa môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và tạo cảnh quan đặc sắc. Song song với đó, hệ thống giao thông đa tầng được chú trọng, bao gồm đường bộ, đường sắt, monorail, đường thủy; đồng thời tổ chức phân luồng nhanh – chậm, tách biệt vận tải hàng hóa với giao thông du lịch, bảo đảm thông suốt, an toàn và thuận tiện.
Không gian dự án được chia thành ba khu vực lớn với tám cụm công viên cùng nhiều hạt nhân trung tâm. Những công trình biểu tượng dự kiến sẽ tạo nên diện mạo mới cho Hà Nội như Trung tâm Giao lưu Văn minh Sông lớn Thế giới, Bảo tàng Ký ức lịch sử – văn hóa sông Hồng, Bảo tàng Nghệ thuật đương đại, Trung tâm thể thao quốc tế, Lõi sáng tạo – thương mại toàn cầu, Nhà trưng bày sinh thái – khoa học… Đặc biệt, bãi giữa sông Hồng được định hướng phát triển thành công viên văn hóa đa chức năng, vừa là không gian sinh thái, vừa là điểm nhấn du lịch, vừa là biểu tượng của sự giao thoa văn hóa.
Điểm nổi bật của dự án không chỉ nằm ở thiết kế hiện đại mà còn ở triết lý phát triển bền vững. Thay vì bê tông hóa toàn bộ, dự án đề cao giải pháp mềm, giữ được hệ sinh thái tự nhiên, tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường. Đồng thời, các công trình văn hóa – nghệ thuật được bố trí khéo léo nhằm tạo nên sức sống cộng đồng, nơi người dân và du khách cùng tham gia, trải nghiệm, sáng tạo. Qua đó, trục sông Hồng không chỉ là không gian kiến trúc – hạ tầng, mà còn là “mạch sống văn hóa” mới của Thủ đô.
Quyết tâm thực hiện dự án đã được khẳng định mạnh mẽ. Lãnh đạo thành phố Hà Nội nhấn mạnh sẽ hoàn thiện hồ sơ, báo cáo khả thi trong thời gian sớm nhất, hướng tới mục tiêu khởi công vào năm 2026, gắn với các sự kiện chính trị trọng đại, đặc biệt là Đại hội XIV của Đảng. Điều này cho thấy tầm quan trọng chiến lược của dự án, không chỉ về mặt đô thị mà còn về chính trị, xã hội và văn hóa.
Trong kỳ vọng của giới chuyên gia và người dân, “Trục cảnh quan sông Hồng” sẽ trở thành trục xương sống mới của Hà Nội, là không gian hội tụ, kết nối và lan tỏa. Khi hoàn thành, dự án không chỉ thay đổi diện mạo đô thị, tạo cú hích phát triển kinh tế – xã hội, mà còn khẳng định vị thế Thủ đô trên bản đồ các đô thị ven sông hàng đầu thế giới. Đây là bước đi cụ thể hiện thực hóa khát vọng đưa Hà Nội trở thành thành phố văn hiến – văn minh – hiện đại, nơi quá khứ, hiện tại và tương lai cùng hội tụ trên dòng chảy bất tận của sông Hồng.
Phạm Hùng
