Ngày 20/3/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 70/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn, chứng từ. Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực bắt đầu từ ngày 01/6/2025.
Nghị định 70/2025/NĐ-CP và xu hướng xóa bỏ thuế khoán sẽ có tác động lớn đến môi trường kinh doanh ở Việt Nam. Về lâu dài, đây là một bước tiến quan trọng giúp tạo ra môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, ngăn chặn gian lận thuế và thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp chân chính. Trước đây, nhiều hộ kinh doanh lớn chỉ nộp thuế khoán thấp, trong khi doanh nghiệp phải nộp thuế đầy đủ, tạo ra sự cạnh tranh không công bằng. Khi bỏ thuế khoán, tất cả các cơ sở kinh doanh phải kê khai thuế theo doanh thu thực, giúp tạo sự công bằng và giảm bất lợi cho doanh nghiệp nội địa.
 |
| Nghị định 70/2025/NĐ-CP, ban hành bởi Chính phủ Việt Nam, có hiệu lực từ ngày 01/06/2025, sửa đổi một số điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn và chứng từ. - (Ảnh minh họa) |
Ngoài ra, việc áp dụng hóa đơn điện tử sẽ thúc đẩy chuyển đổi số trong nền kinh tế, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý và sử dụng các công cụ số trong kế toán. Nghị định cũng giúp thu hẹp khoảng cách pháp lý giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, khuyến khích chuyển đổi thành doanh nghiệp chính thức để hưởng các ưu đãi.
Theo đó, Nghị định 70/2025/NĐ-CP sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, cơ quan thuế cần lắng nghe ý kiến và hỗ trợ người dân, giúp họ nắm vững quy trình kê khai mới để giảm bớt lo ngại và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuân thủ pháp luật thuế.
Bên cạnh đó, những hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên trong các lĩnh vực như bán lẻ, nhà hàng, khách sạn... sẽ bắt buộc phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Điều này có nghĩa là các hộ kinh doanh không còn phải nộp thuế theo phương pháp khoán nữa.
Tuy nhiên, nhiều hộ kinh doanh phản ứng bằng cách chỉ nhận tiền mặt hoặc yêu cầu khách hàng ghi nội dung chuyển khoản khác với giao dịch thực tế. Hành vi này thể hiện tâm lý muốn che giấu doanh thu để tránh sự giám sát của cơ quan thuế.
Về bản chất, mọi khoản thu từ hoạt động kinh doanh, dù nhận bằng tiền mặt hay chuyển khoản, đều phải kê khai và nộp thuế đầy đủ theo quy định của pháp luật. Việc cố tình ghi sai nội dung chuyển khoản (ví dụ như “tiền cà phê”, “tiền mừng sinh nhật” thay vì tiền hàng) hay chỉ nhận tiền mặt sẽ không thay đổi bản chất của giao dịch, đó vẫn là doanh thu kinh doanh.
Về lý thuyết, hình thức thanh toán không quyết định nội dung. Dù thanh toán bằng phương thức nào, với nội dung gì, nhưng nếu đó là doanh thu kinh doanh thì vẫn phải chịu thuế. Nếu hộ kinh doanh không xuất hóa đơn hoặc không kê khai các khoản thu này, thì hành vi đó là trốn thuế và vi phạm pháp luật.
Do đó, việc từ chối thanh toán chuyển khoản hay ghi nội dung khác nhằm giấu doanh thu không giúp hộ kinh doanh tránh được nghĩa vụ thuế. Trái lại, nó có thể khiến họ đối mặt với nguy cơ bị xử phạt nếu bị phát hiện. Cơ quan thuế không chỉ căn cứ vào dữ liệu chuyển khoản để xác định doanh thu mà còn sử dụng các cơ sở dữ liệu về quản lý thuế, trao đổi thông tin với các bộ, ngành, và áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để xác định lại trong trường hợp có căn cứ người nộp thuế kê khai sai hoặc thiếu thuế.
Vì vậy, các hình thức che giấu doanh thu có thể bị phát hiện và có thể bị xử lý nghiêm khắc. Việc tìm hiểu kỹ các quy định về kê khai thuế và thực hiện đúng quy định sẽ giúp hộ kinh doanh bảo vệ quyền lợi của mình và tránh rủi ro pháp lý.
Dưới đây là những nội dung bổ sung và sửa đổi quan trọng:
1. Sửa đổi quy định về thời điểm xuất hóa đơn
Nghị định 70/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 9, Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định về thời điểm xuất hóa đơn mới nhất như sau:
- Thời điểm xuất hóa đơn bán hàng hóa: Là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hóa cho người mua, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
- Thời điểm xuất hóa đơn xuất khẩu hàng hóa: Do người bán tự xác định, chậm nhất không quá ngày làm việc tiếp theo kể từ ngày hàng hóa được thông quan.
- Thời điểm xuất hóa đơn cung cấp dịch vụ: Là thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
- Thời điểm xuất hóa đơn khi giao hàng/bàn giao nhiều lần: Mỗi lần giao hàng/bàn giao đều phải lập hóa đơn tương ứng khối lượng, giá trị hàng hóa, dịch vụ được giao.
- Thời điểm xuất hóa đơn kinh doanh casino và trò chơi điện tử có thưởng: Chậm nhất là 01 ngày kể từ thời điểm kết thúc ngày xác định doanh thu.
Ngoài ra, Nghị định 70 quy định cụ thể thời điểm xuất hóa đơn đối với một số trường hợp: Bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ số lượng lớn và thường xuyên; dịch vụ viễn thông; xây dựng, lắp đặt; bất động sản, xây dựng cơ sở hạ tầng,....
2. Sửa đổi, bổ sung quy định về Hóa đơn điện tử từ máy tính tiền
Nghị định 70/2025/NĐ-CP bổ sung Điều 11, Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Trong đó, doanh thu hộ kinh doanh trên 1 tỷ đồng sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu với cơ quan thuế.
3. Bổ sung đối tượng là nhà cung cấp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử
Khoản 1, Điều 1, Nghị định 70/2025/NĐ-CP bổ sung đối tượng áp dụng Nghị định 123 tại Điểm e vào Khoản 1, Điều 2.
Cụ thể, nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam kinh doanh thương mại điện tử hoặc trên các nền tảng số và các dịch vụ khác đăng ký tự nguyện sử dụng hóa đơn điện tử căn cứ theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP thì thuộc đối tượng áp dụng quy định tại Nghị định 70.
4. Bổ sung giải thích nhiều thuật ngữ về hóa đơn, chứng từ
Khoản 2, Điều 1, Nghị định 70 bổ sung và giải thích một số thuật ngữ về hóa đơn, chứng từ, bao gồm:
- Hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.
- Máy tính tiền.
- Chứng từ điện tử.
- Tiêu hủy hóa đơn, chứng từ điện tử.
- Tiêu hủy hóa đơn do cơ quan thuế đặt in.
- …
5. Cấm làm giả hóa đơn, không chuyển dữ liệu về cơ quan thuế theo quy định
Khoản 4, Điều 1, Nghị định 70/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Khoản 2, Điều 5, Nghị định 123/2020/NĐ-CP về các hành vi bị cấm áp dụng cho các tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ; cá nhân, tổ chức có quyền và nghĩa vụ liên quan trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ.
Cụ thể, các hành vi bị cấm bao gồm:
- Làm giả hóa đơn, chứng từ để thực hiện hành vi trái pháp luật.
- Không chuyển dữ liệu điện tử về cơ quan thuế theo quy định tại Nghị định này.
6. Các quy định mới về sử dụng hóa đơn
Ngoài ra, một số quy định mới về sử dụng hóa đơn được nêu ra tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP mà doanh nghiệp cần chú ý như sau:
- Bổ sung quy định nhà cung cấp nước ngoài kinh doanh lĩnh vực thương mại điện tử được sử dụng hóa đơn GTGT.
- Bổ sung quy định mới về loại hóa đơn thương mại điện tử.
- Hướng dẫn các doanh nghiệp chế xuất sử dụng hóa đơn GTGT.
- Quy định khái quát về các trường hợp sử dụng hóa đơn bán tài sản công.
7. Bãi bỏ hàng loạt quy định về hóa đơn, chứng từ từ 01/6/2025
Căn cứ theo Khoản 4, Điều 2, Nghị định 70/2025/NĐ-CP, nhiều quy định về hóa đơn, chứng từ tại Nghị định 123/2020/NĐ-CP sẽ bị bãi bỏ, bao gồm:
- Bãi bỏ quy định về việc hủy hóa đơn chứng từ.
- Bãi bỏ quy định đối với cơ sở kinh doanh thương mại bán lẻ và dịch vụ ăn uống.
- Bãi bỏ quy định về định dạng chứng từ điện tử khấu trừ thuế TNCN.
- Bãi bỏ quy định về lập và ủy nhiệm lập biên lai.
- Bãi bỏ quy định về dừng kết nối hệ thống của bên sử dụng thông tin với Cổng thông tin điện tử.
- Bãi bỏ quy định về thời hạn cung cấp thông tin hóa đơn điện tử.
- Bãi bỏ quy định về triển khai, công bố địa chỉ thư điện tử và số điện thoại cung cấp thông tin hóa đơn điện tử.
- Bãi bỏ quy định về đảm bảo xây dựng, triển khai, vận hành hệ thống tiếp nhận thông tin hóa đơn điện tử.
8. Các hành vi bị cấm trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ
Điều 1, Nghị định 70/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về các hành vi bị cấm trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ.
Đối với công chức thuế:
- Gây phiền hà, khó khăn cho tổ chức, cá nhân mua hóa đơn, chứng từ.
- Bao che, thông đồng với hành vi sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp.
- Nhận hối lộ trong quá trình thanh tra, kiểm tra hóa đơn.
Đối với cá nhân, tổ chức bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và các tổ chức, cá nhân liên quan:
- Sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn; làm giả hóa đơn, chứng từ.
- Cản trở công chức thuế thi hành công vụ.
- Đưa hối lộ hoặc mưu lợi bất chính liên quan đến hóa đơn, chứng từ.
- Truy cập trái phép, làm sai lệch, phá hủy hệ thống thông tin về hóa đơn chứng từ.
- Không chuyển dữ liệu điện tử về cơ quan thuế theo quy định.
Nghị định 70/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 01/6/2025, đánh dấu nhiều thay đổi quan về hóa đơn, chứng từ. Đồng thời, đây cũng là văn bản sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung tại Nghị định 123/2020/NĐ-CP - Căn cứ pháp lý chủ yếu về hóa đơn điện tử đang được các doanh nghiệp áp dụng hiện nay.
Những điều chỉnh tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP cho thấy sự hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về hóa đơn, yêu cầu doanh nghiệp phải rà soát lại quy trình lập hóa đơn trong các hoạt động bán hàng, cung cấp dịch vụ, đặc biệt đối với doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh đặc thù.
Nắm vững thời điểm lập hóa đơn sẽ giúp doanh nghiệp hạn chế các rủi ro về mặt pháp lý.
