Tại phường 3, TP Bảo Lộc (Lâm Đồng), một trang trại dê rộng hàng nghìn mét vuông luôn rộn ràng tiếng kêu của hơn 500 con dê Boer – giống dê nổi tiếng thế giới nhờ vóc dáng to khỏe, nhiều thịt, lớn nhanh và mắn đẻ. Chủ nhân của mô hình này là anh Vũ Quang Chính, một nông dân 9X đã rời phố thị để về quê khởi nghiệp.
 |
| Anh Vũ Quang Chính với trang trại nuôi dê Boer - giống dê có vóc dáng to lớn xuất xứ từ Nam Phi. |
Anh Chính kể, năm 2017 anh quyết định thử sức với nghề chăn nuôi. Qua tìm hiểu, anh nhận thấy dê Boer – giống dê có nguồn gốc Nam Phi – phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở Bảo Lộc và có thị trường tiêu thụ ổn định. Anh dồn toàn bộ vốn liếng mua 12 con giống ban đầu (1 đực, 11 cái), đồng thời xây dựng chuồng trại theo đúng kỹ thuật để đảm bảo đàn dê khỏe mạnh.
Sau 5 năm, từ số vốn liều lĩnh ấy, trang trại Quang Chính hiện đã phát triển thành nơi nuôi 500 con dê, đồng thời trở thành hạt nhân của một liên minh 9 trang trại dê Boer khác nhau, đa phần do các nông dân trẻ quản lý.
Khác với dê cỏ địa phương, dê Boer có thân hình to lớn, cơ bắp săn chắc, tỷ lệ thịt cao. Một con dê con chỉ mất khoảng 5 tháng để đạt trọng lượng từ 28–35 kg – mức đủ tiêu chuẩn xuất bán.
Dê cái mang thai trong 5 tháng, thường sinh từ 1–2 con. Sau 2,5 tháng bú mẹ, dê con được cai sữa và chuyển sang chế độ ăn cỏ xanh. Đáng chú ý, chỉ 4 tháng sau khi tách con, dê mẹ đã có thể sinh sản tiếp. Nếu được chăm sóc đúng cách, một con dê mẹ có thể cho ra 2 lứa/năm, tức từ 3–4 con. Nhờ vậy, tốc độ nhân đàn của giống dê này nhanh gấp nhiều lần so với các giống dê khác.
“Dê Boer vừa lớn nhanh, vừa dễ chăm sóc. Với khẩu phần chủ yếu là cỏ xanh, hiệu quả kinh tế mang lại rất rõ rệt”, anh Chính chia sẻ.
Hiện dê thịt trên thị trường có giá từ 150.000–170.000 đồng/kg, trong khi dê giống đạt mức 400.000 đồng/kg. Với giá ổn định và kỹ thuật nuôi không quá phức tạp, Boer trở thành giống vật nuôi được nhiều nông dân trẻ lựa chọn để khởi nghiệp.
Anh Nguyễn Hoàng Duy, một đối tác trong liên minh, cho biết: “Tôi mua giống từ trang trại Quang Chính, đồng thời được hướng dẫn chi tiết cách làm chuồng, chăm sóc đàn dê và thậm chí bao tiêu sản phẩm khi cần. Đây là điểm khác biệt khiến mô hình này có sức lan tỏa mạnh mẽ”.
Theo anh Chính, để nuôi dê Boer hiệu quả, chuồng trại phải cao từ 2,5–3 m, nền cách mặt đất để tránh ẩm thấp. Thanh chắn trong chuồng cần đúng quy chuẩn, vừa thoáng khí vừa hạn chế dê phá chuồng. Ngoài cỏ xanh, một bí quyết ít ai ngờ là dê cần được ăn lá mít thường xuyên, giúp bảo vệ đường ruột và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
Nhờ chia sẻ kinh nghiệm này, nhiều hộ trong liên minh đã giảm được tỷ lệ hao hụt, đàn dê phát triển đồng đều. Với những hộ vốn ít, họ có thể nhận dê giống từ trang trại về nuôi, sau đó chia sẻ lợi nhuận. Cách làm này giúp nông dân xoay vòng vốn nhanh, giảm rủi ro nhưng vẫn tạo được nguồn thu ổn định.
Một trong những điểm nhấn của mô hình liên kết là vấn đề chọn giống an toàn cho người mới nuôi. Anh Chính chỉ cung cấp dê cái đã từng sinh sản cho đối tác, thay vì dê non. “Những con đã đẻ 1 lứa thường có sức khỏe tốt, lên giống nhanh, giảm thiểu rủi ro cho bà con”, anh giải thích.
Năm 2025, anh Vũ Quang Chính được trao giải Nhì Hội thi Sáng tạo Nhà nông tỉnh Lâm Đồng với mô hình Nông trại dê khoa học kết hợp giáo dục và kinh doanh. Thành tích này không chỉ là niềm tự hào cá nhân, mà còn minh chứng cho xu thế nông nghiệp hiện đại: liên kết để cùng phát triển.
“Nuôi dê Boer giúp quay vòng vốn nhanh, mang lại thu nhập ổn định. Nhưng quan trọng hơn, chúng tôi muốn xây dựng cộng đồng nông dân trẻ cùng nhau đi lên, giảm sự đơn độc của từng hộ nhỏ lẻ”, anh Chính nói.
