Khi nghĩ đến khu công nghiệp nặng như luyện kim, thép thường gắn với hình ảnh khói bụi, nhà xưởng khô cứng và môi trường khắc nghiệt. Tuy nhiên, tại Khu liên hợp gang thép và cảng nước sâu Sơn Dương – Formosa Hà Tĩnh, một diện mạo khác đang hiện hữu: Một không gian xanh rộng lớn, sinh động ngay giữa lòng khu công nghiệp thép lớn nhất cả nước.
 |
| Toàn cảnh khu công nghiệp sinh thái (xanh) lớn nhất cả nước tại Hà Tĩnh. - (Ảnh:CTV) |
Không gian sinh thái ngay trong lòng nhà máy
Formosa Hà Tĩnh hiện đang là một trong những tổ hợp công nghiệp luyện thép lớn nhất Đông Nam Á, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của khu vực miền Trung và cả nước. Tuy nhiên, song song với hoạt động sản xuất công nghiệp nặng, doanh nghiệp này đã đầu tư mạnh vào hệ thống môi trường và cảnh quan sinh thái, từng bước “xanh hóa” không gian vốn chỉ quen thuộc với bê tông và sắt thép.
Một trong những điểm nhấn đặc biệt chính là “Công viên sinh thái Formosa Hà Tĩnh” – một mô hình sáng tạo kết hợp giữa hồ sinh học và bãi lọc trồng cây. Khu vực này rộng khoảng 10 ha, có chức năng xử lý sinh học nước thải sau xử lý cấp 2, đồng thời tạo nên một hệ sinh thái mở trong khuôn viên nhà máy. Các hồ sinh học được thiết kế uốn lượn tự nhiên, trồng đa dạng các loài thực vật như cỏ vetiver, súng, sen, cùng nhiều loại thủy sinh khác. Cá rô, cá chép, cá koi được nuôi kết hợp nhằm gia tăng tính cân bằng sinh học và kiểm soát chất lượng nước.
 |
| Khu vực này rộng khoảng 10 ha, có chức năng xử lý sinh học nước thải sau xử lý cấp 2, đồng thời tạo nên một hệ sinh thái mở trong khuôn viên nhà máy. - (Ảnh: CTV) |
Không dừng lại ở đó, hệ thống hồ còn thu hút nhiều loài chim tự nhiên như cò trắng, vịt trời, yến, hải âu… thường xuyên về cư trú và sinh sản. Đây là một dấu hiệu tích cực cho thấy hệ sinh thái đang dần ổn định, tạo nên bức tranh “công nghiệp xanh” hiếm thấy tại Việt Nam.
Theo số liệu từ Ban quản lý Formosa Hà Tĩnh, tính đến nay, nhà máy đã trồng trên 550.000 cây xanh với tổng diện tích phủ xanh lên đến 150 ha. Các tuyến đường nội khu được quy hoạch xanh hóa đồng bộ, trồng nhiều loại cây bóng mát như phi lao, bạch đàn, sao đen, đồng thời bố trí các dải cây cảnh như chà là, nguyệt quế, chuỗi ngọc để tạo điểm nhấn sinh động.
 |
| Hệ thống hồ thu hút nhiều loài chim tự nhiên thường xuyên về cư trú và sinh sản. (Ảnh: Xuân Bắc) |
Việc phủ xanh diện rộng không chỉ phục vụ mục tiêu cảnh quan mà còn có tác dụng chắn bụi, giảm tiếng ồn, cân bằng độ ẩm không khí và hạ nhiệt khu vực xưởng sản xuất trong mùa hè. Hệ thống cây xanh cũng được bố trí thông minh để tạo các “lá chắn sinh thái” xung quanh những khu vực hoạt động công nghiệp có độ ồn hoặc nhiệt cao.
Ngoài ra, Formosa Hà Tĩnh còn đầu tư hơn 1,4 tỷ USD cho hệ thống xử lý và giám sát môi trường. Các thông số về khí thải, nước thải được quan trắc tự động, truyền dữ liệu trực tiếp về Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh và Bộ Tài nguyên – Môi trường. Tính minh bạch trong giám sát góp phần tạo niềm tin với cộng đồng và chính quyền địa phương.
 |
| Nhà máy đã trồng trên 550.000 cây xanh với tổng diện tích phủ xanh lên đến 150 ha. (Ảnh: Xuân Bắc) |
Hướng đến phát triển xanh và bền vững
Sự chuyển mình của Formosa Hà Tĩnh từ hình ảnh gây tranh cãi trong quá khứ sang mô hình nhà máy xanh, sạch hơn là minh chứng cho thấy công nghiệp nặng hoàn toàn có thể đồng hành với bảo vệ môi trường nếu có cam kết và đầu tư đúng hướng. Việc doanh nghiệp chủ động phủ xanh khuôn viên không chỉ nâng cao hình ảnh mà còn cải thiện đáng kể điều kiện làm việc cho hàng chục nghìn công nhân đang lao động tại đây.
Không gian xanh còn là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp – nơi mà hiệu quả sản xuất không tách rời khỏi trách nhiệm xã hội và sinh thái. Những vạt rừng trồng mới, những hồ sinh học với đàn cá tung tăng, những cánh cò bay giữa nhà máy thép là hình ảnh khiến không ít người bất ngờ và thay đổi cách nhìn về công nghiệp hóa.
 |
| “Công viên sinh thái Formosa Hà Tĩnh” không chỉ bảo vệ môi trường hệ sinh thái mà còn là nhịp sống xanh cho con em công nhân thân thiên với môi trường thiên nhiên sau một ngày làm việc mệt nhọc, (Ảnh: Xuân Bắc) |
Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu, việc xây dựng các không gian xanh trong khu công nghiệp là xu hướng tất yếu và cần được nhân rộng. Mô hình của Formosa Hà Tĩnh có thể không hoàn hảo, nhưng ít nhất đã cho thấy một nỗ lực nghiêm túc trong việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Sự hiện diện của một “công viên sinh thái” giữa khu công nghiệp thép lớn nhất Việt Nam không chỉ là câu chuyện riêng của một nhà máy, mà còn là tín hiệu tích cực cho hành trình chuyển đổi xanh trong lĩnh vực công nghiệp nặng – một hành trình đầy thách thức nhưng xứng đáng để theo đuổi.
