Trung Quốc: Không cần ra đồng vẫn sở hữu một thửa ruộng với mô hình "trồng cây trên mây"

Trong bối cảnh đô thị hóa tăng nhanh và nhu cầu truy xuất nguồn gốc nông sản ngày càng cao, mô hình "Cloud Farming" (trồng cây trên mây - trồng cây cho người ở xa) đang trở thành một xu hướng nông nghiệp mới tại Trung Quốc. Nhờ ứng dụng công nghệ số, người tiêu dùng có thể "chăm cây từ xa", theo dõi toàn bộ quá trình canh tác thông qua ứng dụng di động, camera, hệ thống cảm biến, mà không cần đặt chân tới nông trại.

Hệ thống cảm biến thông minh được lắp đặt ở khắp khu vườn dâu tây rộng lớn ở Trung Quốc.

Trồng cây từ xa, nhận nông sản tận nhà

Theo mô hình này, người dùng tại thành phố chỉ cần truy cập ứng dụng hoặc mini-program trên WeChat để thuê một phần đất hoặc chọn một loại cây trồng như dâu tây, chè, lúa, cây dược liệu. Việc trồng và chăm sóc được giao cho các trang trại thật tại nông thôn. Thông tin về quá trình sinh trưởng của cây, từ độ ẩm đất, nhiệt độ môi trường cho đến tình trạng sâu bệnh, được cập nhật theo thời gian thực qua hệ thống camera và livestream. Khi đến kỳ thu hoạch, nông sản sẽ được gửi tận tay khách hàng hoặc được bán và chia lợi nhuận.

Nhiều nền tảng lớn đã tham gia vào mô hình này như Alibaba Cloud Farming, JD Smart Farm, Meituan Farm-as-a-Service, cùng hàng loạt mini app.

Drone phun thuốc tự động trên cánh đồngtại Trung Quốc, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và tiết kiệm nhân lực.

Mô hình này đang được nhiều gia đình thành thị đón nhận như một cách “sở hữu ruộng vườn” từ xa. Gia đình bà Lý Lập Vinh ở Trường Xuân (tỉnh Cát Lâm, Trung Quốc) là một trong số đó.

Mỗi sáng, cháu bà Vinh lại cầm điện thoại theo dõi ruộng lúa cách nhà hàng trăm cây số. Đây là thửa ruộng mà bà Vinh nhận chăm từ xa tại một nông trại ở thị trấn Hải Bắc, tỉnh Hà Bắc. Trên màn hình, công nhân đang phun thuốc, bón phân. Mỗi năm, bà chi 3.888 tệ (gần 13 triệu đồng) cho gói dịch vụ này.

Ngoài việc theo dõi trực tuyến, gia đình bà Lý còn nhận được hàng chục cân gạo, cua đồng, bột ngô, trứng gà ta và thịt gà gửi về tận nhà. Nếu muốn, gia đình bà cũng có thể đến tận nơi để cấy lúa, thu hoạch hoặc trải nghiệm cuộc sống nông dân.

Giao diện của một ứng dụng nông nghiệp thông minh cho phép người dùng đặt dịch vụ canh tác từ xa chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại. Ở phần đặt dịch vụ (ảnh giữa), người dùng có thể lựa chọn cụ thể loại hình công việc như: cày đất, gieo hạt, thu hoạch, bón phân, phun thuốc hay chế biến sau thu hoạch.

Bùng nổ công nghệ trong nông nghiệp

Không chỉ dừng lại ở việc cho thuê ruộng trực tuyến, mô hình Cloud Farming tại Trung Quốc còn kết hợp với các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), mạng 5G và robot nông nghiệp để hình thành các "trang trại không người".

Tại khu vực ngoại ô Thượng Hải, một nông trại thông minh sử dụng robot cày xới, drone phun thuốc, hệ thống tưới tự động và camera giám sát toàn bộ quy trình canh tác.

Dữ liệu từ cảm biến là các thông tin được thu thập tự động từ thiết bị gắn trong hoặc quanh khu vực trồng trọt. Các cảm biến này có thể đo độ ẩm đất, nhiệt độ, ánh sáng, độ pH, lượng nước, chất dinh dưỡng trong đất, chất lượng không khí hoặc tình trạng thời tiết tại ruộng.

Những dữ liệu này được gửi về hệ thống, sau đó AI phân tích để đánh giá tình trạng cây trồng. Nhờ đó, người dùng có thể theo dõi vườn cây của mình từ xa bằng ứng dụng trên điện thoại, dù đang ở thành phố.

Theo báo cáo của Tập đoàn Nông nghiệp Hắc Long Giang, các nông trại quy mô lớn tại tỉnh Hắc Long Giang đã hoàn toàn không cần lao động thủ công, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu suất sản xuất nông nghiệp.

Một số trang trại còn phát triển thêm dịch vụ trải nghiệm như "farm-stay", tour tham quan quá trình thu hoạch, tổ chức hội thảo nông nghiệp trực tuyến. Nhờ đó, người dùng không chỉ sở hữu "thửa ruộng ảo" mà còn có thể trực tiếp đến tham quan, trải nghiệm thực tế quy trình sản xuất nông nghiệp. Một số nền tảng tại Quảng Đông cho phép người dùng thành thị gọi drone phun thuốc cho cánh đồng mà họ “nhận nuôi” từ xa, đồng thời kết nối với dịch vụ logistic để nhận rau quả ngay tại nhà.

Mặt trái của “trồng cây trên mây”

Dù được đánh giá cao về tiềm năng và sự tiện lợi, mô hình Cloud Farming tại Trung Quốc cũng đang đối mặt với không ít rủi ro. Một số nền tảng lợi dụng danh nghĩa “nuôi trồng từ xa” để huy động vốn trái phép, lôi kéo người tham gia bằng cam kết lợi nhuận cao.

Theo báo cáo của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), mô hình "Nông trại Hòa Nguyên" từng gây xôn xao khi bị cáo buộc là lừa đảo đa cấp. Nhiều người tham gia không thể rút tiền, bị ép đổi sang cổ phần hoặc sản phẩm thay vì nhận tiền mặt. Bộ Nông nghiệp Trung Quốc đã nhiều lần cảnh báo về tình trạng biến tướng của các nền tảng “thuê trồng cây online”, kêu gọi người dân thận trọng trước khi tham gia đầu tư.

Dù còn tồn tại những bất cập, không thể phủ nhận rằng mô hình Cloud Farming đang mở ra hướng đi mới cho ngành nông nghiệp Trung Quốc. Từ việc giúp người dân thành thị tiếp cận nông sản sạch, tăng tính minh bạch trong canh tác, đến việc tạo đầu ra ổn định cho nông dân, mô hình này đã và đang khẳng định vai trò của công nghệ trong việc hiện đại hóa nông nghiệp.

Với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ Trung Quốc, cùng làn sóng chuyển đổi số đang diễn ra trên toàn quốc, Cloud Farming được dự báo sẽ tiếp tục bùng nổ và trở thành một phần quan trọng trong hệ sinh thái nông nghiệp tương lai.