Lâu đài đá Thạch Quang Nhung nằm giữa lòng Ninh Bình, một công trình kiến trúc độc đáo đã và đang khiến nhiều người không khỏi trầm trồ, ngưỡng mộ. Không chỉ là một ngôi nhà, đây còn là minh chứng cho tình yêu của người chồng dành cho vợ, cho đam mê, sự kiên trì phi thường và tài năng của anh Quang, một nghệ nhân từng đạt danh hiệu "bàn tay vàng" trong làng nghề chế tác đá truyền thống Ninh Vân.
Ý tưởng xây dựng lâu đài đá Thạch Quang Nhung nảy sinh từ một mong muốn giản dị nhưng đầy ý nghĩa của anh Quang, đó là dành tặng một ngôi nhà đặc biệt cho vợ mình (chị Nhung) sau khi kết hôn.
Điều làm nên sự đặc biệt của Thạch Quang Dung chính là việc toàn bộ lâu đài được xây dựng bằng đá nguyên khối., cụ thể là đá xanh - loại đá đặc trưng của vùng đất Ninh Bình. Nhìn bề ngoài, nhiều người có thể nhầm lẫn với bê tông vì màu sắc tương tự.
 |
| Toàn bộ lâu đài được xây dựng bằng đá nguyên khối. |
 |
Lý do chọn đá làm vật liệu chính, theo anh Quang, không chỉ vì độ bền mà còn bởi tính thanh cao, tinh khiết và an toàn. Anh chia sẻ quan niệm "viên vô thạch bất tú” - nhà không có đá thì thiếu vẻ vững chãi, bền lâu và "lộ vô thạch bất an” - đường không có đá dễ trơn trượt. Từ lối vào đến từng chi tiết nội thất, đá được sử dụng như một cách thể hiện triết lý sống và tình yêu với nghề.
Ngôi nhà bằng đá cũng có khả năng điều hòa nhiệt độ tự nhiên: mùa hè mát, mùa đông ấm. Trái với suy nghĩ phổ biến rằng nhà đá lạnh lẽo, không gian sống ở đây mang lại cảm giác dễ chịu và tích cực.
Tầng một của lâu đài đá được sử dụng làm không gian trưng bày các giá trị văn hóa, tín ngưỡng, lịch sử dân tộc Việt Nam. Phòng khách được thiết kế rộng rãi, bài trí cầu kỳ và mang đậm giá trị mỹ thuật. Trong phòng khách nổi bật bộ salon sơn mài, làm từ các nguyên liệu tự nhiên như vỏ trứng, khảm trai, vỏ ốc, được điểm xuyết bằng vàng 24K. Chiếc đèn trung tâm có tên “Nền văn minh lúa nước” với thiết kế mô phỏng hạt lúa, biểu tượng của nền nông nghiệp Việt Nam.
 |
| Anh Quang xây lâu đài đá làm món quà tặng vợ. |
 |
| Chiếc đèn trung tâm có tên “Nền văn minh lúa nước” với thiết kế mô phỏng hạt lúa, biểu tượng của nền nông nghiệp Việt Nam. |
Mỗi chi tiết của lâu đài đều thể hiện sự công phu và tài hoa bậc thầy của người nghệ nhân. Các cột đá đều là nguyên khối 100%, không chắp vá hay rút lõi.
Theo anh Quang, việc vận chuyển và chế tác từng khối đá là một quá trình vô cùng công phu. Để tạo nên một chiếc cột, người thợ phải khai thác khối đá có kích thước lớn gấp ba lần so với thành phẩm, sau đó đục đẽo hoàn toàn bằng tay.
Việc gia công các vòm đá cong cũng đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm vượt trội. Người thợ hoàn toàn dựa vào kinh nghiệm và cảm nhận bằng tay để đảm bảo độ liên kết và kết cấu, không sử dụng máy móc đo đạc. Nhiều khi, các vòm đá phải được lắp thử dưới đất đến 4-5 lần, gõ và lắng nghe để đảm bảo chất lượng trước khi mang lên lắp đặt chính thức.
Đặc biệt, toàn bộ công trình không sử dụng xi măng. Các khối đá liên kết với nhau hoàn toàn bằng trọng lực - một kỹ thuật đòi hỏi sự tính toán chính xác và dày dạn kinh nghiệm. Điều đáng nể hơn, công trình không có bản vẽ kỹ thuật chi tiết. Mọi hình dung đều nằm trong trí nhớ và tay nghề của chính anh Quang - người vừa lên ý tưởng, vừa trực tiếp thi công.
 |
 |
 |
 |
 |
Lâu đài Thạch Quang Dung được xây dựng ròng rã trong 14 năm trời, sử dụng tổng cộng 3.000 tấn đá. Ban đầu, vợ chồng anh Quang chỉ nghĩ rằng công trình sẽ hoàn thành trong một vài năm. Tuy nhiên, càng làm lên cao, độ khó thi công càng tăng.
Trong suốt 14 năm, vợ chồng anh đã trải qua không ít giai đoạn khó khăn, tưởng chừng phải dừng lại do hoàn cảnh và các yếu tố xung quanh. Giá trị tài chính của công trình là không thể đong đếm được. Ước tính riêng tiền công thợ trong 14 năm, với hàng chục người mỗi ngày, có thể lên tới vài chục tỷ đồng.
Với quy mô đồ sộ và kiến trúc có một không hai, công trình được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác nhận là "tòa nhà độc đáo nhất Việt Nam".
