Dọc mùng thực chất là phần bẹ của cây môn ngứa (Colocasia gigantea), thuộc họ Ráy. Cây thân thảo lâu năm, cao khoảng 1,5 – 2 m, lá to, bẹ dày, mọng nước – chính là phần được dùng trong ẩm thực. Khi còn tươi, dọc mùng chứa tinh thể oxalat canxi gây ngứa, nên trước khi nấu thường được thái mỏng, bóp muối và rửa sạch nhiều lần để loại bỏ nhựa. Sau khi sơ chế đúng cách, dọc mùng có độ giòn, vị ngọt thanh và mát, thường được sử dụng trong các món canh chua, lẩu, bún…
Loài cây này có nguồn gốc Đông Nam Á, được trồng phổ biến ở Việt Nam, Lào, Campuchia và Thái Lan. Ở Việt Nam, dọc mùng phát triển mạnh ở các vùng đồng bằng, khu vực ven sông hoặc đất ẩm trong vườn. Nhờ khả năng sinh trưởng nhanh, ít sâu bệnh, cây trở thành loại rau quen thuộc trong bữa ăn của nhiều gia đình.
 |
Dọc mùng hiện được bán với nhiều hình thức khác nhau. Ở chợ truyền thống, loại tươi có giá khoảng 40.000 đồng/kg; sản phẩm đã sơ chế, thái sẵn và đóng gói tiện lợi có giá 70.000 – 80.000 đồng/kg. Đáng chú ý, trên các sàn thương mại điện tử, dọc mùng khô được rao bán với giá tới 500.000 đồng/kg.
Nguyên nhân khiến loại khô có giá cao là do trong quá trình phơi, sấy, khối lượng hao hụt nhiều; đồng thời sản phẩm khô dễ bảo quản, vận chuyển xa, thuận tiện cho người tiêu dùng ở thành phố hoặc xuất bán đi tỉnh.
Nhận thấy tiềm năng kinh tế lớn, nhiều hộ dân ở miền Tây và miền Đông Nam Bộ đã chuyển đổi đất trồng màu sang trồng dọc mùng, mang lại thu nhập ổn định.
Theo kinh nghiệm của người trồng, dọc mùng hợp với mùa mưa hơn mùa khô. Thời điểm gieo trồng tốt nhất là đầu tháng 4 âm lịch. Đất trồng cần được làm kỹ, bón lót phân chuồng hoai mục và một ít vôi bột để tăng độ tơi xốp, hạn chế sâu bệnh. Sau khi đào rãnh sâu khoảng 10–15 cm, đặt cây con xuống, lấp đất lại và giữ khoảng cách 0,5 m/cây.
Ở giai đoạn đầu, cần tưới nước đều để cây nhanh bén rễ. Chỉ sau khoảng 3 tháng, dọc mùng đã có thể thu hoạch.
 |
Anh Nguyễn Văn Tuấn (Đồng Nai) là một trong những người thành công với mô hình này. Trước đây, anh trồng bắp, khổ qua, đậu cô ve… nhưng lợi nhuận không cao do giá bấp bênh. Sau khi tìm hiểu, anh chuyển sang trồng 3.000 m² dọc mùng.
“Cây này rất dễ tính, chi phí đầu tư thấp mà lại cho năng suất cao. Nếu chăm sóc tốt, mỗi bẹ có thể nặng 2 – 3 kg, cao tới 2 m”, anh Tuấn cho biết.
Nhờ áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm và canh tác khoa học, mỗi vụ anh thu hơn 30 tấn dọc mùng. Mỗi năm trồng 2 vụ, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận đạt 150 – 180 triệu đồng – cao gấp nhiều lần so với các loại rau màu trước kia.
 |
Tại Cần Thơ, ông Lê Văn Dân cũng bắt đầu với 5 công ruộng dọc mùng từ năm 2013. Chỉ sau 3–4 tháng, ruộng cho thu hoạch đều, giá bán ổn định từ 4.000 – 6.000 đồng/kg. Thấy hiệu quả rõ rệt, ông mở rộng lên 10 công, đầu tư khoảng 3 triệu đồng tiền giống.
Mỗi tháng, gia đình ông Dân thu hoạch 2 lần, tổng thu trên 30 triệu đồng, trở thành nguồn thu chính của cả nhà.
Ông chia sẻ kinh nghiệm: “Dọc mùng hợp đất ẩm, dễ trồng nhất là đầu mùa mưa. Sau 2 lần thu hoạch nên bón thêm phân chuồng và một ít urê để cây tiếp tục phát triển, bẹ to, mập hơn. Quan trọng nhất là tưới đều và giữ đất luôn tơi xốp”.
Từ một loại rau dại ven mương, dọc mùng nay đã trở thành đặc sản được ưa chuộng, vừa phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước, vừa được chế biến khô để bán online. Mô hình trồng dọc mùng không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn mở ra hướng đi mới cho sản xuất nông nghiệp nông thôn – đơn giản, ít rủi ro và hiệu quả cao.
