 |
| Nghệ nhân Vũ Tấn Phúc với gần 20 năm kiên nhẫn gần như phi thường, định hình từng chi, từng đốt, để tạo nên tác phẩm “Long Vân Ngũ Phúc” - Ảnh: Đức Thiện |
Hình tượng rồng trong mây, linh khí trời đất hội tụ
Tác phẩm mang tên “Long Vân Ngũ Phúc”, nghe qua tưởng chỉ là cái tên mỹ miều, nhưng thực chất là cả một hệ thống triết lý tạo hình và biểu tượng sâu sắc. Theo nghệ nhân Phúc, “Long” là rồng, “Vân” là mây, “Ngũ Phúc” là năm bông chính, tượng trưng cho trường thọ, phú quý, khang ninh, hảo đức và thiện chung, năm điều phúc tròn đầy trong văn hóa Á Đông.
Cây có dáng thế đặc biệt: Phần gốc là đầu rồng, thân uốn lượn là mình rồng, đuôi rồng là phần ngọn, nơi năm bông lớn tụ hội, tái hiện hình ảnh một con rồng từ trên mây hạ xuống hút nước. Mỗi nhịp cong, mỗi khối bông đều được tính toán tỉ mỉ để tạo nên bố cục hài hòa, khí chất mạnh mẽ mà vẫn uyển chuyển, nhẹ nhàng.
 |
| Mỗi nhịp cong, mỗi khối bông đều được nghệ nhân Vũ Tấn Phúc tính toán tỉ mỉ, để tác phẩm “Long Vân Ngũ Phúc” được tạo nên bố cục hài hòa - Ảnh: Đức Thiện |
“Rồng bay trong mây, uốn mình qua năm bông tượng trưng cho ngũ phúc. Cái gốc là đầu rồng, khúc ngọn là đuôi, còn thân uốn cong theo từng áng mây, từng tảng vân mà tôi gọi là xé tản vân. Đó không chỉ là tạo hình, mà là cách để rồng nhập vào mây, mây tan trong rồng, tạo nên sự chuyển động sống động giữa đất và trời” - nghệ nhân Vũ Tấn Phúc chia sẻ.
Hai mươi năm dựng nên một dáng rồng
Ít ai biết rằng, cây này vốn được nghệ nhân Vũ Tấn Phúc mua từ năm 2008, khi nó còn là một cây tán cổ, chưa có hình thù đặc biệt. Thay vì giữ nguyên dáng cũ, ông quyết định “làm lại từ đầu” đó là: Giữ lại bộ khung chính, loại bỏ chi cũ, nuôi lại từ mầm non, từng tay, từng cành, từng tảng vân.
 |
| Ở tác phẩm “Long Vân Ngũ Phúc”, thì nơi gốc cây được ví là đầu rồng hút nước, tượng trưng cho sự khai mở phồn vinh - Ảnh: Đức Thiện |
Đó là một hành trình kéo dài gần hai mươi năm, đầy thử thách và đòi hỏi sự kiên nhẫn gần như phi thường. “Làm cây này là từ con số 0. Không tận dụng được gì ngoài khung gốc. Mỗi năm chỉ đi được một đoạn, một nhịp nhỏ. Cứ như vậy, gần hai chục năm mới thành hình một con rồng hoàn chỉnh” - nghệ nhân Vũ Tấn Phúc cho biết.
Trong khi nhiều người chọn cách uốn dây nhôm để tạo dáng nhanh chóng, nghệ nhân Vũ Tấn Phúc vẫn trung thành với phương pháp “cắt giật, nuôi mầm”, đó là phương pháp thủ công, truyền thống, cần nhiều năm để định hình từng chi, từng đốt.
“Làm nghệ thuật mà cầu nhanh là hỏng. Làm cây cũng như đục tượng gỗ, đục bằng tay thì chậm, nhưng mới ra được cái hồn. Cây của tôi là từng vết kéo, từng chốt chi, từng tầng mây đều được tạo bằng tay, không một vòng dây nhôm” – ông Phúc khẳng định.
 |
| Tác phẩm “Long Vân Ngũ Phúc” được nghệ nhân Vũ Tấn Phúc thể hiện tạo tác với tinh thần mỹ học truyền thống - Ảnh: Đức Thiện |
Tác phẩm cũng thể hiện tinh thần mỹ học truyền thống: Từ tỷ lệ bệ - thân - tán đến sự hài hòa giữa “mẫu” và “tử” – cây mẹ và cây con. Nghệ nhân Phúc đặc biệt nhấn mạnh chi tiết này: “Cây con phải mập mạp, đầy đặn, nằm e ấp trong lòng mẹ. Nó vừa khỏe mạnh, vừa khiêm nhường, như đạo lý làm con. Có lớn đến đâu, con vẫn là con trong lòng mẹ”.
Không chỉ là cây, mà là một trường phái sống
“Long Vân Ngũ Phúc” không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là một triết lý sống. Trong dáng rồng bay, trong ngũ phúc tụ hội, trong từng áng mây tản ra từ cành lá, là cả một thế giới nội tâm của người nghệ nhân.
Cây thể hiện đức nhẫn nại, sự kiên trì, lòng hiếu thuận và khát vọng vươn lên, như chính hành trình tạo nên nó. “Cây dạy người ta bền chí, nhường nhịn, sống có căn gốc. Cái đẹp không đến từ bóng bẩy bề ngoài, mà từ cái công phu, từ cái chân thực mà mình đổ mồ hôi, nước mắt mới có được” - nghệ nhân Vũ Tấn Phúc cho biết thêm.
 |
| Tác phẩm “Long Vân Ngũ Phúc” của nghệ nhân Vũ Tấn Phúc là một tác phẩm đặc biệt, không chỉ vì hình dáng, giá trị vật chất, mà bởi câu chuyện, tinh thần, và văn hóa sâu sắc - Ảnh: Đức Thiện |
Trong thế giới cây cảnh Việt Nam, không thiếu những tác phẩm đẹp, độc, đắt. Nhưng tác phẩm “Long Vân Ngũ Phúc” của nghệ nhân Vũ Tấn Phúc là một tác phẩm đặc biệt, không chỉ vì hình dáng, giá trị vật chất, mà bởi câu chuyện, tinh thần, và văn hóa ẩn sau đó.
Nơi gốc cây là đầu rồng hút nước, tượng trưng cho sự khai mở. Nơi thân là những tảng vân, mây trời hội tụ. Nơi ngọn là ngũ phúc, tượng trưng cho mong cầu phúc lộc, an khang. Toàn bộ cây là một chỉnh thể biểu tượng, một tác phẩm điêu khắc sống động bằng thời gian, bằng đức nhẫn nại, và bằng trái tim yêu nghề của người nghệ nhân đất Hưng Yên.
