Từ tháng 2 đến tháng 10 âm lịch hằng năm, khi cá ngoài khơi vào mùa, những hộ dân làm nghề nướng cá ở Quỳnh Lưu (Nghệ An) lại bận rộn ngày đêm. Thời điểm này, bến cảng luôn tấp nập, tàu thuyền cập bến liên tục, khoang đầy ắp cá tươi. Người dân tranh thủ thu mua hàng tấn cá để cấp đông, sơ chế và nướng bán dần trong năm.
Các khu chợ cá ngay sát bến thuyền trở thành điểm hẹn quen thuộc. Ngư dân và thương lái, người nướng cá và khách buôn, tất cả cùng hòa trong nhịp sống sôi động. Ai cũng muốn chọn cho mình những mẻ cá tươi ngon nhất vừa được kéo lưới lên.
 |
| Sau khi phân loại cá và làm sạch, cá được xếp lên vỉ cho ráo nước trước khi đem vào nướng. Ảnh: TTXVN. |
Cá sau khi đưa về được sơ chế công phu: mổ bỏ ruột, cạo sạch vảy, cắt đầu và đuôi, rửa nhiều lần để loại bỏ hết bụi bẩn. Với những loài cá nhỏ như cá trích, cá thửng, cá thèn… người dân giữ nguyên con. Riêng các loại cá to như cá chim, cá nục, cá thu… sẽ được rạch dọc hoặc cắt lát mỏng để dễ chín khi nướng.
Trên những chiếc vỉ sắt đặt sẵn, cá được xếp ngay ngắn, chuẩn bị đưa vào lò than hồng. Bà Nguyễn Thị Lan ở xã Tiến Thủy chia sẻ: “Cá tươi nướng lên vừa thơm ngon, vừa để được lâu hơn khi vận chuyển. Nhờ vậy, giá bán thường cao gấp đôi so với cá tươi chưa chế biến.”
Mỗi mẻ cá thường nướng trong 10–15 phút. Than phải luôn giữ đỏ lửa, người nướng phải lật trở đều tay để cá chín vàng, dậy mùi thơm mà vẫn giữ được độ ngọt tự nhiên. Nếu lửa nhỏ, tro nhiều, cá dễ bị khô xác, mất vị tươi ngon vốn có.
 |
| Mỗi mẻ cá thường nướng trong 10–15 phút. Than phải luôn giữ đỏ lửa, người nướng phải lật trở đều tay để cá chín vàng, |
Trong số các loại cá nướng, cá thu hiện được coi là đặc sản giá trị nhất, có giá từ 250.000 – 270.000 đồng/kg. Các loại khác như cá cam dao động 70.000 – 80.000 đồng/kg, cá đốm và cá bạc má khoảng 60.000 đồng/kg, trong khi cá trích nướng rẻ hơn, chỉ 35.000 đồng/kg.
Cá nướng xong được đưa vào khay để thương lái thu mua bán lẻ ngay tại chợ. Một phần lớn khác sẽ được đóng thùng, vận chuyển vào các tỉnh phía Nam tiêu thụ. Mỗi ngày, hàng tấn cá nướng từ Quỳnh Lưu theo xe hàng đi khắp nơi.
Toàn huyện hiện có gần 50 hộ gắn bó với nghề nướng cá, tập trung ở các xã ven biển như Quỳnh Nghĩa, Tiến Thủy, Quỳnh Thọ, Sơn Hải. Hơn 100 lao động địa phương đang trực tiếp tham gia, tạo thành một làng nghề nhỏ nhưng nhộn nhịp.
Nghề nướng cá mang lại thu nhập ổn định, trung bình mỗi hộ có thể kiếm 3–4 triệu đồng/ngày. Công nhân làm thuê được trả từ 150.000 – 200.000 đồng/người/ngày. Nhờ đó, nhiều gia đình có thể trang trải cuộc sống và tích lũy hàng chục triệu đồng mỗi tháng.
Không chỉ đem lại giá trị kinh tế, nghề nướng cá ở Quỳnh Lưu còn là nét văn hóa ẩm thực độc đáo. Mùi cá nướng thơm nồng trong gió biển, hình ảnh những bếp than đỏ rực bên bến thuyền mỗi sáng sớm đã trở thành ký ức quen thuộc với người dân nơi đây.
Trong nhịp sống hiện đại, khi nhiều nghề truyền thống dần mai một, thì những lò cá nướng ở Quỳnh Lưu vẫn đỏ lửa mỗi ngày. Chúng không chỉ góp phần tăng thu nhập cho ngư dân, mà còn lưu giữ hương vị biển cả, để từ một vùng đất ven biển Nghệ An, mùi cá nướng dân dã vẫn theo chân thương lái lan tỏa đến khắp mọi miền.
