Hơn nửa đời gắn bó với ruộng vườn, ông Nguyễn Thanh Sơn (56 tuổi, ngụ xã Chợ Lách, tỉnh Vĩnh Long) không chỉ nổi tiếng là một nông dân cần cù, mà còn được biết đến như người luôn khát vọng tạo ra những giống cây trái mang dấu ấn riêng. Sau nhiều năm miệt mài nghiên cứu, ông đã thành công cho ra đời một giống nhãn mới lạ: trái có cơm dày, thơm ngọt, hạt lép hoàn toàn không phôi và có thể trồng chậu làm cây cảnh.
 |
| Ông Nguyễn Thanh Sơn bên cạnh giống nhãn do ông chọn lọc, nhân giống. Ảnh: T.X. |
Xuất phát điểm là một nông dân bình thường, ông Sơn từng trồng nhiều loại cây ăn trái phổ biến ở miền Tây. Thế nhưng, trong quá trình canh tác, ông luôn mong muốn tạo ra những giống mới, khác biệt và chất lượng hơn. Chính khát vọng này đã đưa ông đến những thành công nhất định: xoài Thanh Sơn, mít nghệ Thanh Sơn, bơ Thanh Sơn – đều được công nhận là cây đầu dòng.
Niềm say mê nghiên cứu khiến ông không ngừng tìm tòi, sưu tầm và thử nghiệm nhiều giống nhãn. Một lần tình cờ trong vườn, ông phát hiện một cây nhãn long có dấu hiệu đột biến tự nhiên: trái nhỏ nhưng hạt lép, cơm lại dày và thơm hơn hẳn. Từ phát hiện ấy, ông kiên trì chọn lọc, nhân giống, thử nghiệm nhiều năm liền, cuối cùng thành công với giống nhãn mới.
Theo chia sẻ của ông Sơn, giống nhãn long truyền thống vốn có hạt to, cơm mỏng, nhiều nước. Thỉnh thoảng có trái “hạt tiêu” nhưng rất hiếm. Trong khi đó, giống mới do ông lai tạo lại có hạt lép hoàn toàn, cơm vàng óng, dày thịt, dễ tách và giữ được độ ngọt thanh.
Ông Sơn khẳng định: “Hiện nay, chưa có giống nhãn nào trên thị trường có đặc điểm hạt lép nhưng không phôi như giống Thanh Sơn. Ưu điểm này giúp trái nhãn dễ bảo quản, rất phù hợp cho chế biến như sấy dẻo, sấy khô, đóng hộp hay xuất khẩu”.
Nhờ những ưu điểm vượt trội, giống cây này được đặt tên là “nhãn Thanh Sơn” và đã được cấp chứng nhận cây đầu dòng.
 |
| Quả nhãn Thanh Sơn bên ngoài tương tự nhãn long, nhưng bên trong cơm dày, hạt lép hoàn toàn không phôi. Ảnh: T.X. |
Không chỉ khác biệt về hình dáng và chất lượng, nhãn Thanh Sơn còn cho năng suất ổn định. Trung bình mỗi năm, cây có thể ra hai vụ trái tự nhiên, đồng thời cũng có thể xử lý để ra trái quanh năm. Giống cây này ít sâu bệnh, có khả năng kháng bệnh chổi rồng – loại bệnh thường gây thiệt hại nặng với nhãn long truyền thống.
Đặc biệt, cây có thân thấp, tán gọn, rất phù hợp để trồng chậu làm cảnh, trồng trong nhà lưới hoặc canh tác với mật độ dày. Sau 18–24 tháng trồng, cây đã có thể cho trái, thậm chí có thể kích thích để cho trái sớm hơn.
Về năng suất, nhãn long thường đạt khoảng 30 tấn/ha, còn nhãn Thanh Sơn có thể đạt 25 tấn/ha. Tuy sản lượng thấp hơn một chút, nhưng bù lại giá bán cao gấp đôi. Ông Sơn cho biết: “Nếu nhãn xuồng ở mùa thuận bán 50.000 đồng/kg, thì nhãn Thanh Sơn có giá tới 100.000 đồng/kg. Vào mùa nghịch, giá còn cao hơn nữa”.
Một điểm thú vị khác ở giống nhãn này là khả năng thích nghi cao, có thể trồng ở nhiều vùng đất khác nhau. Do dáng cây đẹp, tán gọn, người chơi cây cảnh cũng ưa chuộng loại nhãn này để trồng trong chậu, vừa thưởng thức trái ngon, vừa tạo điểm nhấn cho không gian sống.
Ông Sơn cho rằng, ngoài giá trị kinh tế, giống nhãn mới còn hứa hẹn mang lại lợi ích về du lịch sinh thái miệt vườn. “Khách đến tham quan có thể vừa ngắm cây cảnh, vừa tự tay hái những trái nhãn đặc biệt. Đây sẽ là trải nghiệm thu hút du khách, tăng thêm giá trị cho nông sản quê hương”, ông bày tỏ.
Hiện tại, ông Sơn chưa cung cấp giống rộng rãi ra thị trường. Mỗi năm, ông chỉ “chia sẻ” một lượng nhỏ cây giống để bà con trồng thử, phần lớn vẫn tập trung vào phát triển trong vườn nhà nhằm giữ chất lượng ổn định.
