Theo truyền ngôn, tục dập sào bắt cá ở Tích Giang có từ rất lâu đời, gắn liền với đình Tường Phiêu – nơi thờ Đức Thánh Tản Viên, một trong “Tứ bất tử” của tín ngưỡng dân gian Việt. Người dân tin rằng chính Đức Thánh Tản đã truyền dạy cách làm vó, chế tạo sào tre và cần trục để đánh bắt cá trên sông Tích.
Từ đó, dập sào không chỉ là một phương thức mưu sinh mà còn trở thành nghi thức văn hóa của làng. Trong các kỳ lễ hội đình, người dân đều chọn con cá lớn nhất trong mùa dập sào để dâng lên Đức Thánh, thể hiện lòng biết ơn với bậc thần linh đã dạy nghề.
 |
| Người dân Tích Giang chuẩn bị "đồ nghề" đi dập cá. |
 |
Anh Nguyễn Tiến Cường, người dân thôn Tường Phiêu, cho biết: “Từ tháng tám đến tháng mười âm lịch, khi nước từ núi Ba Vì không còn đổ mạnh, mực nước sông hạ thấp, cá tụ lại ở những khúc sâu – đó là lúc dập sào hiệu quả nhất.”
Dụng cụ dập sào đơn giản: một khung tre hình chóp, bốn mặt quây lưới, đỉnh nối với cây sào dài. Khi xuống sông, người dân đứng thành hàng ngang, tay cầm sào tre đập mạnh xuống nước để xua cá vào lưới. Bằng kinh nghiệm, họ có thể cảm nhận được khi cá mắc, nhanh tay nhấc sào hoặc lặn xuống bắt.
 |
Những ngày cuối tuần, sông Tích lại tấp nập tiếng cười. Có buổi, hàng chục người cùng “ra quân”, tạo nên khung cảnh như một lễ hội nhỏ. Mỗi người đều mang về xâu cá tươi rói, có người trúng đậm tới cả chục ký.
“Cá ở sông Tích chủ yếu là cá chép, thịt chắc và thơm vì là cá tự nhiên. Người dân chỉ mang về ăn, hiếm khi đem bán,” anh Cường nói thêm, vừa nâng niu mẻ cá mới bắt được.
Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Thọ Nguyễn Văn Công cho biết: “Tên gọi Tường Phiêu nghĩa là ‘cơn gió lành’. Ngôi làng này có ngôi đình cổ được xếp hạng Di tích quốc gia, và lễ hội đình Tường Phiêu cũng đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.”
Không chỉ gìn giữ phong tục cổ, người dân nơi đây còn phát triển nghề trồng hoa, cây cảnh kết hợp du lịch sinh thái. Năm 2025, Sở Du lịch Hà Nội công nhận sản phẩm “Sắc hoa Tường Phiêu” là một trong những điểm du lịch tiêu biểu của Thủ đô.
 |
 |
Theo lãnh đạo xã, tục dập sào không chỉ là cách đánh bắt cá mà còn là biểu tượng của mối gắn kết giữa con người và thiên nhiên. Những hoạt động dân gian như vậy góp phần tạo nên bản sắc riêng cho vùng đất ven sông Tích.
“Chúng tôi mong muốn đưa tục dập sào trở thành sản phẩm du lịch trải nghiệm, vừa giúp người dân có thêm thu nhập, vừa nuôi dưỡng niềm tự hào và kết nối thế hệ trẻ với quê hương,” ông Nguyễn Văn Công chia sẻ.
