Lịch sử và sự hiện diện ở Việt Nam
 |
| Lá và quả sa kê, quả thoạt nhìn giống quả mít. Ảnh: b |
Sa kê được du nhập vào Việt Nam từ nhiều thập kỷ trước và nhanh chóng thích nghi với khí hậu nóng ẩm. Hiện nay, cây được trồng nhiều tại các tỉnh thành thuộc khu vực Nam Bộ, đặc biệt là dọc các tuyến đường từ Cần Thơ xuống Cà Mau, nơi đất phù sa màu mỡ, mưa nhiều, nhiệt độ ổn định quanh năm.
 |
| Cây sa kê còn được trồng để làm cảnh vì vẻ ngoài mang ý nghĩa phong thủy tích cực. |
Ngoài ra, một số tỉnh miền Đông Nam Bộ như Đồng Nai, Bình Dương (cũ) cũng bắt đầu thử nghiệm trồng sa kê trong vườn gia đình để lấy bóng mát và quả phục vụ nhu cầu tiêu dùng.
Giá trị kinh tế và ứng dụng
 |
| Quả sa kê còn gọi là quả cứu đói trong nạn đói ở Châu Phi. |
Quả sa kê giàu tinh bột, khi chiên hoặc nướng có hương vị giống khoai tây, nên thường được gọi là “cây bánh mì” nhờ khả năng thay thế lương thực. Ngoài làm món ăn, sa kê còn được chế biến thành bột khô, bánh ngọt, hoặc xuất khẩu làm nguyên liệu công nghiệp thực phẩm.
Hiện nay, giá quả sa kê tươi dao động từ 25.000 – 40.000 đồng/kg tại chợ dân sinh, trong khi bột sa kê khô có giá từ 200.000 – 300.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu ổn định cho người dân miền Tây. Với xu hướng ăn chay và sử dụng thực phẩm hữu cơ tăng mạnh, sản phẩm từ sa kê hứa hẹn mở ra thị trường rộng lớn cho ngành nông nghiệp Việt Nam.
Ý nghĩa phong thủy
 |
| Cây sa kê mang ý nghĩa phong thủy tích cực, thường được trồng nhiều ở khuôn viên cơ quan, công ty và nhà vườn ở khu vực Tây Nam Bộ. |
Trong phong thủy, cây sa kê tượng trưng cho sự sung túc và ổn định. Trồng một cây sa kê trong vườn được cho là giúp gia chủ thu hút tài lộc, đồng thời tạo bóng mát và điều hòa không khí, mang đến cảm giác an yên.
Nguyên liệu để làm nhiều món ăn
 |
| Quả sa kê khi nướng chín có mùi vị như bánh mì nên còn được gọi là cây bánh mì. |
Không chỉ được biết đến là cây bóng mát và cho quả giàu dinh dưỡng, sa kê còn là nguyên liệu làm nên nhiều món ăn hấp dẫn. Người miền Tây thường dùng quả sa kê non để nấu canh chua hoặc kho cùng nước dừa cho vị bùi béo, thanh ngọt. Khi quả chín, sa kê được cắt lát mỏng, chiên vàng giòn, chấm kèm nước mắm chua ngọt hoặc muối ớt – một món ăn vặt gắn liền tuổi thơ miền sông nước.
 |
| Món chè sa kê bùi béo là đặc sản khi đến Cần Thơ và khu vực Tây Nam Bộ. |
Ngoài ra, sa kê còn được tán thành bột làm bánh hoặc nấu chè, biến tấu thành món ăn vặt hiện đại như sa kê chiên giòn kiểu Hàn Quốc, hoặc xay nhuyễn làm nguyên liệu trong công thức làm bánh ngọt.
 |
Chả sa kê là một món ăn dễ làm tại nhà và không tốn quá nhiều thời gian. Lớp vỏ bên ngoài giòn rụm, phần nhân bên trong thì mềm thơm kèm theo vị béo bùi đặc trưng của sa kê và ngọt vừa phải từ thịt heo. |
Nhờ hàm lượng tinh bột cao và vị ngọt bùi tự nhiên, loại quả này ngày càng được nhiều đầu bếp sáng tạo đưa vào thực đơn nhà hàng, biến trái sa kê bình dị thành món ăn đặc sản có giá trị cao.
Cách trồng và chăm sóc cây sa kê
 |
| Sau 3 – 4 năm, cây bắt đầu cho quả ổn định và có thể khai thác trong nhiều năm liên tiếp. |
Sa kê phát triển tốt ở vùng đất phù sa, thoát nước tốt, độ pH từ 6 – 7, thích hợp khí hậu nóng ẩm. Người trồng thường nhân giống bằng cách gieo hạt hoặc giâm cành, tuy nhiên giâm cành được ưa chuộng hơn vì nhanh cho quả.
Khoảng cách trồng: 6 – 8m/cây để tán phát triển rộng.
Tưới nước: Cần tưới đều đặn, nhất là mùa khô, nhưng tránh úng nước.
Bón phân: Kết hợp phân hữu cơ và phân NPK định kỳ 2 – 3 lần/năm.
Phòng bệnh: Chú ý sâu ăn lá, nấm mốc trên quả, cần tỉa cành thông thoáng.
Sau 3 – 4 năm, cây bắt đầu cho quả ổn định và có thể khai thác trong nhiều năm liên tiếp.
