Từng là món ăn gắn liền với ký ức cơ cực của những năm tháng thiếu gạo, nay chuối xanh đã vượt ra khỏi vườn nhà quê, trở thành đặc sản hiện diện trong thực đơn của nhiều nhà hàng thành phố. Với vị chát bùi đặc trưng, dễ chế biến thành nhiều món và hàm lượng dinh dưỡng phong phú, loại quả từng bị coi là “bình dân” này đang chứng tỏ sức hút khó thay thế.
 |
Chuối xanh được thu hái khi quả còn non, vỏ xanh đậm, ruột trắng ngà. So với chuối chín ngọt mềm, chuối xanh mang vị chát, hơi se nhưng càng nhai kỹ lại càng bùi và dẻo. Chính vị chát ấy tạo sự cân bằng, làm món ăn thêm đậm đà, khó quên.
Không chỉ dùng làm nguyên liệu chính trong các món kho, om cùng thịt cá, chuối xanh còn là thành phần quan trọng trong nhiều món gỏi và nộm. Người Hà Nội xưa có món “gỏi chuối xanh tai heo” – vừa giòn vừa bùi, hòa quyện vị chát của chuối với vị béo ngậy của lạc rang. Ở miền Trung, chuối xanh thái mỏng ăn kèm rau sống trong bún mắm nêm. Vào Nam, chuối xanh lại xuất hiện trong món canh chua hay muối chua cùng dưa cải, đem lại vị thanh mát trong những ngày oi nóng.
Ngày nay, chuối xanh còn được các đầu bếp sáng tạo thành món ăn mới như pizza topping chuối xanh nướng, salad chuối xanh sốt mè rang, hay thậm chí được sấy khô, nghiền thành bột chuối xanh – nguyên liệu phổ biến trong các sản phẩm ăn kiêng và thực dưỡng.
Chuối xanh không chỉ đặc biệt ở hương vị mà còn giàu dưỡng chất. Theo số liệu của Viện Dinh dưỡng Mỹ, trung bình 100g chuối xanh cung cấp:
74,9g nước
89 kcal năng lượng
1,09g protein
0,33g chất béo
22,8g carbohydrate
2,6g chất xơ
12,2g đường
5mg canxi, 27mg magie, 22mg phốt pho, 358mg kali cùng nhiều khoáng chất khác
Vitamin C, thiamin và hàng chục vi chất quan trọng.
Đặc biệt, chuối xanh chứa tinh bột kháng – loại tinh bột hoạt động như chất xơ hòa tan, giúp nuôi lợi khuẩn đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát đường huyết. Đây là điểm khác biệt so với chuối chín vốn nhiều đường hơn.
Ngoài ra, hàm lượng pectin cao trong chuối xanh giúp điều hòa hấp thu dưỡng chất, ổn định đường ruột, giảm cảm giác thèm ăn, phù hợp cho người muốn kiểm soát cân nặng.
 |
Các nghiên cứu gần đây đã khẳng định nhiều công dụng y học của chuối xanh, vốn ít được chú ý trong dân gian:
Tốt cho tim mạch: Hàm lượng kali dồi dào trong chuối xanh giúp cân bằng điện giải, hạ huyết áp, ngăn ngừa đột quỵ. Chất xơ còn góp phần giảm cholesterol xấu (LDL).
Hỗ trợ giảm cân: Tinh bột kháng tạo cảm giác no lâu, giảm hấp thu calo. Một số nghiên cứu ở châu Âu còn chỉ ra rằng bổ sung bột chuối xanh hằng ngày giúp giảm mỡ bụng hiệu quả ở người thừa cân.
Ổn định đường huyết: Nhờ làm chậm hấp thu glucose, chuối xanh được khuyến nghị cho người tiền tiểu đường hoặc tiểu đường type 2.
Bảo vệ hệ tiêu hóa: Khi nấu chín cả vỏ, chuối xanh phát huy công dụng chống tiêu chảy nhờ pectin và tannin. Đồng thời, chúng còn giúp phục hồi niêm mạc ruột non.
Ngừa loãng xương: Các khoáng chất như canxi, magie, mangan trong chuối xanh luộc chín có tác dụng bảo vệ mật độ xương.
Giảm căng thẳng: Một số tài liệu ghi nhận, chất pectin và magie trong chuối xanh góp phần điều hòa thần kinh, giúp cải thiện giấc ngủ và giảm stress.
Hỗ trợ dạ dày – tá tràng: Pectin tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc, trong khi tannin có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, phù hợp cho người bị viêm loét dạ dày.
Nếu ở nông thôn, chuối xanh chỉ cần ra vườn là hái được, thì tại các thành phố, chúng lại trở thành mặt hàng được ưa chuộng. Hiện giá chuối xanh bán lẻ dao động 25.000 – 40.000 đồng/kg, tùy loại. Những giống đặc sản như chuối tiêu xanh, chuối mốc xanh hay chuối tây xanh thường có giá nhỉnh hơn, đặc biệt vào mùa khan hiếm.
Ngoài chợ truyền thống, nhiều siêu thị và cửa hàng thực phẩm sạch cũng đưa chuối xanh vào danh mục hàng thiết yếu. Thậm chí, các doanh nghiệp còn chế biến thành chuối xanh đông lạnh, chuối thái lát hút chân không để phục vụ người tiêu dùng bận rộn.
 |
Không dừng ở bữa cơm gia đình, chuối xanh ngày càng xuất hiện nhiều trong các thực đơn nhà hàng. Các món như lươn om chuối, vịt om chuối đậu, cá kho chuối xanh, canh sườn chuối xanh… trở thành điểm nhấn của ẩm thực truyền thống, được giới trẻ và khách du lịch quốc tế yêu thích.
 |
| Món cá kho chuối xanh ngon khó cưỡng. |
 |
| Canh sườn chuối xanh vừa thơm vừa bổ. |
Tại Hà Nội, một số nhà hàng còn phục vụ set menu “chuối xanh bốn món” gồm gỏi, canh chua, kho và nướng, nhằm quảng bá văn hóa ẩm thực Việt. Ở TP HCM, nhiều quán ăn lại sáng tạo món gỏi hải sản chuối xanh – kết hợp hương vị hiện đại và truyền thống.
Đặc biệt, bột chuối xanh đang được xuất khẩu sang châu Âu và Nhật Bản như một loại “siêu thực phẩm”, phục vụ ngành chế biến thực dưỡng và thực phẩm chức năng.
