Những gùi thảo quả đỏ rực, tỏa hương nồng nàn theo bước chân người dân bản Tảo Ván (xã Chiềng Hoa, huyện Mường La, Sơn La), khiến con đường nhỏ cuối tháng 8 trở nên nhộn nhịp lạ thường. Vụ thu hoạch ngắn ngủi chỉ vài tuần khiến bà con phải tranh thủ từng ngày để kịp bán cho thương lái.
Anh Mùa A Cu là một trong những người đầu tiên mạnh dạn đưa cây thảo quả về bản từ năm 2011. Hiện gia đình anh sở hữu hơn 5 ha, trong đó 3 ha đã cho thu hoạch, mang lại thu nhập khoảng 300 triệu đồng mỗi năm. Nhờ giống cây này, cuộc sống gia đình anh khấm khá hơn: có nhà cửa khang trang, con cái được ăn học đầy đủ. Không chỉ riêng gia đình anh, mô hình thảo quả đã lan tỏa, giúp nhiều hộ khác trong bản mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, từng bước hình thành vùng sản xuất tập trung.
 |
| Thảo quả Sơn La. |
Theo ông Mùa A Súa, Bí thư Chi bộ bản Tảo Ván, toàn bản hiện có gần 30 ha thảo quả, mỗi năm thu khoảng 40 tấn quả tươi, trở thành nguồn thu nhập chính của các hộ. Riêng xã Chiềng Hoa đã có tới 168 ha thảo quả, trong đó hơn 100 ha đang cho quả, sản lượng ước 360 tấn, đem lại doanh thu gần 8 tỷ đồng. Chủ tịch UBND xã, ông Cứ A Dạng, nhận định khí hậu mát mẻ cùng diện tích rừng tự nhiên rộng lớn là lợi thế để cây thảo quả phát triển, mở ra hướng đi mới giúp bà con thoát nghèo, ổn định đời sống.
Không chỉ Chiềng Hoa, xã Xím Vàng (Sơn La) cũng nổi tiếng với diện tích thảo quả lên đến 300 ha, sản lượng hơn 470 tấn mỗi năm. Ông Giàng A Chu, người đưa giống từ Lào Cai về từ năm 2006, nay thu nhập trên 200 triệu đồng/năm từ 3 ha thảo quả. Ông chia sẻ, việc phát triển cây trồng này vừa mang lại lợi ích kinh tế, vừa gắn liền với bảo vệ rừng. Hiện 90% hộ trong xã tham gia trồng, thu nhập dao động từ 30–40 triệu đồng/năm với hộ ít, đến 150–300 triệu đồng/năm với hộ nhiều.
 |
| Sơn La hiện có hơn 450ha thảo quả dưới tán rừng. |
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La, toàn tỉnh có hơn 450 ha thảo quả dưới tán rừng, tập trung tại các xã Chiềng Hoa, Co Mạ, Chiềng Muôn, Xím Vàng, Tà Xùa… Trong đó, hơn 300 ha đã cho thu hoạch với sản lượng xấp xỉ 1.000 tấn quả tươi mỗi năm. Quả được thương lái thu mua tận nơi, giá dao động 120.000–150.000 đồng/kg khô hoặc 20.000–25.000 đồng/kg tươi. Trung bình mỗi ha mang lại 40–80 triệu đồng, thậm chí cao hơn khi thị trường thuận lợi.
Một số địa phương đang phát triển sản phẩm thảo quả sấy khô đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh, đồng thời đặt mục tiêu mở rộng thêm 100 ha vào năm 2030. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng đầu ra và từng bước khẳng định thương hiệu “thảo quả Sơn La” trên thị trường.
Từ một giống cây dược liệu từng chỉ được trồng thử nghiệm, đến nay thảo quả đã trở thành cây trồng chủ lực của vùng cao Sơn La. Hàng trăm hộ gia đình nhờ đó có cơ hội cải thiện thu nhập, xây dựng cuộc sống ổn định và vươn lên làm giàu. Sự phát triển của thảo quả không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần quan trọng trong giữ rừng, bảo vệ môi trường và thúc đẩy kinh tế nông nghiệp bền vững của địa phương.
