Tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương (cũ), nay là phường Thủ Dầu Một, TP HCM, vẫn còn ba cổ thụ trăm năm sừng sững, tỏa bóng mát rợp cả một khoảng trời. Đó là cây Trôm vạm vỡ trong khuôn viên Trường trung cấp Mỹ thuật – Văn hóa Bình Dương, cùng cặp Kơ nia – Đa quấn quýt bên nhau ở Đình thần Tương Bình Hiệp. Với vẻ đẹp cổ kính và giá trị lịch sử, cả ba đã được vinh danh là Cây Di sản Việt Nam vào đầu năm 2024.
Tọa lạc trong khuôn viên Trường Trung cấp Mỹ thuật – Văn hóa Bình Dương (phường Phú Cường, TP Thủ Dầu Một cũ, nay là phường Thủ Dầu Một, TP HCM), cây Trôm hơn 150 năm tuổi. Thân cây xù xì, chu vi gốc hơn 5 m, cao khoảng 25 m, tán rộng vươn ra bốn phía, rễ cắm sâu bên bờ sông Sài Gòn. Quanh thân cây, nhiều loại tầm gửi bám víu, càng làm nổi bật vẻ cổ kính. Trải qua bao biến động thời gian, cây vẫn vững vàng, tỏa bóng mát cho biết bao thế hệ học sinh, sinh viên, trở thành một phần ký ức và cảnh quan của ngôi trường nghệ thuật lâu đời.
 |
| Cây Trôm có bề mặt gồ ghề, xù xì được bao bọc xung quanh bởi rất nhiều loại cây sống tầm gửi, cây có nhiều nhánh to hướng về các phía, phần rễ hướng về sân trường. |
Không xa đó, trong khuôn viên Đình thần Tương Bình Hiệp – di tích lịch sử cấp tỉnh, hai cây cổ thụ khác cũng được vinh danh. Cây Kơ nia có tuổi đời trên 200 năm, thân thẳng, cao gần 40 m, tán rộng hơn 30 m, vươn cao như một trụ cột xanh khổng lồ. Ôm trọn lấy thân Kơ nia là cây đa trên 150 năm tuổi, với hệ rễ buông rủ xuống như những dải lụa, bám chặt vào lòng đất. Sự kết hợp kỳ lạ ấy tạo nên hình ảnh “cây ôm cây” độc đáo, vừa đẹp mắt vừa gợi nên thông điệp về sự gắn bó bền chặt qua thời gian.
 |
| Cây Kơ nia có tuổi thọ trên 200 năm, cây Đa trên 150 năm. Cây Kơ nia mọc thẳng bên trong và được cây Đa cùng rễ cây Đa ôm trọn bên ngoài, tạo thành 2 cây cổ thụ ôm lấy nhau rất đẹp. |
 |
Đình thần Tương Bình Hiệp – nơi tọa lạc hai cây – không chỉ là di tích lịch sử được xếp hạng cấp tỉnh từ năm 2007, mà còn là nơi tổ chức các nghi lễ truyền thống như cúng đình vào tháng 10 âm lịch, tạo nên mối liên kết sâu sắc giữa văn hóa và thiên nhiên.
Việc vinh danh ba cổ thụ này không chỉ khẳng định giá trị cảnh quan, lịch sử mà còn nhắc nhở cộng đồng về trách nhiệm gìn giữ những báu vật xanh quý hiếm của TP HCM.
| Trong đời sống văn hóa dân gian Việt Nam, cây cổ thụ không chỉ là bóng mát mà còn mang ý nghĩa thiêng liêng. Cây Trôm, vốn thường mọc nơi đất gò, có tán rộng và sức sống bền bỉ. Người dân xem cây Trôm như biểu tượng của sự chở che, gắn bó thân thuộc và trở thành một phần ký ức chung của cộng đồng. Cây Kơ nia, quen thuộc trong đời sống văn hóa Tây Nguyên, thường được gắn với lời ca, điệu hát, là biểu tượng của tình yêu, sự thủy chung và trường tồn. Cây Đa từ lâu đã hiện diện trong tâm thức người Việt như biểu tượng của sự trường thọ, vững bền và gắn bó với đình làng, nơi hội tụ văn hóa cộng đồng. |
