Gốm Chu Đậu là một trong những dòng gốm tiêu biểu của Việt Nam, nổi tiếng với hoa văn tinh xảo và lịch sử hơn 600 năm. Bà Bùi Thị Hý, người phụ nữ tài hoa thế kỷ XV được coi là bà tổ nghề gốm Chu Đậu khi dám ký tên trên sản phẩm – một hành động hiếm thấy trong xã hội phong kiến.
 |
| Bộ đồ ban thờ họa tiết rồng của thương hiệu gốm Chu Đậu. |
Chiếc bình gốm hoa lam lưu giữ tại Bảo tàng Topkapi (Thổ Nhĩ Kỳ) vẫn còn dòng chữ: “Thái Hòa bát niên, Nam Sách châu, Bùi Thị Hý bút”. Đây là minh chứng đầu tiên về chữ ký của phụ nữ Việt Nam trên gốm, khẳng định tài năng và bản lĩnh của họ trong nghề truyền thống.
Sau nhiều thế kỷ mai một, gốm Chu Đậu được phục dựng từ năm 2003, nhờ sự quan tâm của chính quyền, doanh nghiệp và tâm huyết của những người thợ lành nghề. Hiện nay, Công ty Cổ phần Gốm Chu Đậu (xã Thái Tân, Hải Phòng) có 230 công nhân, trong đó hơn 60% là nữ. Trong số 39 nghệ nhân làng nghề, 23 người là phụ nữ – con số thể hiện vai trò quan trọng của họ trong việc giữ lửa nghề.
 |
Chị Trần Thị Ngàn (sinh năm 1983) là một trong những nghệ nhân tiêu biểu. Tham gia phục dựng gốm Chu Đậu từ những ngày đầu, chị nhanh chóng khẳng định tay nghề và trở thành tổ trưởng sản xuất. Năm 2014, chị được phong danh hiệu nghệ nhân làng nghề.
Chị Ngàn còn tích cực truyền nghề cho đồng nghiệp, đặc biệt là các lao động nữ trẻ: “Mỗi sản phẩm gốm là kết tinh của tâm huyết và tình yêu. Tôi mong lớp trẻ sẽ tiếp nối, để hồn gốm Chu Đậu mãi được lưu truyền và phát triển”, chị chia sẻ.
Một gương mặt khác là chị Nguyễn Thị Hiển, quê Bắc Giang cũ, nay thuộc Bắc Ninh. Năm 2006, chị về làm dâu xã Thái Tân (Hải Phòng) bắt đầu từ công việc học việc. Nhờ tinh thần ham học hỏi, chị tiến bộ nhanh chóng và cuối năm 2024 được công nhận danh hiệu nghệ nhân làng nghề. Với chị, danh hiệu này vừa là phần thưởng xứng đáng, vừa là minh chứng rằng bất kỳ ai, nếu kiên trì và yêu nghề, đều có thể góp phần giữ gìn di sản.
 |
Ông Trần Văn Thăng, Trưởng phòng Hành chính Tổng hợp công ty, cho biết: “Ban lãnh đạo luôn quan tâm đến lao động nữ, tạo điều kiện nâng cao tay nghề và chăm lo chế độ, chính sách. Các hoạt động nhân ngày 8/3, 20/10 được tổ chức thường xuyên, giúp chị em gắn bó và cống hiến hơn”.
Từ bà tổ nghề Bùi Thị Hý đến những nữ nghệ nhân ngày nay, gốm Chu Đậu tiếp tục được gìn giữ và đổi mới. Họ không chỉ bảo tồn tinh hoa văn hóa mà còn đưa sản phẩm trở thành hàng hóa có giá trị kinh tế, góp phần xây dựng thương hiệu gốm Chu Đậu vươn ra thị trường quốc tế.
