Dịch vụ drone hỗ trợ nông dân tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả canh tác
Tại Long Đất, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ, nay thuộc TP HCM), kỹ sư công nghệ sinh học Đoàn Nhất Phương đã mạnh dạn khởi nghiệp với dịch vụ drone phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Theo Báo Bà Rịa Vũng Tàu, cuối năm 2021, anh Phương đầu tư 3 máy bay không người lái để cung cấp dịch vụ phun thuốc trừ sâu cho nông dân. Thời điểm ban đầu, thiết bị bay này vẫn còn khá mới mẻ với người dân địa phương. Thế nhưng, chỉ sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng, hiệu quả rõ rệt về năng suất và chi phí đã khiến nông dân tin tưởng. Nhờ đó, trong vụ Đông Xuân 2021–2022, dịch vụ bay phun thuốc của anh Phương đã “bao thầu” tới 500ha lúa cho bà con.
Drone của anh Phương không chỉ dừng lại ở việc phun thuốc mà còn có khả năng gieo sạ, phun nước và bón phân. Với tốc độ trung bình 30 phút/1ha, drone đảm bảo lượng thuốc phun đều, mịn và thấm sâu. Đặc biệt, các thiết bị này còn tích hợp camera để thu thập dữ liệu, giúp nông dân kịp thời nhận diện và khoanh vùng cây bệnh.
 |
| Anh Đoàn Nhất Phương điều khiển drone phun thuốc diệt ốc bươu vàng tại cánh đồng thôn Sông Cầu, xã Nghĩa Thành, huyện Châu Đức, Bà Rịa -Vũng Tàu (cũ, nay thuộc TP HCM) chuẩn bị cho vụ lúa Hè Thu 2025. Ảnh: Báo Bà Rịa Vũng Tàu. |
Những lợi ích rõ rệt mà dịch vụ drone mang lại cho nông dân là giảm 90% lượng nước và 30% thuốc bảo vệ thực vật, tăng hiệu quả canh tác, giảm chi phí và quan trọng nhất là bảo vệ sức khỏe người nông dân khỏi việc tiếp xúc trực tiếp với hóa chất. Chi phí thuê drone cũng thấp hơn đáng kể so với thuê lao động thủ công, giải quyết bài toán thiếu hụt nhân công.
Giữa năm 2024, anh Phương đã thành lập Tổ hợp tác dịch vụ bay nông nghiệp với hơn 20 thành viên. Hiện Công ty TNHH Thương mại-Kỹ thuật SunBright của anh đang sở hữu 6 thiết bị bay hiện đại trị giá gần 4 tỷ đồng, với 6 đội bay hoạt động hiệu quả. Anh Phương đặt mục tiêu mở rộng mô hình thành HTX vào năm 2025, vươn ra các tỉnh lân cận và cung cấp vật tư, thiết bị bay, tạo thêm việc làm cho thanh niên địa phương. Mô hình này được đánh giá cao về khả năng giải quyết việc làm, tối ưu hóa việc sử dụng thuốc và phân bón, giảm thiểu lãng phí và nguy cơ dịch bệnh cho cây trồng.
Drone nông nghiệp "nở rộ" tại miền tây
Cùng với những câu chuyện khởi nghiệp cá nhân, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang chứng kiến sự "nở rộ" của drone trong nông nghiệp. Theo Báo Tuổi trẻ, máy bay không người lái được sử dụng rộng rãi để phun thuốc trừ sâu, gieo sạ và bón phân trong sản xuất lúa, mang lại những thay đổi tích cực cho nông dân.
Ông Quỳnh Văn Hai ở xã Thuận Hưng, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng (cũ, nay thuộc TP Cần Thơ) ví việc ứng dụng drone như một "cuộc cách mạng", giúp bà con tránh nguy cơ về sức khỏe do tiếp xúc trực tiếp với thuốc trừ sâu. Dịch vụ phun thuốc bằng drone được đánh giá là tiện lợi, nhanh chóng, hiệu quả và có giá cả phải chăng.
Anh Thắng, một nông dân ở thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng (cũ, nay thuộc TP Cần Thơ), cho biết đã mạnh dạn đầu tư gần 500 triệu đồng để mua thiết bị drone phục vụ dịch vụ phun thuốc bảo vệ thực vật suốt gần bốn năm qua.
Thời gian đầu, do người dân còn e dè với công nghệ mới và chưa thấy rõ hiệu quả, nên số lượng đơn hàng còn ít. Tuy nhiên, khoảng hai năm trở lại đây, nhu cầu tăng vọt khiến lịch phun thuốc của anh Thắng luôn kín. Anh phải thuê thêm hai lao động hỗ trợ nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu. Hết phun thuốc cánh đồng nhà, anh Thắng tới những địa phương lân cận.
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích như tiết kiệm chi phí thuốc, phân, giống, nước và đặc biệt là chi phí nhân công, sự gia tăng ồ ạt số lượng drone cũng dẫn đến những thách thức. Theo Báo Tuổi Trẻ, sự cạnh tranh đã làm giảm giá dịch vụ và ảnh hưởng đến thu nhập của các đội bay.
 |
| Drone phun thuốc trừ sâu trên một cánh đồng lúa ở An Giang. Ảnh: B.Đ/ Báo Tuổi trẻ. |
Anh Trương Triệu Phú, chủ đội bay “Phi Công Trẻ” tại huyện Tri Tôn (tỉnh An Giang) cho hay cuối năm 2019, anh đầu tư hai thiết bị T20 và T16, mỗi chiếc trị giá 500-600 triệu đồng. Nhận thấy hiệu quả, anh tiếp tục mở rộng đội bay với hơn 10 máy, cung cấp dịch vụ phun thuốc, gieo sạ, bón phân cho nông dân trong và ngoài tỉnh.
Tuy nhiên, khi ngày càng nhiều người đầu tư drone, giá dịch vụ giảm mạnh từ 180.000 đồng/ha xuống còn 120.000 đồng/ha, khiến thu nhập cũng sụt giảm. Các nhóm bay lớn như “Phi Công Trẻ” dần tan rã thành nhiều nhóm nhỏ.
Theo anh Phú, mỗi drone phục vụ khoảng 500ha/tháng, sau khi trừ chi phí, chủ máy có thể lãi khoảng 60 triệu đồng. Tuy vậy, thu nhập của người điều khiển drone hiện chỉ còn 6-7 triệu đồng/tháng, thấp hơn trước đây. Dù vậy, việc ứng dụng drone vẫn giúp nông dân tiết kiệm 20% chi phí thuốc, phân và nhân công trong sản xuất lúa.
Ngoài cung cấp dịch vụ, đội bay của anh Trương Triệu Phú còn kết nối với các công ty để bán drone cho nông dân ở An Giang. Sau khi bán máy, anh tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật bay cho người sử dụng. Tuy nhiên, anh Phú lo ngại một số người bay ẩu, không tuân thủ quy trình như đáp máy trên đường, gần dây điện cao thế, dễ gây tai nạn.
Anh Phú cho biết, mỗi máy bay mất khoảng 10-15 phút để phun, xịt hoặc gieo sạ trên 1ha lúa. Việc thiếu kiểm soát chặt chẽ trong quá trình vận hành đang là mối lo ngại lớn khi drone nông nghiệp phát triển nhanh ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo anh Nguyễn Văn Út (Cà Mau), để đảm bảo an toàn, anh luôn chọn nơi ít người qua lại để cất và hạ cánh, có người cảnh giới khi vận hành. Ông Lê Phú Luân cũng chia sẻ kinh nghiệm giữ an toàn bằng cách yêu cầu con cháu tránh xa khu vực bay mỗi khi thuê drone phun thuốc.
Việt Anh (Tổng hợp)
