Trâm ổi tím có tên khoa học Lantana montevidensis, nhiều tài liệu còn ghi là Bông ổi tím với tên tiếng Anh là: Purple lantana. Đây là loài hoa có nguồn gốc từ Nam Mỹ (Bolivia, Uruguay, Paraguay, Argentina và miền nam Brazil).
 |
Trâm ổi tím là một loài cây bụi thấp, sống lâu năm, tạo thành thảm thực vật dày đặc trên mặt đất. Thân cây mảnh khảnh (dày 1-2 mm), lúc non có góc cạnh như thân vuông nhưng khi già trở thành thân gỗ (dày khoảng 5mm) và hình trụ. Thân cây phân nhiều nhánh, gặp điều kiện thuận lợi chúng dễ dàng phủ kín mặt đất kiểu tranh giành. Tại những điểm phân cành, nếu tiếp xúc với đất ẩm sẽ dễ dàng mọc rễ. Từ đặc điểm này, nhiều người đã nhân nhanh số lượng để cung cấp cho thị trường cây giống.
 |
Nếu có giá đỡ, Trâm ổi tím sẽ nhanh chóng bò leo mặc dù thân không hề có mấu leo, ngọn không hề có tua quấn như những loài dây leo khác. Nếu bạn trồng trong chậu treo hay bồn hoa ban công thì chúng sẽ buông thòng, đong đưa cành nhánh mảnh mai đầy hoa tím thật lãng mạn.
 |
Lá sắp xếp đối nghịch trên cuống ngắn. Lá có hình bầu dục nhọn ở đỉnh, mép lá có răng cưa. Mặt trên lá nhìn thô ráp, khi chạm thấy nhám trong khi mặt dưới của chúng có lông mềm.
Chùm hoa (ngang 1-4cm) bao gồm rất nhiều hoa nhỏ hình phễu (dài 8-12mm) mọc dày đặc có cổ họng màu trắng hoặc vàng nhạt ở tâm nhưng ở rìa thì có màu tím cà hay tím sẫm.
 |
Quả mọng nằm trong lá đài, có màu xanh lá cây lúc đầu và chuyển sang màu đỏ tím hoặc đỏ tía khi chúng trưởng thành, chiều ngang 6-8mm và chứa một hạt cứng. Hạt được phát tán do chim và các động vật ăn quả. Tuy nhiên nhiều giống lai hiện đại thường không hạt. Vì vậy, nhân giống trong vườn ươm bằng cách giâm cành.
 |
Trâm ổi tím xuất hiện hầu hết trên toàn thế giới. Phần lớn được tìm thấy trong môi trường nhiệt đới và cận nhiệt đới, đôi khi cũng ở vùng ôn đới và bán khô cằn. Nó được trồng rộng rãi làm cây cảnh vì có màu sắc đẹp và chịu hạn. Ở những vùng nhiệt đới, cây có thể ra hoa quanh năm. Riêng ở Úc và Hawaii, những nhà quản lý tài nguyên thiên nhiên xem chúng là một loài thực vật xâm lấn. Loài này cũng có chất độc nên có thể gây hại cho vật nuôi.
 |
Hiện nay, nhiều nghệ nhân nước ta đã dùng cành trâm ổi tím Lantana montevidensis để ghép lên gốc trâm ổi hoang Lantana camara tạo nên nhiều tác phẩm cây cảnh nghệ thuật (H.1).Trong khi đó, những nhà lai tạo và tuyển chọn giống cây trồng trên thế giới đã lai tạo 2 loài này và đặt tên cho những đứa con lai, hoặc theo tên bố, hoặc theo tên mẹ như: Lantana montevidensis ‘Pot of Gold’ và Lantana camara ‘New Gold’.
