Nghệ nhân Nguyễn Đình Tâm và hành trình dựng vườn mai chiếu thủy ở Long Hồ

Gốc gác từ mai chiếu thủy nu da đen

Trong thế giới cây cảnh muôn hình vạn trạng, mai chiếu thủy da đen giữ một vị trí đặc biệt trong lòng nghệ nhân Nguyễn Đình Tâm. Không chỉ bởi vẻ đẹp thanh thoát, mà còn bởi sức sống dẻo dai, dễ dàng thích ứng với việc tạo dáng bonsai mini – yếu tố mà anh luôn theo đuổi từ những ngày đầu bén duyên với nghề.

Thập niên 1990-1991, khi còn là giáo viên môn Toán ở Trường THPT Phạm Hùng (huyện Long Hồ, Vĩnh Long), đời sống còn nhiều khó khăn, thầy Tâm tranh thủ chụp ảnh dạo kiếm thêm thu nhập dịp Tết. Những tấm lịch treo tường in hình cây bonsai ngày ấy đã gieo vào lòng người thầy trẻ một niềm đam mê chưa từng có.

Nghệ nhân Nguyễn Đình Tâm bên cạnh 1 gốc bonsai mai chiếu thuỷ.

Tự mày mò học từ các sách hướng dẫn cơ bản về bonsai Ôn Châu, chỉ sau vài năm, anh đã biết cách chế tác, tạo hình những tác phẩm đầu tiên. Từ các kỳ thi cấp huyện, cấp tỉnh, rồi vươn tới sân chơi lớn ở TP.HCM, cái tên Nguyễn Đình Tâm dần trở nên quen thuộc trong giới sinh vật cảnh, với bảng thành tích đáng nể: 5 giải vàng, nhiều giải bạc và đồng.

Hiện nay, anh sở hữu ba khu vườn bonsai tại huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long, tổng diện tích hơn 10.000m². Phần lớn diện tích này được dành để chăm sóc, tạo hình hàng ngàn gốc phôi mai chiếu thủy da đen – dòng cây mà anh tin tưởng tuyệt đối về sức sống và tiềm năng nghệ thuật.

Một trong những tác phẩm nổi bật của anh là gốc mai chiếu thủy da trắng nghiêng tàn, từng được trả giá 50 triệu đồng, nhưng anh vẫn từ chối bán, coi đó như “linh hồn” của vườn cây.

Bonsai mai chiếu thuỷ được tạo tác cho việc kinh doanh.

Nghệ thuật cân bằng giữa đam mê và thương mại

Đối với anh Nguyễn Đình Tâm, một tác phẩm bonsai đẹp không chỉ dừng ở đường nét hay thế dáng bắt mắt, mà phải lan tỏa được sức sống nội tại. Một cây bonsai đúng nghĩa phải khỏe mạnh từ bộ rễ vững chắc, thân cây dẻo dai cho đến tàn lá xanh tươi.

Cũng vì vậy, nghệ nhân này luôn đặt yếu tố nghệ thuật lên hàng đầu trước khi tính đến chuyện thương mại. Có những gốc mai chiếu thủy anh nuôi dưỡng suốt nhiều năm trời, dù thị trường sôi động hay người hỏi mua không ít, anh vẫn kiên quyết chờ cây "chín muồi" về thần thái.

“Thương mại hóa quá sớm sẽ giết chết cái hồn của cây," anh chia sẻ.

Một góc bonsai mai chiếu thuỷ đã thành hình.

Khi đứng trước một gốc phôi, anh Nguyễn Đình Tâm không vội vàng uốn nắn mà dành nhiều ngày chỉ để quan sát. Anh đọc từng thế rễ, từng vết sẹo tự nhiên, từng độ mềm thân cành để từ đó hình dung thế cây phù hợp: thế trực thẳng hiên ngang, thế hoành đổ lãng đãng hay thế bay mềm mại giữa không trung.

Chính sự kiên nhẫn và thái độ tôn trọng tự nhiên đó đã giúp tác phẩm của anh luôn mang vẻ đẹp hài hòa, tự nhiên mà không gò bó, được giới chơi bonsai miền Tây và TP.HCM đánh giá cao.

Trong giới bonsai, có một thực tế: không ít người vì lợi nhuận mà làm "ác nhân" – dùng chiêu trò mua bán, thổi giá, thậm chí đánh tráo phôi cây. Anh Nguyễn Đình Tâm thì chọn lối đi riêng: làm nghề bằng tâm và bằng sự chân thành với từng gốc cây.

Gửi gắm tâm huyết cho thế hệ trẻ yêu bonsai

Trải qua hơn ba mươi năm gắn bó với nghề, anh Nguyễn Đình Tâm hiểu rõ những gian truân mà người mới tập chơi bonsai phải đối mặt: những lần cây chết vì bứng gốc sai kỹ thuật, những cú trượt dài vì nghe lời đường mật mua nhầm phôi dỏm.

Vì vậy, khi truyền lại kinh nghiệm cho thế hệ trẻ, anh luôn nhấn mạnh ba yếu tố cốt lõi: kiên nhẫn, kỹ lưỡng và giữ vững chữ tâm.

"Bonsai không dành cho người nóng vội," anh khuyên. "Phải chấp nhận thất bại như một phần tất yếu. Cứ xem mỗi cây mất đi là một bài học quý giá. Để từ đó lớn lên cùng từng nhịp thở của cây."

Các phôi bonsai mai chiếu thuỷ dưới nắng.

Không chỉ dừng ở việc chăm sóc bonsai, anh Tâm còn thường xuyên tham gia các cuộc thi, trưng bày sinh vật cảnh ở khắp các tỉnh thành để cập nhật xu hướng, học hỏi thêm kỹ thuật mới. Với anh, thành công không chỉ nằm ở giá trị kinh tế, mà là ở sự trưởng thành trong cách cảm và yêu cái đẹp.

“Mỗi gốc bonsai đẹp không chỉ nhờ bàn tay khéo léo mà cần có trái tim biết lắng nghe tiếng nói tự nhiên của cây," anh Tâm đúc kết.

Ngày hôm nay, giữa ba khu vườn bạt ngàn sắc xanh của mình ở Long Hồ, anh Nguyễn Đình Tâm vẫn cần mẫn uốn từng nhánh cây, tỉa từng tán lá như ngày đầu bước chân vào nghề. Và ở đâu đó, tiếng thì thầm của mai chiếu thủy da đen như vẫn đang kể tiếp câu chuyện dài về một đời người trót đem lòng yêu cây, yêu đất.