Năm 1753, nhà thực vật người Thụy Điển Linnaeus (1707-1778) đã mô tả và xếp các thành viên này vào chi Cà độc dược (Datura). Trong vòng 168 năm, nhiều nhà khoa học đã luân phiên di chuyển chúng giữa 2 chi Brugmansia và Datura. Mãi đến năm 1973, từ những so sánh chi tiết về hình thái học, ông Tommie Earl Lockwood (1941-1975), nhà thực vật học người Mỹ đã chính thức xếp chúng vào chi Brugmansia.
Những thành viên thuộc chi Brugmansia được công nhận bao gồm:
Brugmansia arborea: được Ernst Gottlieb von Steudel (1783-1856), nhà vật lý và bác sĩ người Đức mô tả khoa học đầu tiên năm 1840.
 |
| Brugmansia aurea. |
Brugmansia aurea: là loài đặc hữu của Ecuador. Kể từ tháng 3/2014, nó đã được IUCN liệt kê như là tuyệt chủng trong tự nhiên, trước đó IUCN đặt loài này vào nhóm loài dễ bị tổn thương. Đây là cây bụi cận nhiệt đới có thể cao đến 6m. Loài cây này được mua bán và trồng làm cây cảnh trong vườn. Hoa lớn màu vàng hoặc trắng, tỏa hương thơm vào ban đêm. Tất cả các bộ phận của cây đều độc. Nhiều bộ tộc trong khu vực Ecuador đã sử dụng chúng như một loại thuốc đắp ngoài da.
Brugmansia insignis: được (Barb.Rodr.) Lockwood ex R.E.Schult mô tả khoa học đầu tiên năm 1977.
 |
| Brugmansia sanguinea |
Brugmansia sanguinea: được David Don (1799-1841), nhà thực vật học người Scotland mô tả khoa học đầu tiên năm 1834.
 |
| Brugmansia versicolor |
Brugmansia versicolor: là loài đặc hữu của Ecuador, được mô tả khoa học bởi Gustaf Lagerheim (1860-1926), nhà thực vật học người Thụy Điển.
 |
| Brugmansia vulcanicola |
Brugmansia vulcanicola: được mô tả khoa học bởi Richard Evans Schultes (1915-2001), nhà sinh vật học người Mỹ.
Brugmansia suaveolens: là loài cây được Friedrich von Berchtold (1781-1876), nhà thực vật học người Đức và Jan Svatopluk Presl (1791-1849) , nhà khoa học tự nhiên người Bohemian mô tả khoa học đầu tiên năm 1820. Hầu hết các hình (không đánh số thứ tự) trong bài là loài Brugmansia suaveolens, được chụp tại Đà Lạt với tên địa phương là Loa kèn Đà Lạt.
Trong “Cây cỏ Việt Nam” (trang 768 - quyển II), Giáo sư Phạm Hoàng Hộ mô tả Brugmansia suaveolens (Wild) như sau: tiểu mộc, vạm vỡ, cao đến 4- 5m; cành trăng trắng. Lá có phiến dạng như lá Thuốc lá, to, dài 15-20cm, đáy bất xứng, đầu nhọn, cuống dài 2- 3cm. Hoa thòng, trắng, to, dài đến 30cm, đài là ống suông có 5 răng, có lông; vành hình kèn; nhụy đực gắn trên ống vành và có bao phấn dính nhau. Phì quả không gai, hột dẹp, to 1cm, có u nần. Trồng nhiều ở Đà Lạt vì hoa đẹp. Nguồn gốc Trung Mỹ.
Trong “Từ điển cây thuốc Việt Nam”, Giáo sư, Tiến sĩ Võ Văn Chi mô tả Brumansia suaveolens là cây nhỡ khỏe, hóa gỗ có vỏ xám, cành lá thường thòng xuống. Lá mọc so le, phiến có dạng như lá thuốc lá. Hoa mọc thòng xuống, to, đơn độc hay xếp thành từng đôi, màu trắng, dài 25-30cm, nhị đính trên ống tràng có bao phấn dính nhau. Cây này gốc ở Mexico và Peru, được nhập về trồng ở Đà Lạt, Nghệ An.
Cây Loa kèn hiện trồng rất nhiều ở Đà Lạt với 3 màu hoa thường gặp: trắng, vàng và hồng (màu hồng ít hơn). Chúng rất giống nhau về hình dáng, cây cao khoảng 3-5 m, chiều dài hoa khoảng 25cm, lá có vị đắng, hình dáng rất giống với lá của cây Thuốc lá.
Nhiều tài liệu cho biết cây hoa màu trắng đã xuất hiện khoảng 30- 40 năm trước đây. Khi mới nở, hoa nghiêng nghiêng chứ không thòng hẳn xuống đất, mùi hương nhẹ nhàng.
Cây hoa màu vàng và màu hồng thì mới xuất hiện 12-15 năm trở lại đây. Hoa thòng, hướng xuống mặt đất từ lúc mới nở cho đến khi tàn. Hai loại hoa này có mùi rất hăng, khó chịu, nhất là vào buổi chiều tối.
Cả 3 loại Loa kèn Đà Lạt đều không kén đất, rất dễ trồng. Nhân giống cây dễ dàng bằng cách giâm cành. Hoa khá đẹp và nở quanh năm nên được trồng làm cảnh thành hàng ven đường gần Vườn hoa Đà Lạt (Vườn Bích Câu cũ). Trong các biệt thự trên đường Trần Hưng Đạo, bạn dễ thấy những gốc Loa kèn to lớn, mang cùng lúc nhiều hoa thật ấn tượng.
Tuy nhiên, các nhà thiết kế cảnh quan cần lưu ý là trồng chúng ở nơi xa tầm tay trẻ em vì hầu hết các thành viên trong chi Kèn Thiên thần này đều có độc. Những khu du lịch hay nơi công cộng có trồng loài hoa độc này nên có bảng cảnh báo về mức độ gây độc để cho du khách biết là việc cần thiết nhưng chưa thấy có nơi nào thực hiện.
Chí Thiện – Minh Nguyên (Nguồn Tạp chí Hoa Cảnh)
