Ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp: Đổi mới để phát triển và bảo vệ môi trường

Diễn đàn “Ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp: Đổi mới để phát triển và bảo vệ môi trường” được tổ chức tại Hà Nội không chỉ là sự kiện khoa học – công nghệ thường niên, mà còn là nơi hội tụ trí tuệ, tầm nhìn và các sáng kiến đột phá trong nông nghiệp thời đại mới. Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước thách thức kép: vừa đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, vừa giảm thiểu tác động đến môi trường tự nhiên, thì việc ứng dụng công nghệ số đã trở thành giải pháp không thể thiếu.

Diễn đàn “Ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp: Đổi mới để phát triển và bảo vệ môi trường” được tổ chức tại Hà Nội không chỉ là sự kiện khoa học – công nghệ thường niên, mà còn là nơi hội tụ trí tuệ, tầm nhìn và các sáng kiến đột phá trong nông nghiệp thời đại mới.

Tại diễn đàn, các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp và người nông dân tiên phong đã cùng nhau chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn, mô hình thành công và bài học quý giá về chuyển đổi số trong nông nghiệp. Đặc biệt, cộng đồng hội viên Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cũng được nhắc đến như một nhóm ngành nghề có tiềm năng to lớn để tiếp cận, ứng dụng công nghệ số, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, lan tỏa giá trị xanh và văn hóa cảnh quan tới cộng đồng.

Những năm gần đây, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) và các nền tảng quản lý thông minh trong nông nghiệp đã tạo ra những thay đổi căn bản. Hình ảnh những cánh đồng thông minh với cảm biến đo độ ẩm, hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, hay chuỗi cung ứng minh bạch từ khâu sản xuất đến tiêu thụ thông qua mã QR không còn xa lạ. Công nghệ số đang giúp người nông dân tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất, giảm thiểu rủi ro do biến đổi khí hậu, đồng thời xây dựng lòng tin với người tiêu dùng thông qua sự minh bạch thông tin.

Với ngành sinh vật cảnh, sự chuyển mình này cũng đang hiện hữu. Một số hội viên Hội Sinh vật cảnh tại Hà Nội, Nam Định, Bình Định đã bắt đầu sử dụng ứng dụng công nghệ AI để phân tích tốc độ sinh trưởng của bonsai, đo độ ẩm đất trong chậu, theo dõi tình trạng sâu bệnh từ xa qua camera cảm biến. Nhờ đó, cây cảnh được chăm sóc chuẩn xác hơn, tiết kiệm nguồn nước, phân bón, đồng thời nâng cao giá trị thẩm mỹ và kinh tế.

Không chỉ dừng ở khâu sản xuất, diễn đàn cũng đề cập nhiều đến xu hướng thương mại điện tử – một lĩnh vực đang mở ra cánh cửa mới cho nông nghiệp. Nhiều nông sản Việt Nam đã được đưa lên các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, Tiki, Amazon, thậm chí xuất khẩu trực tiếp qua kênh trực tuyến. Đối với sinh vật cảnh, sự hiện diện trên môi trường số lại càng quan trọng bởi đây là sản phẩm mang tính nghệ thuật cao, người mua thường cần được truyền tải nhiều thông tin bằng hình ảnh, video chất lượng. Thực tế, một số nghệ nhân trẻ tại làng cây cảnh Vị Khê (Nam Định), Hòa Bình hay Bình Định đã mở kênh TikTok, YouTube, Facebook để livestream giới thiệu tác phẩm bonsai, lan rừng, cây thế.

Tại Diễn đàn “Ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp: Đổi mới để phát triển và bảo vệ môi trường” được tổ chức tại Hà Nội, khu trưng bày giới thiệu sản phẩm, thiết bị và giải pháp số hóa nông nghiệp – môi trường, với các mô hình công nghệ cao, ấn phẩm kỹ thuật và không gian trải nghiệm tương tác sinh động

Có những buổi đấu giá trực tuyến thu hút hàng nghìn lượt theo dõi, giúp sản phẩm sinh vật cảnh Việt Nam tìm đến với khách hàng ở tận châu Âu, Mỹ, Nhật Bản mà không cần qua các hội chợ truyền thống. Đây chính là minh chứng sống động cho việc ứng dụng công nghệ số vào thương mại sinh vật cảnh, mang lại giá trị kinh tế cao và tạo dựng thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.

Một trong những điểm nhấn của diễn đàn là các tham luận xoay quanh vấn đề tài chính xanh. Các chuyên gia cho rằng, để công nghệ số lan tỏa sâu rộng trong nông nghiệp, đặc biệt ở khu vực nông thôn, cần có sự đồng hành của các ngân hàng, tổ chức tín dụng thông qua các gói vay ưu đãi, hỗ trợ đầu tư công nghệ thân thiện với môi trường. Các mô hình nông nghiệp ứng dụng số kết hợp năng lượng tái tạo, tiết kiệm nước, giảm phân bón hóa học đều có thể tiếp cận nguồn vốn xanh để mở rộng quy mô.

Với cộng đồng Hội Sinh vật cảnh, đây cũng là cơ hội quan trọng. Nếu các hội viên biết cách tiếp cận, lập dự án phát triển vườn ươm số hóa, hay triển khai công nghệ blockchain để quản lý và truy xuất nguồn gốc cây quý hiếm, thì việc gọi vốn từ các quỹ đầu tư xanh, quỹ bảo tồn thiên nhiên hoàn toàn khả thi. Điều này vừa giúp tăng năng lực tài chính, vừa góp phần định vị sinh vật cảnh Việt Nam như một ngành nghề gắn liền với phát triển bền vững.

Không thể phủ nhận, việc số hóa nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn. Tại diễn đàn, nhiều đại biểu thẳng thắn chỉ ra các thách thức như thiếu nguồn nhân lực am hiểu công nghệ ở nông thôn, chi phí đầu tư ban đầu cao, hay tâm lý e ngại thay đổi của một bộ phận người sản xuất. Tuy nhiên, những rào cản này không thể ngăn bước tiến tất yếu của nông nghiệp số. Bằng chứng là nhiều mô hình thí điểm tại Bắc Giang, Lâm Đồng, Đồng Tháp đã chứng minh tính hiệu quả: chi phí sản xuất giảm 20–30%, năng suất tăng 15–20%, lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật giảm đáng kể.

Những kết quả này là minh chứng rõ rệt để cộng đồng sinh vật cảnh tham khảo, áp dụng phù hợp với đặc thù của mình. Một số hội viên tại Hà Nội đã xây dựng ứng dụng quản lý vườn cảnh trên điện thoại, cho phép theo dõi tình trạng từng chậu cây, lịch tưới bón, lịch cắt tỉa và cảnh báo khi có bất thường. Những công cụ này tuy nhỏ nhưng lại mang ý nghĩa lớn, giúp người chơi cảnh nâng cao tính chuyên nghiệp, biến thú chơi truyền thống trở thành hoạt động gắn với khoa học công nghệ.

Điểm nổi bật khác được nhấn mạnh tại diễn đàn là sự kết nối giữa nông nghiệp số và bảo vệ môi trường. Công nghệ số cho phép tối ưu hóa tài nguyên, giảm thiểu phát thải khí nhà kính, hạn chế lãng phí nước, phân bón và thuốc hóa học. Trong ngành sinh vật cảnh, điều này càng có giá trị bởi phần lớn sản phẩm đều gắn với đô thị, nơi yêu cầu cao về môi trường sống xanh, sạch, đẹp.

Nếu hội viên Hội Sinh vật cảnh biết ứng dụng công nghệ tái chế giá thể, dùng phân bón hữu cơ thông minh, kết hợp cảm biến đo độ ẩm để tưới tiết kiệm nước, thì không chỉ nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn góp phần vào chiến lược phủ xanh đô thị, xây dựng thành phố sinh thái. Tại TP.HCM, một nhóm nghệ nhân bonsai đã thử nghiệm hệ thống tưới nhỏ giọt điều khiển qua smartphone, giúp tiết kiệm hơn 40% lượng nước và giảm gần 30% chi phí điện so với cách chăm sóc truyền thống. Đây là minh chứng rõ rệt cho lợi ích của việc số hóa trong sinh vật cảnh.

Đáng chú ý, diễn đàn lần này còn được đánh giá là nơi cộng đồng Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cần quan tâm, bởi đây là môi trường quý báu để giao lưu, học hỏi, tiếp cận doanh nghiệp, các nhà công nghệ hàng đầu. Thông qua các phiên thảo luận, hội viên không chỉ được lắng nghe xu hướng mới, mà còn có cơ hội kết nối để xây dựng dự án hợp tác. Ví dụ, một số doanh nghiệp công nghệ đang tìm kiếm đối tác để triển khai giải pháp nhận diện hình ảnh cây cảnh bằng AI, từ đó xây dựng ngân hàng dữ liệu trực tuyến, giúp định giá, phân loại và truy xuất nguồn gốc tác phẩm.

Đây là hướng đi rất phù hợp cho hội viên Hội Sinh vật cảnh vốn đang thiếu một hệ thống số hóa chuẩn mực để nâng tầm giá trị sản phẩm. Nếu tận dụng tốt cơ hội, cộng đồng sinh vật cảnh Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một nền tảng chung, vừa phục vụ người chơi trong nước, vừa làm cơ sở quảng bá ra quốc tế.

Diễn đàn “Ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp: Đổi mới để phát triển và bảo vệ môi trường” không chỉ dừng lại ở việc bàn luận lý thuyết, mà còn là nơi truyền cảm hứng, thúc đẩy tinh thần đổi mới sáng tạo. Với ngành sinh vật cảnh, đây là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng thời kỳ mới đã đến: thời kỳ công nghệ hòa quyện cùng nghệ thuật, khoa học song hành cùng văn hóa.

Nếu cộng đồng hội viên biết nắm bắt, biến thách thức thành cơ hội, thì sinh vật cảnh Việt Nam sẽ không chỉ giữ gìn được giá trị truyền thống mà còn vươn lên thành một ngành kinh tế xanh, bền vững, gắn bó mật thiết với sự phát triển của nông nghiệp số và công cuộc bảo vệ môi trường toàn cầu.