Nhựa tan trong nước biển: Hướng đi tiềm năng cho đại dương sạch
![]() |
Takuzo Aida, Giám đốc Trung tâm Khoa học vật chất mới nổi (thuộc Riken), cầm mẫu nhựa phân hủy được trong đại dương, tại Wako, tỉnh Saitama, Nhật Bản, ngày 27/5. Ảnh: Reuters |
Nhựa tan trong nước biển: Hướng đi tiềm năng cho đại dương sạch
Theo Reuters, nhóm nhà khoa học thuộc Cơ quan Nghiên cứu phát triển quốc gia Nhật Bản (Riken) và Đại học Tokyo đã chế tạo thành công một loại vật liệu siêu phân tử mô phỏng tính năng của nhựa gốc dầu mỏ nhưng lại có thể tan hoàn toàn khi tiếp xúc với muối. Trong điều kiện thí nghiệm, mảnh nhựa kích thước nhỏ tan hết trong dung dịch muối chỉ sau một giờ. Nếu không khuấy, thời gian phân hủy khoảng 8,5 giờ.
Trên đất liền, với mức độ muối tự nhiên trong đất, vật liệu này mất khoảng 200 giờ để phân hủy hoàn toàn, không để lại vi nhựa hay hóa chất độc hại. Theo GS. Takuzo Aida, Giám đốc Trung tâm Khoa học Vật chất Mới nổi (Riken), loại nhựa này không gây độc cho môi trường, sản phẩm phân hủy chỉ còn lại nitơ và phốt pho, có thể hấp thụ bởi thực vật hoặc chuyển hóa nhờ vi sinh vật.
Vật liệu mới cấu thành từ sodium hexametaphosphate (NaPO₃) – một chất thường dùng trong thực phẩm – và các monomer ion guanidinium, giúp tạo ra các "cầu muối" giữ cho cấu trúc nhựa bền vững trong điều kiện thường, nhưng dễ phân rã khi gặp muối.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh vật liệu này cần được thu gom và phân hủy trong môi trường có kiểm soát (như các nhà máy xử lý dùng nước biển) để tránh tình trạng gây mất cân bằng dưỡng chất tại các hệ sinh thái ven biển.
Cảnh báo từ UNEP và áp lực đổi mới toàn cầu
Theo thống kê từ Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), nếu không có hành động quyết liệt, lượng rác thải nhựa thải ra đại dương có thể đạt từ 23 đến 37 triệu tấn mỗi năm vào năm 2040 – tức tăng gấp ba so với hiện nay. Đây cũng là lý do vì sao Ngày Môi trường Thế giới 2024 (5/6) chọn chủ đề trọng tâm là rác thải nhựa và vai trò của hành động con người trong bảo vệ đại dương.
Dù đã có các loại nhựa sinh học như polylactic acid (PLA), chúng vẫn cần điều kiện công nghiệp để phân hủy và không tan trong nước biển. Theo GS. Aida, nếu rác PLA bị trôi ra đại dương, chúng sẽ dần vỡ ra thành vi nhựa – thứ không thể bị xử lý bởi các vi sinh vật tự nhiên.
![]() |
Vật liệu nhựa mới tan trong dung dịch nước muối (ảnh dưới) tại phòng thí nghiệm của Trung tâm Khoa học vật chất mới nổi, tại Wako, tỉnh Saitama, Nhật Bản, ngày 27/5. Ảnh: Reuters |
Cùng lúc, các nhà khoa học đang phát triển thêm nhiều giải pháp sinh học khác.
Nấm “ăn nhựa”: Giải pháp tự nhiên đầy tiềm năng
![]() |
Màng polyurethane được tiêu hóa một phần ở bên trái và được tiêu hóa hoàn toàn ở bên phải trong phòng thí nghiệm bởi nấm ăn nhựa được phát hiện bởi nhóm của Mortimer. Ảnh: Peter Mortimer |
Trong những năm gần đây, giới khoa học cũng ghi nhận một số loài nấm và vi khuẩn có khả năng phân hủy nhựa, đặc biệt là nấm Aspergillus tubingensis, được phát hiện có thể phá vỡ liên kết hóa học của nhựa polyurethane – một loại nhựa cực kỳ bền vững, khó phân hủy trong tự nhiên.
Theo nghiên cứu được công bố trên Science Advances, loại nấm này có thể phát triển trên bề mặt nhựa, tiết ra enzyme phân giải cấu trúc polyme và biến nhựa thành các phân tử đơn giản hơn. Điều đáng chú ý là quá trình này có thể diễn ra trong điều kiện tự nhiên, không yêu cầu xử lý công nghiệp như nhiều loại nhựa sinh học khác.
Tại Mỹ và Hà Lan, các nhóm nghiên cứu khác cũng đang nuôi cấy nấm để xử lý rác thải nhựa trong đất, thậm chí ứng dụng trong các trạm xử lý nước thải và khu công nghiệp.
Vật liệu sinh học thế hệ mới: Đổi mới từ gốc
Ngoài nhựa tan trong nước biển và nấm phân hủy nhựa, nhiều đơn vị khởi nghiệp công nghệ sinh học trên thế giới đang nghiên cứu vật liệu thay thế nhựa từ tảo biển, cellulose, vỏ tôm, vỏ sò, hoặc kết hợp enzyme nhân tạo để thúc đẩy quá trình phân hủy.
Chẳng hạn, startup Notpla (Anh) đã phát triển bao bì từ rong biển có thể ăn được hoặc tan hoàn toàn trong nước chỉ sau vài phút. Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp cũng đang thử nghiệm ống hút, túi, ly từ bã mía, bột bắp – góp phần giảm áp lực cho hệ thống xử lý rác nhựa hiện nay.
Theo GS. Aida, việc chỉ phụ thuộc vào công nghệ không thể giải quyết hoàn toàn vấn nạn rác nhựa nếu hành vi tiêu dùng không thay đổi. Các giải pháp vật liệu mới chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi đi kèm với hệ thống thu gom, xử lý và quản lý chặt chẽ.
“Trẻ em không thể lựa chọn hành tinh mà chúng sẽ sống. Nhiệm vụ của chúng ta là để lại một thế giới an toàn và lành mạnh hơn cho thế hệ tiếp theo”, ông nói.
Các phát minh như nhựa tan trong nước biển, nấm “ăn nhựa” và vật liệu sinh học thế hệ mới mở ra kỳ vọng lớn trong cuộc chiến giảm ô nhiễm nhựa toàn cầu. Tuy nhiên, để biến các sáng kiến thành giải pháp thực sự, cần sự chung tay từ cả chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Việc thay đổi hành vi sử dụng nhựa, đầu tư vào nghiên cứu vật liệu thay thế và phát triển hạ tầng tái chế là những bước không thể trì hoãn. |
Tin bài khác


Thủ phủ vải thế giới bội thu nhờ công nghệ cao: AI, robot, drone đồng loạt ra trận

5 loài chim cảnh thân thiện, dễ chăm phù hợp cho người mới chơi
Đọc nhiều

Giữ hồn đá cổ, tôn vinh bonsai nghệ thuật tại khu vườn của nghệ nhân Hưng Yên

"Đất lành chim đậu" và 4 loài vật mang lại may mắn khi xuất hiện tình cờ trong nhà

Ba nông dân đổi đời "trồng ra bạc tỷ" khi chuyển đổi cây trồng

Hành trình 10 năm phục hồi văn hóa chọi gà của doanh nhân Phạm Thanh Việt

Đá quý Lan Phạm - Kiến tạo phong thủy thượng hạng: Từ trang sức đến không gian sống

Người “gom ký ức” vào từng mái ngói và hành trình tái hiện những ngôi nhà ở miền thương nhớ

Nghệ nhân ưu tú Đức Tân và câu chuyện “hộ chiếu gốm” đưa bản sắc Việt ra thế giới

Nghệ thuật cây cảnh: Khi rễ lộ cốt, khi hồn thành văn

Hướng dẫn quy trình xuất khẩu hoa tươi đúng chuẩn

Vì sao nhiều người trồng cây cảnh được một thời gian là cây héo chết?

Ngành hoa- cây cảnh trước cơ hội lớn: Cần gỡ nút thắt về chính sách và thủ tục xuất – nhập khẩu

Đồng Tháp: Biến phế phẩm thành tài nguyên, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn

Hướng dẫn hội viên Hội Sinh vật cảnh đăng ký tài khoản định danh điện tử khi làm thủ tục thuế

Nông nghiệp Bắc Ninh: Hướng tới tương lai xanh bền vững

Hội Nông dân TP. Hải Phòng: Đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp

Vĩnh Phúc: Nhiều đối tượng bị khởi tố về hành vi buôn lậu cây dó bầu

Nhựa tan trong nước biển: Hướng đi tiềm năng cho đại dương sạch

Vai trò của cải cách hành chính trong nâng cao chất lượng hoạt động của UBND xã tại Hà Nội

Thủ phủ vải thế giới bội thu nhờ công nghệ cao: AI, robot, drone đồng loạt ra trận

Tạp chí Việt Nam hương sắc ra số đặc biệt: Sinh vật cảnh trong không gian sống đô thị

Hải Phòng tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại

Ứng dụng công nghệ biến lá dứa thành sợi dệt may: Bước đột phá “xanh” từ phế phẩm nông nghiệp

Người nông dân mỗi năm có thể thu về tiền tỷ từ nghề nuôi cá cảnh công nghệ cao

Từ chiếc lá tưởng như bỏ đi, nữ nhân viên văn phòng khởi nghiệp với nước rửa chén sinh học

Chân dung những nông dân làm kinh tế giỏi: Biến đất cằn thành vườn cây tiền tỷ

Lan Ngọc Điểm: "Nữ hoàng lan rừng" giữa lòng phố thị

Người xưa chọn trồng 5 loài cây này để nhà yên, của bền, con cháu hiển vinh

5 làng cây cảnh nổi tiếng Việt Nam mang giá trị kinh tế cao, giúp nông dân đổi đời

Làng hoa Tây Tựu: Di sản truyền thống và “thủ phủ hoa” của Hà Nội

Độc lạ tranh "xuyên sáng" giá chục triệu đồng làm từ... cành lá dừa ở Hội An

Trồng 3 cây cảnh này trong nhà, cả năm bình an - trường thọ - phát tài

Hướng dẫn quy trình nuôi động vật hoang dã đúng pháp luật và đầy đủ thủ tục

Nghe nghệ nhân Dũng Coca chỉ cách khai thác duối tự nhiên về làm cảnh

Ngắm dàn bonsai "mọc ngược" độc lạ của nghệ nhân xứ Quảng

Mãn nhãn ngôi nhà bằng gỗ mít rừng hơn 200 năm tuổi, mát rượi quanh năm
