Nhựa tan trong nước biển: Hướng đi tiềm năng cho đại dương sạch
![]() |
Takuzo Aida, Giám đốc Trung tâm Khoa học vật chất mới nổi (thuộc Riken), cầm mẫu nhựa phân hủy được trong đại dương, tại Wako, tỉnh Saitama, Nhật Bản, ngày 27/5. Ảnh: Reuters |
Nhựa tan trong nước biển: Hướng đi tiềm năng cho đại dương sạch
Theo Reuters, nhóm nhà khoa học thuộc Cơ quan Nghiên cứu phát triển quốc gia Nhật Bản (Riken) và Đại học Tokyo đã chế tạo thành công một loại vật liệu siêu phân tử mô phỏng tính năng của nhựa gốc dầu mỏ nhưng lại có thể tan hoàn toàn khi tiếp xúc với muối. Trong điều kiện thí nghiệm, mảnh nhựa kích thước nhỏ tan hết trong dung dịch muối chỉ sau một giờ. Nếu không khuấy, thời gian phân hủy khoảng 8,5 giờ.
Trên đất liền, với mức độ muối tự nhiên trong đất, vật liệu này mất khoảng 200 giờ để phân hủy hoàn toàn, không để lại vi nhựa hay hóa chất độc hại. Theo GS. Takuzo Aida, Giám đốc Trung tâm Khoa học Vật chất Mới nổi (Riken), loại nhựa này không gây độc cho môi trường, sản phẩm phân hủy chỉ còn lại nitơ và phốt pho, có thể hấp thụ bởi thực vật hoặc chuyển hóa nhờ vi sinh vật.
Vật liệu mới cấu thành từ sodium hexametaphosphate (NaPO₃) – một chất thường dùng trong thực phẩm – và các monomer ion guanidinium, giúp tạo ra các "cầu muối" giữ cho cấu trúc nhựa bền vững trong điều kiện thường, nhưng dễ phân rã khi gặp muối.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh vật liệu này cần được thu gom và phân hủy trong môi trường có kiểm soát (như các nhà máy xử lý dùng nước biển) để tránh tình trạng gây mất cân bằng dưỡng chất tại các hệ sinh thái ven biển.
Cảnh báo từ UNEP và áp lực đổi mới toàn cầu
Theo thống kê từ Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), nếu không có hành động quyết liệt, lượng rác thải nhựa thải ra đại dương có thể đạt từ 23 đến 37 triệu tấn mỗi năm vào năm 2040 – tức tăng gấp ba so với hiện nay. Đây cũng là lý do vì sao Ngày Môi trường Thế giới 2024 (5/6) chọn chủ đề trọng tâm là rác thải nhựa và vai trò của hành động con người trong bảo vệ đại dương.
Dù đã có các loại nhựa sinh học như polylactic acid (PLA), chúng vẫn cần điều kiện công nghiệp để phân hủy và không tan trong nước biển. Theo GS. Aida, nếu rác PLA bị trôi ra đại dương, chúng sẽ dần vỡ ra thành vi nhựa – thứ không thể bị xử lý bởi các vi sinh vật tự nhiên.
![]() |
Vật liệu nhựa mới tan trong dung dịch nước muối (ảnh dưới) tại phòng thí nghiệm của Trung tâm Khoa học vật chất mới nổi, tại Wako, tỉnh Saitama, Nhật Bản, ngày 27/5. Ảnh: Reuters |
Cùng lúc, các nhà khoa học đang phát triển thêm nhiều giải pháp sinh học khác.
Nấm “ăn nhựa”: Giải pháp tự nhiên đầy tiềm năng
![]() |
Màng polyurethane được tiêu hóa một phần ở bên trái và được tiêu hóa hoàn toàn ở bên phải trong phòng thí nghiệm bởi nấm ăn nhựa được phát hiện bởi nhóm của Mortimer. Ảnh: Peter Mortimer |
Trong những năm gần đây, giới khoa học cũng ghi nhận một số loài nấm và vi khuẩn có khả năng phân hủy nhựa, đặc biệt là nấm Aspergillus tubingensis, được phát hiện có thể phá vỡ liên kết hóa học của nhựa polyurethane – một loại nhựa cực kỳ bền vững, khó phân hủy trong tự nhiên.
Theo nghiên cứu được công bố trên Science Advances, loại nấm này có thể phát triển trên bề mặt nhựa, tiết ra enzyme phân giải cấu trúc polyme và biến nhựa thành các phân tử đơn giản hơn. Điều đáng chú ý là quá trình này có thể diễn ra trong điều kiện tự nhiên, không yêu cầu xử lý công nghiệp như nhiều loại nhựa sinh học khác.
Tại Mỹ và Hà Lan, các nhóm nghiên cứu khác cũng đang nuôi cấy nấm để xử lý rác thải nhựa trong đất, thậm chí ứng dụng trong các trạm xử lý nước thải và khu công nghiệp.
Vật liệu sinh học thế hệ mới: Đổi mới từ gốc
Ngoài nhựa tan trong nước biển và nấm phân hủy nhựa, nhiều đơn vị khởi nghiệp công nghệ sinh học trên thế giới đang nghiên cứu vật liệu thay thế nhựa từ tảo biển, cellulose, vỏ tôm, vỏ sò, hoặc kết hợp enzyme nhân tạo để thúc đẩy quá trình phân hủy.
Chẳng hạn, startup Notpla (Anh) đã phát triển bao bì từ rong biển có thể ăn được hoặc tan hoàn toàn trong nước chỉ sau vài phút. Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp cũng đang thử nghiệm ống hút, túi, ly từ bã mía, bột bắp – góp phần giảm áp lực cho hệ thống xử lý rác nhựa hiện nay.
Theo GS. Aida, việc chỉ phụ thuộc vào công nghệ không thể giải quyết hoàn toàn vấn nạn rác nhựa nếu hành vi tiêu dùng không thay đổi. Các giải pháp vật liệu mới chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi đi kèm với hệ thống thu gom, xử lý và quản lý chặt chẽ.
“Trẻ em không thể lựa chọn hành tinh mà chúng sẽ sống. Nhiệm vụ của chúng ta là để lại một thế giới an toàn và lành mạnh hơn cho thế hệ tiếp theo”, ông nói.
Các phát minh như nhựa tan trong nước biển, nấm “ăn nhựa” và vật liệu sinh học thế hệ mới mở ra kỳ vọng lớn trong cuộc chiến giảm ô nhiễm nhựa toàn cầu. Tuy nhiên, để biến các sáng kiến thành giải pháp thực sự, cần sự chung tay từ cả chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Việc thay đổi hành vi sử dụng nhựa, đầu tư vào nghiên cứu vật liệu thay thế và phát triển hạ tầng tái chế là những bước không thể trì hoãn. |
Tin mới


Vải thiều Việt sai trĩu quả giữa sa mạc Israel, năng suất chạm mốc 25 tấn/ha

Trung Quốc: Nông dân biến thứ rơm rạ bỏ đi thành món hàng ai cũng mua
Tin bài khác

Khi AI "cày ruộng": Nông thôn Trung Quốc đang thay đổi thế nào?

Làm nông online: Trào lưu sống xanh hút cư dân thành thị Trung Quốc

Ngôi nhà cổ bằng gỗ quý trị giá 3.000 tỷ đồng: Trăm năm không mục, vẫn tỏa hương như mới
Đọc nhiều

Cây chè tổ Suối Giàng: Di sản sống của người Mông

Vùng trồng chè đặc sản ở Việt Nam: Di sản từ đất, tinh túy từ bàn tay người làm trà

Nhà vườn An Thư: Hồn xưa giữa lòng đất cố đô

Làng nghề hoa cúc Ninh Giang: Giữ nghề trong cơn sóng chợ

Cốm làng Vòng: Từ món quà quê dân dã trở thành nghề chính của cả một làng ở Hà Nội

Nhà vườn Phạm Huế: Đam mê cây xanh và triết lý “chung một cội nguồn”

Nhà vườn An Hiên: "Tinh hoa đệ nhất nhà vườn" xứ Huế

Hành trình săn lùng và vận chuyển cây sanh cổ thụ từ An Giang ra Hà Nội

Người xưa dạy: Chọn cây hợp mệnh để giữ khí nhà, vượng tài, an thân

Người xưa dặn con cháu nên trồng 3 loại cây này ở hướng Thanh Long

Một số điều kiện hành nghề lĩnh vực thú y đối với cá nhân và tổ chức theo Luật Thú y

Hà Nội cho phép xây dựng công trình tạm phục vụ sản xuất, du lịch trên đất nông nghiệp bãi sông

Cập nhật quy định kiểm dịch: Thông tư số 28/2025/TT-BNNMT có hiệu lực từ ngày 1/7/2025

Sửa đổi quy trình đánh giá sản phẩm OCOP theo Quyết định 1489/QĐ-TTg mới nhất

Thay đổi đơn vị hành chính: Doanh nghiệp cần cập nhật để không bị gián đoạn hoạt động

Vì sao nhiều người trồng cây cảnh được một thời gian là cây héo chết?

Hướng dẫn cập nhật địa chỉ người nộp thuế theo địa giới hành chính mới

Livestream - nghề tay trái hái ra tiền của nông dân Trung Quốc

Bắc Ninh bán vải thiều vượt 105% kế hoạch

Vải thiều Việt sai trĩu quả giữa sa mạc Israel, năng suất chạm mốc 25 tấn/ha

Trung Quốc: Nông dân biến thứ rơm rạ bỏ đi thành món hàng ai cũng mua

Hội Sinh vật cảnh tỉnh Thái Bình: Dấu ấn 32 năm xây dựng, phát triển và định hướng mới sau sáp nhập

Japfa vận hành nhà máy ấp trứng ở Đắk Lắk: Mỗi năm 40 triệu gà giống, công nghệ hiện đại hàng đầu Việt Nam

Loại quả siêu giàu dinh dưỡng, giảm lão hóa và hỗ trợ giảm cân ngay cả khi còn xanh

Doanh nghiệp kiến nghị bố trí quỹ đất xây nhà máy chế biến nước vải thiều tại Bắc Ninh

Cây một lá - loài thực vật quý hiếm bậc nhất tại Việt Nam và trên thế giới, có giá trị dược liệu cao

“Siêu thực phẩm” rẻ tiền ở chợ Việt, đứng đầu bảng dinh dưỡng toàn cầu

5 loài hoa phong thủy được người xưa gửi gắm ước nguyện thịnh vượng và trường thọ

Công viên thực vật năm châu đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam

UNESCO công nhận Phong Nha - Kẻ Bàng là Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên của Việt Nam

4 loại cây cảnh vừa đẹp mắt, lại được lương y khuyên trồng vườn nhà suốt nghìn năm qua

Người xưa quan niệm nên trồng 5 loài cây này trong nhà, lộc vào như nước

Chiêm ngưỡng tác phẩm đặc sắc tại Triển lãm cây cảnh nghệ thuật Thường Tín

Hành trình săn lùng và vận chuyển cây sanh cổ thụ từ An Giang ra Hà Nội

Nghệ nhân Nguyễn Văn Vân và cây xanh quê trăm tuổi: Dấu thời gian in trên gân rễ

Hướng dẫn quy trình nuôi động vật hoang dã đúng pháp luật và đầy đủ thủ tục
