Cuộc đua đưa loài chim dodo trở lại sự sống đang bước sang giai đoạn mới, khi công ty công nghệ sinh học Colossal Biosciences (Mỹ) vừa công bố nuôi cấy thành công tế bào mầm sơ khai của bồ câu – loại tế bào có thể phát triển thành trứng và tinh trùng.
Đây được coi là thành quả quan trọng mở đường cho việc phục sinh loài chim không biết bay từng biến mất khỏi Trái đất từ cuối thế kỷ 17.
Colossal cho biết họ đã phát triển những con gà được chỉnh sửa gen để đóng vai trò “mẹ nuôi” cho dodo. Các nhà khoa học dự kiến sẽ tiêm tế bào đặc biệt, lấy từ bồ câu Nicobar – họ hàng gần nhất của dodo – vào phôi gà vô trùng. Khi trưởng thành, những con gà này có thể sinh ra trứng và tinh trùng mang đặc điểm di truyền của dodo.
“Nghiên cứu này không chỉ phục vụ riêng cho dự án dodo, mà còn mở ra tiềm năng mới trong công tác bảo tồn các loài chim,” bà Beth Shapiro, Giám đốc Khoa học của Colossal nhận định.
CEO Ben Lamm ước tính thế giới có thể nhìn thấy thành quả thực tế trong vòng 5–7 năm tới. Colossal đồng thời làm việc với các tổ chức bảo tồn để tìm kiếm môi trường an toàn trên đảo Mauritius – nơi dodo từng sinh sống – cho kế hoạch tái thả trong tương lai.
 |
| Nhiều người vẫn hình dung dodo là loài chim béo, vụng về, song thực tế ngoại hình chính xác của nó đến nay vẫn còn là bí ẩn bởi loài này đã biến mất từ cuối thế kỷ 17. |
Sau khi có được tế bào mầm, các nhà khoa học sẽ chỉnh sửa chúng để mang các gen đặc trưng của dodo. Qua nhiều thế hệ lai tạo, những cá thể chim mới có thể sở hữu hình thái và đặc điểm giống loài dodo đã biến mất gần 300 năm.
Hình ảnh dodo trong trí tưởng tượng công chúng thường là loài chim béo, vụng về. Tuy nhiên, do đã tuyệt chủng từ thế kỷ 17, chưa ai có được mô tả chính xác tuyệt đối về ngoại hình của nó.
Colossal gây chú ý từ năm 2023 khi nhận khoản đầu tư 150 triệu USD cho các dự án “hồi sinh loài”. Đến nay, tổng số vốn huy động đã lên tới 555 triệu USD, trong đó có thêm 120 triệu USD được bơm vào sau những kết quả mới.
Ngoài dodo, công ty còn nhắm tới nhiều loài đã biến mất khác như hổ Tasmania, moa khổng lồ ở New Zealand và voi ma mút. Đầu năm nay, họ cũng gây bất ngờ khi tuyên bố đã tái tạo thành công chó sói tiền sử dire wolves bằng công nghệ giải mã bộ gen mới.
Dù dự án nhận được sự quan tâm toàn cầu, không ít nhà khoa học vẫn hoài nghi. Các ý kiến chỉ trích cho rằng không thể “sao chép hoàn hảo” một loài đã tuyệt chủng. Tuy nhiên, Colossal khẳng định mục tiêu của họ không phải tạo ra bản sao di truyền 100%, mà là tái sinh những cá thể mang các đặc tính then chốt của loài.
Giới bảo tồn cũng cảnh báo về nguy cơ ảnh hưởng tới các loài chim hiện tại khi tham gia vào các thí nghiệm. Liệu kế hoạch của Colossal có thực sự thành công và mở ra kỷ nguyên mới trong sinh học, hay sẽ trở thành một thí nghiệm gây tranh cãi, câu trả lời vẫn nằm ở phía trước.
