Quận Thanh Xuân, Hà Nội: Nâng cao năng lực quản lý nhà nước về đảm bảo điều kiện sinh hoạt trong trường học

VNHS - Quản lý môi trường và phát triển không gian xanh trong trường học là nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo môi trường giáo dục an toàn, bền vững. Việc thực thi nghiêm túc các quy định pháp luật về cây xanh, cảnh quan không chỉ nâng cao chất lượng học tập mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe, tạo không gian thân thiện cho học sinh phát triển toàn diện.

“Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm, chăm sóc đối với thế hệ trẻ Việt Nam. Bác luôn đánh giá cao vai trò của tuổi trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Người nói “Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội” Dù ở đâu lúc nào bao giờ Bác cũng dành sự quan tâm sâu sắc tới thế hệ tương lai của nước nhà.

Trong nội dung bức thư cuối cùng Bác gửi cho ngành giáo dục, ngày 15/10/1968, Bác lại nhấn mạnh yêu cầu của nền GD và ÐT nước ta là phải gắng sức phấn đấu theo kịp với trình độ và chất lượng của các nước văn minh, tiên tiến: "Trên nền tảng giáo dục chính trị và lãnh đạo tư tưởng tốt, phải phấn đấu nâng cao chất lượng văn hóa và chuyên môn nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề do cách mạng nước ta đề ra và trong một thời gian không xa, đạt những đỉnh cao của khoa học và kỹ thuật"(1). Và "Giáo dục nhằm đào tạo những người kế tục sự nghiệp cách mạng to lớn của Ðảng và nhân dân ta, do đó các ngành, các cấp đảng và chính quyền địa phương phải thật sự quan tâm hơn nữa đến sự nghiệp này, phải chăm sóc nhà trường về mọi mặt, đẩy sự nghiệp giáo dục của ta lên những bước phát triển mới"(2)

Quận Thanh Xuân, một trong những khu vực phát triển năng động của Thủ đô Hà Nội, đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong công tác quản lý môi trường, mở rộng không gian xanh và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) trong các trường học. Việc nâng cao chất lượng sống cho người dân, đặc biệt là trẻ em – thế hệ tương lai của đất nước, luôn là một trong những mục tiêu quan trọng của chính quyền quận. Trong những năm qua, quận Thanh Xuân đã có nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực này, từ quy hoạch, giám sát thực hiện, đến phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Những nỗ lực đó đã mang lại những kết quả tích cực, góp phần cải thiện đáng kể diện mạo đô thị, không gian sống và chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng, vẫn tồn tại nhiều vấn đề cần được quan tâm và giải quyết triệt để, đặc biệt là trong lĩnh vực đảm bảo VSATTP trong trường học.

Nâng cao năng lực quản lý nhà nước về môi trường và mở rộng không gian xanh trong trường học

Quận Thanh Xuân có tốc độ đô thị hóa nhanh, với mật độ dân số cao và nhiều dự án chung cư, trung tâm thương mại liên tục mọc lên. Sự phát triển mạnh mẽ này mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về môi trường, không gian sống và chất lượng hạ tầng đô thị. Một trong những vấn đề được chính quyền quận quan tâm hàng đầu là mở rộng không gian xanh, cải thiện môi trường sống nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Những năm qua, các dự án chỉnh trang đô thị đã được triển khai mạnh mẽ, tập trung vào việc cải tạo các công viên, khu vui chơi công cộng, trồng cây xanh dọc các tuyến phố. Công viên Thanh Xuân, hồ Hạ Đình, khu vực hồ Rẻ Quạt đã được đầu tư nâng cấp, trở thành những địa điểm lý tưởng để người dân thư giãn, tập thể dục và giao lưu cộng đồng.

Nâng cao năng lực quản lý nhà nước về quản lý môi trường và không gian xanh trong trường học là một nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo môi trường học tập an toàn, lành mạnh cho học sinh. Trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng gia tăng, diện tích không gian xanh trong các khu vực trường học bị thu hẹp đáng kể, ảnh hưởng đến chất lượng không khí, sức khỏe học sinh và điều kiện giảng dạy. Do đó, việc áp dụng và thực thi các quy định pháp luật về không gian xanh trong trường học là cần thiết để tạo lập một môi trường giáo dục bền vững, thúc đẩy sự phát triển toàn diện của học sinh.

Theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, các cơ sở giáo dục thuộc nhóm công trình công cộng có trách nhiệm tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, trong đó có yêu cầu về duy trì không gian xanh và hệ thống cây xanh trong khuôn viên trường học. Theo Luật Bảo vệ môi trường quy định các cơ sở giáo dục phải có biện pháp bảo vệ môi trường, hạn chế ô nhiễm không khí, tiếng ồn, đồng thời đảm bảo các tiêu chí về cây xanh, mặt nước và công trình sinh thái trong phạm vi khuôn viên trường. Ngoài ra, các văn bản hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường cũng nhấn mạnh trách nhiệm của các đơn vị giáo dục trong việc đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh.

Bên cạnh đó, Thông tư số 13/2020/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về tiêu chuẩn cơ sở vật chất trường học cũng đề cập đến yêu cầu bố trí cây xanh, vườn trường và không gian mở phục vụ hoạt động giáo dục. Theo đó, các trường học phải có ít nhất không dưới 30% diện tích dành cho sân vườn (cây xanh, sân chơi, sân thể dục thể thao) và không gian ngoài trời nhằm đảm bảo sự cân bằng sinh thái, tạo môi trường học tập thân thiện, gần gũi với thiên nhiên. Điều này không chỉ giúp học sinh có không gian vận động, thư giãn sau giờ học mà còn góp phần cải thiện vi khí hậu trong trường, giảm tác động của ô nhiễm không khí và tiếng ồn.

Ngoài các quy định chung, từng địa phương cũng có những văn bản hướng dẫn cụ thể nhằm thực hiện tốt công tác bảo vệ không gian xanh trong trường học. Chẳng hạn, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản về việc tăng cường quản lý, phát triển hệ thống cây xanh trên địa bàn, trong đó có nội dung yêu cầu các trường học trồng thêm cây xanh, tạo bóng mát và tăng diện tích mặt nước để cải thiện chất lượng không khí. Việc kết hợp trồng cây với xây dựng mô hình giáo dục môi trường trong trường học cũng được khuyến khích, giúp học sinh nâng cao nhận thức về bảo vệ thiên nhiên và phát triển bền vững.

Theo PGS.TS.KTS Hoàng Mạnh Nguyên - Chủ tịch Viện Khoa học Công nghệ Đô thị xanh, trường học là nơi học tập, rèn luyện của thế hệ trẻ tương lai. Một trường học xanh, thân thiện, gần gũi với thiên nhiên là hình mẫu để những đứa trẻ lớn lên, phát triển tốt về thể chất và tinh thần, trí tuệ; chính môi trường là yếu tố giáo dục cho trẻ, về bảo vệ môi trường tương lai và phát triển bền vững.

Đồng quan điểm, KTS Nguyễn Xuân Ngọc - Công ty Kiến trúc 1+1>2 khẳng định: Ở trường học xanh; học sinh, giáo viên được thụ hưởng môi trường học tập sinh hoạt tối ưu: Thông gió, ánh sáng tự nhiên, sử dụng năng lượng hiệu quả, cây xanh và vi khí hậu tốt. Ngôi trường xanh chính là ví dụ trực quan để nâng cao hiểu biết, nhận thức của học sinh về vấn đề môi trường, tiết kiệm tài nguyên, sử dụng năng lượng hiệu quả, công trình xanh, đô thị xanh, phát triển bền vững... Trong khi năng lượng và chống biến đổi khí hậu là vấn đề cấp bách, toàn cầu.

Theo PGS.TS.KTS Hoàng Mạnh Nguyên, trường học có nhiều cơ hội để thiết kế, xây dựng xanh, khi có điều kiện thuận lợi, chiều cao tiêu chuẩn dễ dàng đạt được (theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, trường học chỉ xây dựng cao tối đa 4 tầng), có sân chơi và khoảng không...(3)

Tuy nhiên, trên thực tế, việc thực thi các quy định pháp luật về không gian xanh trong trường học vẫn còn nhiều hạn chế. Một số trường học, đặc biệt là các cơ sở giáo dục ngoài công lập, chưa chú trọng đến việc bố trí không gian xanh, sân chơi cho học sinh. Nhiều trường do quỹ đất hạn chế đã ưu tiên xây dựng phòng học, khu hành chính mà không đảm bảo diện tích tối thiểu dành cho cây xanh. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của học sinh mà còn làm giảm chất lượng môi trường học đường. Do đó, cơ quan chức năng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra và có chế tài xử lý nghiêm các trường học không đáp ứng yêu cầu về không gian xanh theo quy định.

Một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý không gian xanh trong trường học là lồng ghép các tiêu chí về cây xanh, sinh thái vào quá trình cấp phép xây dựng trường học. Khi phê duyệt các dự án trường học mới, cơ quan quản lý cần xem xét kỹ lưỡng kế hoạch bố trí cây xanh, sân chơi, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật. Ngoài ra, cần khuyến khích các trường học áp dụng mô hình vườn trường thông minh, trồng cây xanh theo phương pháp khoa học để tối ưu hóa không gian và tạo điều kiện học tập thực tế cho học sinh về thiên nhiên.

Việc thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật về không gian xanh trong trường học không chỉ giúp cải thiện môi trường giáo dục mà còn góp phần nâng cao chất lượng sống của học sinh, giáo viên. Chính quyền địa phương, nhà trường và phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ để bảo vệ và phát triển không gian xanh trong trường học, tạo môi trường học tập an toàn, lành mạnh và bền vững cho thế hệ tương lai.

Bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường học – vấn đề cấp bách cần giải quyết

Cùng với môi trường sống, vấn đề VSATTP trong các trường học cũng là một trong những mối quan tâm lớn của phụ huynh và xã hội. Một vụ việc đáng chú ý gần đây xảy ra tại Trường Mầm non Quốc tế Mỹ Rosemont Việt Nam, khiến nhiều phụ huynh bức xúc. Theo phản ánh của phụ huynh đến các cơ quan báo chí, mặc dù đã đóng học phí từ vài tháng đến hơn một năm với số tiền từ vài chục triệu đến hơn trăm triệu đồng, nhưng nhà trường liên tục đóng cửa, không đón học sinh. Điều kiện học tập và sinh hoạt của trẻ em không được đảm bảo, nhiều em phải ngủ dưới sàn trong không gian chật chội, thiếu thốn. Đáng lo ngại hơn, bữa ăn của trẻ không được đảm bảo vệ sinh khi thức ăn đựng trong túi nilon, không đáp ứng các tiêu chuẩn VSATTP.

Nguyên nhân chính của tình trạng này được xác định là do nhà trường không thanh toán tiền thuê mặt bằng, không trả lương giáo viên, dẫn đến việc tòa nhà cắt điện, thu hồi mặt bằng. Giáo viên buộc phải nghỉ việc, tìm công việc khác, khiến học sinh không có nơi học ổn định. Nhà trường liên tục báo nghỉ với nhiều lý do khác nhau, từ phun khử khuẩn phòng chống dịch đến điều kiện thời tiết không thuận lợi. Cụ thể, từ ngày 16-17/2, trường thông báo cho trẻ nghỉ với lý do phun khử khuẩn phòng chống cúm A và dịch Rota. Tiếp đó, từ ngày 18-19/2, trường tiếp tục cho học sinh nghỉ với lý do trời mưa lạnh và mất điện. Đến ngày 20/2, trường lại thông báo chưa thể đón trẻ và kéo dài thời gian nghỉ đến ngày 24/2. Dưới áp lực từ phụ huynh, ngày 24/2, nhà trường tạm thời chuyển học sinh đến một khu vui chơi gần trường để tiếp tục hoạt động giảng dạy.

Sự việc trên không chỉ khiến phụ huynh hoang mang mà còn đặt ra vấn đề về trách nhiệm của cơ quan quản lý đối với các cơ sở giáo dục tư thục. Việc thiếu kiểm soát chặt chẽ đối với điều kiện tài chính, cơ sở vật chất của các trường ngoài công lập có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng, ảnh hưởng đến quyền lợi và sự phát triển của trẻ em.

Giải pháp nâng cao chất lượng quản lý VSATTP trong trường học

Để giải quyết tình trạng trên, chính quyền quận Thanh Xuân cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý VSATTP trong trường học. Trước hết, cần tăng cường thanh tra, kiểm tra định kỳ các bếp ăn bán trú, nhà cung cấp thực phẩm cho trường học, đảm bảo thực phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn. Các trường học cần công khai nguồn gốc thực phẩm, quy trình chế biến, bảo quản để phụ huynh có thể giám sát.

Bên cạnh đó, cần kiểm soát chặt chẽ điều kiện hoạt động của các trường tư thục, đặc biệt là về tài chính, cơ sở vật chất và chất lượng giảng dạy. Những trường không đủ điều kiện cần bị xử lý nghiêm để tránh tình trạng gây ảnh hưởng đến quyền lợi học sinh. Việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, phụ huynh và các cơ quan chức năng là rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm và điều kiện học tập cho trẻ.

Một giải pháp khác là xây dựng hệ thống phản hồi nhanh, giúp phụ huynh có thể phản ánh các vấn đề liên quan đến VSATTP trong trường học một cách kịp thời. Quận Thanh Xuân có thể triển khai đường dây nóng hoặc ứng dụng phản ánh trực tuyến để tiếp nhận và xử lý thông tin nhanh chóng. Khi có sự giám sát chặt chẽ từ cộng đồng, các trường học sẽ phải có trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của học sinh.

Quận Thanh Xuân đã có những bước tiến đáng kể trong quản lý môi trường, phát triển không gian xanh và nâng cao chất lượng sống cho người dân. Tuy nhiên, để trở thành một quận phát triển bền vững, chính quyền và người dân cần chung tay giải quyết các vấn đề còn tồn tại, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và VSATTP trường học. Việc nâng cao năng lực quản lý nhà nước về môi trường, đảm bảo không gian xanh và kiểm soát chặt chẽ chất lượng dịch vụ trong trường học sẽ giúp quận Thanh Xuân trở thành một địa phương đáng sống, nơi trẻ em được học tập và phát triển trong môi trường an toàn, lành mạnh.

Phạm Hùng

Ghi chú

(1) - Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 12, Nxb CTQG, H,1996, tr.403; tr.404; tr.498.

(2) - Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 11, Nxb CTQG, H,1996, tr.331.

(3) - https://baoxaydung.com.vn/can-lam-gi-de-phat-trien-truong-hoc-xanh-ky-i-361277.html