Quyết liệt đấu tranh, tăng cường kiểm soát buôn lậu
Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển mạnh mẽ, cùng với tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất – buôn bán hàng giả tiếp tục diễn biến phức tạp, tinh vi và có xu hướng gia tăng ở nhiều địa phương. Các hành vi vi phạm không chỉ gây thất thu ngân sách Nhà nước, bóp méo môi trường cạnh tranh, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người tiêu dùng, đe dọa an toàn sức khỏe cộng đồng và an ninh kinh tế quốc gia. Do đó, công tác đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi các hành vi vi phạm này đã và đang được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của các cấp, các ngành, nhất là lực lượng chức năng chuyên trách.
Tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả diễn ra phổ biến ở các lĩnh vực như xăng dầu, thuốc lá, thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, phân bón, thiết bị điện tử, thời trang cao cấp... Thủ đoạn của các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, có tổ chức, sử dụng công nghệ cao, lợi dụng kẽ hở trong chính sách pháp luật, khai báo sai về xuất xứ, giá trị, mã số hàng hóa để trốn thuế, lách luật.
Bên cạnh đó, tình trạng vận chuyển hàng lậu qua biên giới đường bộ, đường biển, thậm chí cả đường hàng không với thủ đoạn cất giấu tinh vi, trá hình hàng hóa hợp pháp khiến việc phát hiện, xử lý càng khó khăn. Đặc biệt, hoạt động sản xuất – buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng xuất hiện ngay cả tại các đô thị lớn, khu công nghiệp, khu thương mại sầm uất dưới dạng gắn nhãn mác hàng thật, làm giả bao bì, tem chống hàng giả.
 |
| Ngày 4/6/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện 82/CĐ-TTg về tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ - Ảnh:xaydungchinhsach.chinhphu.vn |
Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia và các bộ, ngành liên quan, lực lượng chức năng như Quản lý thị trường, Hải quan, Công an kinh tế, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Thanh tra chuyên ngành… đã chủ động phối hợp chặt chẽ trong công tác kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm.
Nhiều vụ án lớn được triệt phá đã góp phần răn đe mạnh mẽ, như các đường dây buôn lậu xăng dầu xuyên quốc gia, các cơ sở sản xuất mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả số lượng lớn, hay các đối tượng sử dụng mạng xã hội để kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc.
Các địa phương cũng đã chủ động triển khai kế hoạch cao điểm kiểm tra, siết chặt kiểm soát tại các khu vực biên giới, chợ đầu mối, trung tâm thương mại. Nhiều nơi thành lập tổ công tác liên ngành, ứng dụng công nghệ thông tin để giám sát vận chuyển hàng hóa, phát hiện nhanh các dấu hiệu nghi vấn.
Khởi tố nhiều đối tượng buôn lậu cây dó bầu
Thực hiện đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất buôn bán hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Vĩnh Phúc đã triển khai các biện pháp nghiệp vụ, chủ động nắm tình hình, xác minh, rà soát các địa bàn, đối tượng có dấu hiệu vi phạm, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường.
 |
| Nhóm đối tượng bị bắt giữ tại cơ quan điều tra - Ảnh: nhandan.vn |
Ngày 8/6, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Vĩnh Phúc phát hiện Nguyễn Văn Khánh, sinh năm 1997 (trú tại xã Hướng Đạo, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc), nhập lậu 5.500 cây dó bầu từ Trung Quốc về Việt Nam qua đường tiểu ngạch, vận chuyển qua địa phận thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh về Vĩnh Phúc để tiêu thụ.
Đấu tranh mở rộng vụ án, cơ quan Công an xác định từ đầu năm 2024 đến tháng 6/2025, Khánh cùng đồng bọn là Dũng, Hải và Toàn đã mua 98.000 cây dó bầu từ Trung Quốc nhập lậu qua đường tiểu ngạch về Việt Nam với trị giá hơn 7,8 tỷ đồng.
Các đối tượng bị khởi tố gồm: Nguyễn Văn Khánh, sinh năm 1997, trú tại xã Hướng Đạo, huyện Tam Dương; Tô Văn Dũng, sinh năm 1989, trú tại xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương; Hoàng Ngọc Hải, sinh năm 1998, trú tại xã Tam Hợp, huyện Bình Xuyên (đều thuộc tỉnh Vĩnh Phúc) và Phùng Văn Toàn, sinh năm 1998, trú tại xã Hải Sơn, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.
 |
| Lực lượng chức năng kiểm tra vườn trồng cây dó bầu tại huyện Tam Dương, Vĩnh Phúc - Ảnh: nhandan.vn |
Theo các tài liệu cây dó bầu (tên khoa học: Aquilaria crassna), còn được gọi là cây trầm dó, là một loài thực vật thuộc họ Trầm (Thymelaeaceae), nổi tiếng nhờ khả năng tạo ra trầm hương. Đây là một trong những loại hương liệu quý giá bậc nhất trên thế giới. Cây dó bầu mọc chủ yếu ở các vùng rừng nhiệt đới Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Campuchia và Thái Lan, đặc biệt phân bố nhiều ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên của Việt Nam như Khánh Hòa, Quảng Nam, Phú Yên, Gia Lai…
Trầm hương là một loại nhựa thơm quý hiếm có hương thơm đặc trưng được sinh ra khi cây bị thương tổn bởi vi sinh vật, côn trùng hoặc do tác động cơ học. Quá trình tạo trầm có thể kéo dài từ vài năm đến hàng chục năm. Không phải cây dó bầu nào cũng sinh trầm, và lượng trầm hình thành trong tự nhiên rất hiếm, khiến giá trị của nó ngày càng cao.
Về giá trị tâm linh trầm hương thường được sử dụng trong chế tác đồ trang sức, làm nhang, xông trầm, điều chế dược liệu và đặc biệt là trong các nghi lễ tôn giáo của nhiều nền văn hóa Đông Á và Hồi giáo. Không chỉ mang giá trị tâm linh và văn hóa sâu sắc, trầm hương còn có giá trị kinh tế rất cao, với mức giá dao động từ hàng chục nghìn đến hàng trăm nghìn USD mỗi kg tùy thuộc vào chất lượng. Chính vì vậy, một cây dó bầu có chứa trầm quý có thể trở thành nguồn thu nhập lớn cho người trồng và khai thác. Bên cạnh đó, trong y học cổ truyền, trầm hương còn được xem là vị thuốc quý có nhiều công dụng như an thần, bổ khí, tiêu đờm, chống co thắt và điều hòa tim mạch.
Do bị khai thác quá mức và sinh trưởng chậm, cây dó bầu đang nằm trong danh sách các loài thực vật quý hiếm, cần được bảo vệ theo Công ước CITES (Hiệp ước quốc tế về buôn bán các loài động thực vật hoang dã nguy cấp).
Tuy nhiên, từ đầu thế kỷ XXI, nhiều địa phương và doanh nghiệp tại Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, trồng cây dó bầu nhân tạo kết hợp cấy tạo trầm, mở ra hướng đi bền vững. Các phương pháp cấy ghép vi sinh, hóa chất hoặc khoan lỗ tạo tổn thương có kiểm soát giúp tăng tỷ lệ sinh trầm và giảm áp lực khai thác tự nhiên.
Các mô hình trồng dó bầu lấy trầm hiện đang phát triển mạnh tại Khánh Hòa, Phú Yên, Đồng Nai, Bình Phước, Tây Nguyên… mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần xoá đói giảm nghèo, đồng thời bảo vệ đa dạng sinh học và phát triển lâm nghiệp bền vững.
Vụ án buôn lậu cây dó bầu tại Vĩnh Phúc là một hồi chuông cảnh tỉnh, cho thấy tầm quan trọng của việc giám sát, bảo vệ các loài cây có giá trị sinh học và kinh tế cao, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về kiểm soát chặt chẽ hơn nữa hoạt động thương mại liên quan đến giống cây trồng quý hiếm.
| Mức phạt tội buôn lậu được quy định tại Điều 188 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) như sau: 1. Mức phạt tội buôn lậu với cá nhân * Khung 1: Người nào buôn bán qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại trái pháp luật hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: - Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi buôn lậu hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; - Vật phạm pháp là di vật, cổ vật. * Khung 2: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm: - Có tổ chức; - Có tính chất chuyên nghiệp; - Vật phạm pháp trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; - Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; - Vật phạm pháp là bảo vật quốc gia; - Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; - Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; - Phạm tội 02 lần trở lên; - Tái phạm nguy hiểm. * Khung 3: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 07 năm đến 15 năm: - Vật phạm pháp trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng; - Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng. * Khung 4: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm: - Vật phạm pháp trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên; - Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên; - Lợi dụng chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh hoặc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khác. * Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. 2. Mức phạt tội buôn lậu với pháp nhân thương mại Pháp nhân thương mại phạm tội buôn lậu thì bị phạt như sau: - Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng nếu phạm tội mà thuộc một trong các trường hợp sau đây: + Hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng; + Hàng hóa trị giá dưới 200.000.000 đồng nhưng là di vật, cổ vật; + Hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi buôn lậu hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm. - Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, h và i khoản 2 Điều 188 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017). - Phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng nếu phạm tội thuộc trường hợp quy định sau: + Vật phạm pháp trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng; + Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng. - Phạt tiền từ 7.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau: + Vật phạm pháp trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên; + Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên; + Lợi dụng chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh hoặc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khác. - Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017), thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; - Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm. |
Vương Hưởng
