Trong thế giới cây gia vị, nghệ (Curcuma longa L.) nổi bật không chỉ bởi hương vị đặc trưng mà còn bởi giá trị dinh dưỡng và ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Là cây thân thảo lâu năm, thuộc họ Gừng, nghệ cao khoảng 0,6–1m, với thân rễ mọc ngầm, phân nhánh thành nhiều củ bầu dục, có ngấn, màu vàng cam đến đỏ sẫm, tỏa mùi thơm hắc nhẹ và vị cay đặc trưng. Lá nghệ lớn, hình bầu dục thuôn dài, mép lượn sóng, mọc từ thân rễ ôm nhau tạo thành thân giả, trong khi hoa mọc thành cụm ở giữa tán lá, có hình trụ hoặc trứng, màu sắc đa dạng từ vàng, trắng đến pha hồng, tỏa hương nhẹ nhàng, mang lại cảm giác dễ chịu và thư thái.
 |
 |
Phần quý giá nhất của cây nghệ chính là củ, chứa nhiều vitamin C, E, K, cùng các khoáng chất như sắt, kali, canxi và đặc biệt là curcumin – một hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Curcumin không chỉ hỗ trợ chống viêm, giảm đau, cải thiện trí nhớ, ngăn ngừa bệnh tim mạch, viêm khớp hay đau dạ dày mà còn được xem là “khắc tinh” của ung thư nhờ khả năng ức chế tế bào ung thư và bảo vệ cơ quan quan trọng khỏi tác nhân gây hại. Trong Đông y, củ nghệ còn được sử dụng để giảm đau, liền sẹo, trị mụn nhọt, lở loét ngoài da.
Không chỉ củ, lá nghệ cũng có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, đặc biệt trong các món xào, kho hoặc dùng để lót khi hấp. Một số món phổ biến gồm cá kho lá nghệ, lòng xào nghệ, lươn xào nghệ hay ếch hấp lá nghệ. Nhờ vậy, nghệ được mệnh danh là “nữ hoàng gia vị”, “gia vị vàng” hay “siêu thực phẩm” trong gian bếp.
 |
Trồng nghệ trong vườn hay nhà không chỉ để lấy củ mà còn mang nhiều giá trị phong thủy. Cây được cho là thu hút tài lộc, may mắn và tạo năng lượng tích cực, cân bằng âm dương cho gia chủ. Đặc biệt, nếu cây ra hoa – điều khá hiếm – được xem là điềm báo tốt lành, báo hiệu sự thành công, mở ra cơ hội và khởi đầu mới thuận lợi. Hoa nghệ nở thường vào mùa hè, từ tháng 3 đến tháng 5, nhưng để ra hoa cần cây đạt độ tuổi nhất định và điều kiện ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm phù hợp.
Nghệ có thể trồng quanh năm nhưng thời điểm lý tưởng là mùa mưa, khi khí hậu ẩm và đất đủ nước. Là cây sinh sản vô tính, nghệ được trồng từ củ. Khi chọn củ, nên chọn củ khỏe mạnh, không sâu bệnh, đã trưởng thành, không quá non hoặc quá già, chắc và không dập nát. Củ tách nhánh có 2–3 mắt mầm sẽ được ủ trong cát ẩm khoảng 5–7 ngày cho đến khi nảy mầm.
Một số lưu ý khi trồng và chăm sóc:
Đất trồng: Nghệ thích hợp với đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt như đất cát pha, đất thịt nhẹ hoặc đất rừng, giúp cây phát triển khỏe mạnh và củ đầy đặn.
Ánh sáng: Cây cần nhiều ánh nắng, ít nhất 6–8 giờ mỗi ngày. Tránh nắng quá gắt để lá không bị cháy, héo.
Tưới nước: Nghệ không ưa quá nhiều nước; chỉ cần giữ đất ẩm. Có thể phủ rơm lên bề mặt để giảm bốc hơi và duy trì độ ẩm ổn định.
Bón phân: Khi cây có 2–3 lá, bón phân hữu cơ như phân chuồng, phân gà. Sau đó cứ 20 ngày bón bổ sung để cây nhận đủ dưỡng chất, giúp củ phát triển đều và cây khỏe mạnh.
 |
Với hương vị đặc trưng, giá trị dinh dưỡng cao và ý nghĩa phong thủy tốt lành, nghệ thực sự xứng đáng là “nữ hoàng gia vị” trong gian bếp lẫn khu vườn. Trồng nghệ không chỉ giúp gia đình có nguồn gia vị bổ dưỡng, mà còn mang đến may mắn, tài lộc, cảm giác bình yên và năng lượng tích cực. Việc chăm sóc cây nghệ cũng là cách kết nối con người với thiên nhiên, tạo không gian sống tươi vui, thư thái và đầy sức sống.
