Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025: Đột phá tư duy, hành động thực chất vì một Việt Nam xanh và bền vững

Sáng ngày 11/4, Dự và phát biểu tại Diễn đàn hợp tác xã quốc gia năm 2025 diễn ra tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể nhấn mạnh định hướng nhanh chóng chuyển tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, tức là phát huy hiệu quả cao nhất trên một đơn vị diện tích, tối ưu hoá về giá trị chứ không chỉ tối đa hoá về sản lượng.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Phó Thủ tướng gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất nhân dịp Kỷ niệm 79 năm Ngày Hợp tác xã Việt Nam (11/4/1946-11/4/2025) và ghi nhận, biểu dương Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam cùng với các bộ, ngành, địa phương đã có sáng kiến và tổ chức thành công Diễn đàn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Diễn đàn hợp tác xã quốc gia năm 2025 - Ảnh: VGP

Phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang là xu thế chung và tất yếu của nhiều quốc gia trên thế giới. Chính phủ Việt Nam cũng đã chủ động, nỗ lực, quyết tâm cao trong tiến trình chuyển đổi xanh, ban hành các nghị quyết, chiến lược, kế hoạch hành động, cam kết quốc tế, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

Qua đó, HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác, các thành viên, hộ gia đình được tham gia tích cực, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ về giảm cường độ phát thải khí nhà kính, xanh hóa các ngành kinh tế, xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng điểm lại một số quan điểm, giải pháp giá trị và đạt sự đồng thuận cao mà các đại biểu đã thảo luận, đưa ra tại Diễn đàn.

Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025 diễn ra trong bối cảnh thế giới đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ về mô hình phát triển, trong đó kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế số trở thành trụ cột của nền kinh tế tương lai.

Trong khuôn khổ Tháng hành động Hợp tác xã năm 2025, sự kiện này không chỉ là nơi gặp gỡ của các nhà hoạch định chính sách, đại diện Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, các Bộ, ngành và địa phương, mà còn là không gian đối thoại chiến lược giữa hợp tác xã, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế. Với chủ đề “Chuyển đổi sản xuất xanh cho phát triển bền vững”, Diễn đàn đã thể hiện tầm vóc quốc gia trong định hướng chính sách, xây dựng nền tảng thể chế và đẩy mạnh hành động thực tiễn, nhằm đưa hợp tác xã trở thành lực lượng tiên phong trong tiến trình xanh hóa nền kinh tế.

Phát biểu chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng cùng các lãnh đạo cấp cao đã khẳng định cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể (KTTT) như một trụ cột quan trọng của chiến lược phát triển đất nước. Trong bối cảnh toàn cầu đang bước vào thời kỳ hội nhập xanh, Diễn đàn HTX Quốc gia 2025 là minh chứng cho quyết tâm chuyển đổi tư duy, hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững, góp phần nâng cao sức cạnh tranh và năng lực tự chủ của nền kinh tế Việt Nam.

Kinh tế tập thể và hợp tác xã đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới, nơi mà phát triển xanh và bền vững là yêu cầu sống còn. Không còn chỉ là mô hình kinh tế nông nghiệp truyền thống, HTX ngày nay được Đảng và Nhà nước xác định là công cụ chiến lược để thúc đẩy các giá trị văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường và lan tỏa lối sống hài hòa với thiên nhiên.

Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về định hướng phát triển kinh tế tập thể đã nhấn mạnh vai trò của HTX trong việc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, không lệ thuộc vào bên ngoài và có khả năng chống chịu tốt trước các cú sốc toàn cầu. Đồng thời, phát biểu của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng tại Diễn đàn cũng làm rõ rằng phát triển HTX không còn là sự lựa chọn, mà là đòi hỏi bắt buộc để thực hiện hóa mục tiêu kép: phát triển kinh tế và gìn giữ môi trường. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, yêu cầu đổi mới tư duy lãnh đạo và quản trị HTX trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Từ chỗ là “tự phát” hoặc “phụ trợ”, HTX đang được xây dựng thành lực lượng sản xuất chủ lực ở nhiều địa phương, nhờ vào việc ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao năng lực tổ chức và đổi mới mô hình hoạt động. Nhiều địa phương đã có chiến lược rõ ràng trong việc phát triển HTX theo hướng hiện đại, xanh và số hóa.

Hệ thống pháp lý cũng đang dần hoàn thiện với những văn bản chiến lược như Nghị quyết 20-NQ/TW, Luật HTX sửa đổi và các nghị định hướng dẫn, thể hiện quyết tâm chính trị cao trong việc đưa KTTT thành lực lượng nòng cốt trong phát triển đất nước một cách toàn diện.

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân phát biểu khai mạc diễn đàn.

Một trong những điểm nhấn của Diễn đàn HTX Quốc gia 2025 chính là việc xác định ba trụ cột chiến lược để xây dựng hệ sinh thái HTX hiện đại: sản xuất xanh, chuyển đổi số và tài chính xanh. Trong đó, sản xuất xanh không chỉ đơn thuần là một xu thế toàn cầu, mà đã trở thành đòi hỏi sống còn với các HTX Việt Nam trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu và yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế.

Việc giảm phát thải, tái sử dụng tài nguyên, tiết kiệm năng lượng và phát triển theo mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp HTX nâng cao giá trị sản phẩm mà còn khẳng định trách nhiệm xã hội và uy tín với người tiêu dùng. Bên cạnh đó, chuyển đổi số đang mở ra cánh cửa mới cho quản trị hiện đại. Các ứng dụng như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, cảm biến thông minh hay năng lượng tái tạo không chỉ giúp tăng năng suất, giảm chi phí mà còn nâng cao tính minh bạch, truy xuất nguồn gốc và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Nhiều HTX đã tiên phong ứng dụng các công nghệ này để kiểm soát chất lượng, dự báo thị trường và xây dựng thương hiệu số. Về tài chính xanh,

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất một khung tín dụng xanh riêng dành cho HTX, đồng thời yêu cầu Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các tổ chức tín dụng phát triển các sản phẩm tài chính phù hợp, hỗ trợ HTX tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để đầu tư vào công nghệ xanh và mô hình kinh tế tuần hoàn. Diễn đàn cũng nêu bật vai trò của hệ thống chính sách, trong đó Nghị quyết 106/NQ-CP và Nghị định 113/2024/NĐ-CP là nền tảng để luật hóa các hỗ trợ cần thiết, đảm bảo cho HTX phát triển thực chất và bền vững.

Sự kết hợp giữa ba trụ cột này sẽ quyết định năng lực thích ứng và hội nhập của HTX Việt Nam trong thời gian tới, đồng thời tạo ra bước ngoặt lớn trong lộ trình xây dựng nền kinh tế xanh quốc gia.

Những mô hình HTX tiên phong đã chứng minh rằng, nếu được hỗ trợ đúng hướng, khu vực KTTT hoàn toàn có thể đóng vai trò đầu tàu trong chuyển đổi xanh và hội nhập quốc tế. Tiêu biểu như HTX cá thát lát Hậu Giang đã xuất khẩu thành công vào thị trường Mỹ với tiêu chuẩn chất lượng cao, hay mô hình trồng dược liệu hữu cơ tại Lào Cai đã tạo ra sinh kế bền vững cho hàng ngàn người dân tộc thiểu số.

Giải thưởng “Ngôi sao HTX 2025” được trao tại Diễn đàn đã vinh danh những mô hình tiên phong như vậy, cho thấy năng lực đổi mới sáng tạo và sức sống mãnh liệt từ khu vực KTTT. Tư duy mới về kinh tế nông nghiệp – thay vì chỉ chú trọng sản lượng, nay tập trung tối ưu hóa giá trị trên mỗi đơn vị đất – đã được Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh như một triết lý phát triển bền vững. HTX giờ đây không chỉ là đơn vị sản xuất, mà còn là “doanh nghiệp xã hội” kiểu mới, giúp giảm bóc lột tài nguyên, nâng cao năng suất lao động và chất lượng sống của người dân. Một điểm sáng khác tại Diễn đàn là việc thúc đẩy liên kết giữa HTX – doanh nghiệp – viện nghiên cứu – tổ chức quốc tế. Mối liên kết này đang ngày càng chặt chẽ, với Liên minh HTX Việt Nam đóng vai trò điều phối trung tâm trong đào tạo, chuyển giao công nghệ và hỗ trợ tiếp cận thị trường.

Ông Bùi Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể - Bộ Tài chính.

Các Bộ Ngoại giao, Công Thương cũng được kỳ vọng sẽ là cầu nối để HTX Việt Nam vươn ra thị trường toàn cầu, tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) và mạng lưới đối tác quốc tế. Với định hướng rõ ràng và chính sách đồng bộ, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2045 có ít nhất 3 HTX vào top 300 HTX toàn cầu, trở thành hạt nhân trong hệ sinh thái kinh tế xanh – số, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới.

Tầm nhìn chiến lược của Chính phủ và Liên minh HTX Việt Nam đến năm 2045 là xây dựng hệ thống HTX hiện đại cả về tổ chức, công nghệ, thị trường và nhân lực. Việc ứng dụng mô hình HTX 4.0 sẽ trở thành xu hướng tất yếu, trong đó số hóa toàn bộ chuỗi giá trị, kết nối trực tuyến với người tiêu dùng và thị trường quốc tế là mục tiêu cụ thể.

Cùng với đó, HTX sẽ ngày càng đóng vai trò lớn hơn trong các lĩnh vực phi nông nghiệp như năng lượng tái tạo, xử lý môi trường, dịch vụ du lịch sinh thái và đô thị xanh. Chính phủ xác định rằng, để đạt được mục tiêu này, cần sự vào cuộc đồng bộ của toàn hệ thống chính trị, từ Trung ương đến địa phương. Doanh nghiệp, tổ chức tài chính, viện nghiên cứu và chính người dân đều phải trở thành một phần trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo vì HTX hiện đại. Những chính sách tài khóa, tín dụng, đào tạo nhân lực và khuyến khích khởi nghiệp xã hội cũng cần được thiết kế riêng cho khu vực HTX. Định hướng phát triển HTX không chỉ là nhiệm vụ kinh tế, mà còn là chiến lược quốc gia về xây dựng nền kinh tế xanh, công bằng và tự chủ trong kỷ nguyên hội nhập.

Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025 không chỉ là một sự kiện chính trị – kinh tế quan trọng, mà còn là bước ngoặt trong nhận thức và hành động của toàn xã hội về vai trò chiến lược của HTX. Với thông điệp “Chuyển đổi sản xuất xanh cho phát triển bền vững”, Diễn đàn đã mở ra một chương mới cho khu vực KTTT – nơi tư duy đổi mới gắn liền với hành động thực chất. Đây là lời kêu gọi mạnh mẽ đến tất cả các bên liên quan, cùng chung tay xây dựng mô hình HTX kiểu mới – đoàn kết, sáng tạo, thích ứng linh hoạt và phát triển hài hòa với thiên nhiên và xã hội.