Hoa lan Lai Châu vừa chính thức được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận bảo hộ nhãn hiệu tập thể, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị thương mại và khẳng định vị thế của loài hoa đặc sắc này trên thị trường hoa cảnh Việt Nam. Sự kiện không chỉ ghi nhận nỗ lực nghiên cứu, bảo tồn và phát triển hoa lan tại địa phương mà còn mở ra hướng đi bền vững thông qua việc chuyển giao quy trình nhân giống, trồng và chăm sóc cho người dân. Trong bối cảnh nhiều sản phẩm nông nghiệp, sinh vật cảnh đang nỗ lực xây dựng thương hiệu để khẳng định chỗ đứng trên thị trường, việc một sản phẩm hoa cảnh mang đậm dấu ấn vùng cao như hoa lan Lai Châu được bảo hộ thương hiệu có ý nghĩa rất lớn, vừa mang giá trị kinh tế, vừa chứa đựng giá trị văn hóa và bản sắc địa phương.
 |
| Hội đồng nghiệm thu Đề tài có TS. Dương Đinh Đức – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu cùng các chuyên gia đến từ nhiều viện nghiên cứu, trường đại học và các ban ngành liên quan. Về phía đơn vị chủ trì có TS. Nguyễn Văn Tỉnh – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, cây cảnh cùng đội ngũ cán bộ tham gia thực hiện đề tài. (Hoa lan Lai Châu) |
Ngày 22/9/2023, tại trụ sở Sở Khoa học và Công nghệ Lai Châu, phiên họp Hội đồng nghiệm thu đề tài “Nghiên cứu xây dựng quy trình nhân giống và trồng một số loài cây hoa lan có giá trị theo hướng hàng hóa tại Lai Châu” đã diễn ra với sự tham gia của nhiều nhà khoa học, nhà quản lý, cán bộ kỹ thuật cùng đại diện các đơn vị nghiên cứu và sản xuất hoa cảnh. Đây là đề tài được Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, cây cảnh chủ trì, do TS. Đinh Thị Dinh làm chủ nhiệm, triển khai trong 36 tháng (từ tháng 6/2020 đến tháng 6/2023).
Tham gia Hội đồng nghiệm thu còn có TS. Dương Đinh Đức – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu cùng các chuyên gia đến từ nhiều viện nghiên cứu, trường đại học và các ban ngành liên quan. Về phía đơn vị chủ trì có TS. Nguyễn Văn Tỉnh – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, cây cảnh cùng đội ngũ cán bộ tham gia thực hiện đề tài.
 |
| Thí nghiệm giai đoạn vườn ươm Hoa lan Lai Châu theo đề tài “Nghiên cứu xây dựng quy trình nhân giống và trồng một số loài cây hoa lan có giá trị theo hướng hàng hóa tại Lai Châu” |
Theo báo cáo của TS. Đinh Thị Dinh đại diện nhóm nghiên cứu, quá trình triển khai đề tài gặp không ít khó khăn, đặc biệt là về điều kiện thời tiết, nguồn giống ban đầu và kỹ thuật nhân giống. Lai Châu là tỉnh miền núi có khí hậu đặc thù, mùa đông lạnh và mùa hè mưa nhiều, điều này vừa là lợi thế vừa là thách thức đối với việc phát triển hoa lan hàng hóa. Trong những ngày đầu thực hiện, nhóm nghiên cứu phải mất nhiều thời gian khảo sát, điều tra thực trạng sản xuất và kinh doanh hoa lan tại địa phương.
Kết quả khảo sát đã giúp lựa chọn được ba giống lan chủ lực có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng Lai Châu, đó là lan Hoàng Thảo Kèn, lan Phi Điệp và lan Hoàng Thảo Tứ Bảo Sắc. Đây là những giống hoa lan nổi tiếng với vẻ đẹp độc đáo, màu sắc rực rỡ, hương thơm đặc trưng và tiềm năng tiêu thụ mạnh trên thị trường.
 |
| Thí nghiệm hoàn thiện Quy trình trồng, chăm sóc hoa lan Hoàng Thảo Tứ Bảo Sắc. |
 |
| Mô hình Hoa lan Hoàng Thảo Tứ Bảo Sắc |
Từ kết quả khảo sát, nhóm nghiên cứu đã xây dựng và hoàn thiện quy trình nhân giống in vitro từ hạt cho cả ba giống lan nói trên. Công nghệ nhân giống in vitro giúp tạo ra cây giống đồng đều, sạch bệnh, tỷ lệ sống cao và rút ngắn thời gian sản xuất giống, từ đó tăng khả năng mở rộng diện tích trồng lan hàng hóa. Không chỉ dừng lại ở khâu nhân giống, đề tài còn hoàn thiện quy trình trồng và chăm sóc, bao gồm các kỹ thuật xử lý giá thể, chế độ ánh sáng, tưới nước, bón phân, phòng trừ sâu bệnh và kỹ thuật điều khiển ra hoa theo nhu cầu thị trường. Tất cả các bước kỹ thuật này đều được thử nghiệm, điều chỉnh phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Lai Châu để đạt hiệu quả cao nhất.
Một thành quả nổi bật khác của đề tài là việc xây dựng thành công mô hình sản xuất hoa lan có giá trị theo hướng hàng hóa tại địa phương, trong đó áp dụng đồng bộ các quy trình kỹ thuật đã nghiên cứu. Các mô hình này không chỉ giúp minh chứng hiệu quả của quy trình mà còn đóng vai trò như điểm trình diễn, nơi người dân và các hộ trồng lan có thể đến học tập, trao đổi kinh nghiệm và nhận hỗ trợ kỹ thuật.
 |
| Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể “Hoa lan Lai Châu” số 453686 theo Quyết định số 35357/QĐ-SHTT.IP ngày 29/5/2023. |
Đặc biệt, đề tài đã hoàn thành thủ tục đăng ký và được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể “Hoa lan Lai Châu” số 453686 theo Quyết định số 35357/QĐ-SHTT.IP ngày 29/5/2023. Chủ giấy chứng nhận là Hội Sinh vật cảnh tỉnh Lai Châu, thời hạn 10 năm kể từ ngày nộp đơn và có thể gia hạn. Việc bảo hộ nhãn hiệu tập thể không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi cho người sản xuất và kinh doanh hoa lan tại Lai Châu, mà còn góp phần nâng cao giá trị thương hiệu, tạo niềm tin với khách hàng và mở rộng thị trường tiêu thụ. Với nhãn hiệu tập thể, sản phẩm hoa lan Lai Châu sẽ dễ dàng được nhận diện, phân biệt với sản phẩm từ các địa phương khác, đồng thời hạn chế tình trạng giả mạo, kém chất lượng.
 |
| Logo sản phẩm “Hoa lan Lai Châu” |
Cùng với việc xây dựng thương hiệu, đề tài đã chú trọng công tác chuyển giao kỹ thuật cho người dân. Hơn 100 lượt nông dân, hội viên Hội Sinh vật cảnh, thành viên câu lạc bộ hoa lan trên địa bàn tỉnh đã tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật nhân giống, trồng và chăm sóc hoa lan. Các lớp tập huấn được tổ chức ngay tại mô hình sản xuất và nhà vườn, giúp học viên dễ dàng tiếp thu, thực hành và áp dụng. Ngoài ra, đề tài còn tổ chức hai hội nghị đầu bờ và một hội thảo khoa học, đăng tải hai bài báo trên Bản tin Khoa học và Công nghệ của Lai Châu để lan tỏa kết quả nghiên cứu.
Tác động thực tiễn của đề tài thể hiện rõ ở việc nhiều hộ dân sau khi được tập huấn đã mạnh dạn đầu tư trồng hoa lan hàng hóa, áp dụng quy trình kỹ thuật để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Một số hộ đã bước đầu xây dựng được vườn lan quy mô, cung cấp sản phẩm cho thị trường trong và ngoài tỉnh, đem lại thu nhập cao hơn hẳn so với trước đây. Việc trồng hoa lan không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần làm đẹp cảnh quan, phục vụ du lịch sinh thái và nâng cao giá trị hình ảnh địa phương.
 |
| Nhiều hộ dân sau khi được tập huấn đã mạnh dạn đầu tư trồng hoa lan hàng hóa, áp dụng quy trình kỹ thuật để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. |
Ngay cả sau khi đề tài kết thúc, kết quả nghiên cứu vẫn tiếp tục được duy trì và mở rộng tại các địa điểm xây dựng mô hình và các hộ gia đình thuộc Hội Sinh vật cảnh, Câu lạc bộ Hoa lan Lai Châu. Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền, các cơ quan chuyên môn và sự liên kết của người trồng lan, thương hiệu Hoa lan Lai Châu đang dần khẳng định chỗ đứng vững chắc, hướng tới xây dựng sản phẩm chủ lực của tỉnh trong lĩnh vực sinh vật cảnh.
Trong tương lai, việc phát triển Hoa lan Lai Châu sẽ cần gắn kết chặt chẽ với hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu tại các hội chợ hoa cảnh trong nước và quốc tế. Đồng thời, tỉnh Lai Châu có thể kết hợp phát triển du lịch sinh thái, tạo nên các điểm tham quan vườn lan đặc sắc, thu hút du khách và gia tăng giá trị kinh tế cho ngành hoa cảnh. Song song đó, cần tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng sản phẩm, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, mở rộng diện tích trồng và đa dạng hóa sản phẩm hoa lan để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Thành công của việc bảo hộ nhãn hiệu tập thể và chuyển giao kỹ thuật cho thấy khi khoa học công nghệ đồng hành cùng sản xuất, sản phẩm địa phương hoàn toàn có thể vươn xa, khẳng định thương hiệu và mang lại giá trị bền vững cho cộng đồng. Hoa lan Lai Châu không chỉ là niềm tự hào của người dân vùng cao mà còn là minh chứng sống động cho sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn, phát triển và hội nhập kinh tế, góp phần làm phong phú thêm bức tranh sinh vật cảnh Việt Nam.
