Ngày 15/4, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức Hội nghị công bố quyết định và trao bằng công nhận các danh hiệu làng nghề và chứng nhận sản phẩm OCOP cấp thành phố năm 2024. Sự kiện này không chỉ khẳng định những nỗ lực của thành phố trong việc gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống mà còn phản ánh cam kết phát triển ngành nghề nông thôn, tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.
Theo thống kê từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, toàn thành phố hiện có 1.350 làng nghề, trong đó 337 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận. Đây là một con số ấn tượng, chứng tỏ Hà Nội đang ngày càng chú trọng đến việc phát triển các làng nghề truyền thống, không chỉ từ góc độ kinh tế mà còn từ khía cạnh bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.
 |
| Các làng nghề đón nhận danh hiệu do Thành phố trao tặng. Ảnh: VGP |
Trong năm 2024, Hà Nội đã công nhận 14 làng nghề đạt danh hiệu "Làng nghề Hà Nội" và "Làng nghề truyền thống Hà Nội". Các làng nghề này bao gồm những cái tên tiêu biểu như Làng nghề mộc Vạn An (Sơn Tây), Làng nghề mộc Hát Môn (Phúc Thọ), Làng nghề may Chung Chản (Phú Xuyên), và nhiều làng nghề khác ở các huyện, quận của Hà Nội. Bên cạnh đó, 108 sản phẩm của các làng nghề cũng được công nhận đạt chuẩn OCOP cấp thành phố với mục tiêu hướng tới chứng nhận 5 sao trong tương lai.
 |
| Các chủ thể OCOP Hà Nội đón nhận danh hiệu. Ảnh: VGP |
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Minh Tiến - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp (Bộ NN&MT) cho biết, ngày nay trí tuệ nhân tạo (AI) là công cụ hỗ trợ cho các chủ thể, các doanh nghiệp về hướng đi cũng như tìm hiểu thị trường và cách làm sản phẩm mới có sự kết hợp từ nhiều nguyên liệu khác nhau. Vì vậy, việc ứng dụng khoa học công nghệ sẽ giúp nâng tầm cho các sản phẩm OCOP của Hà Nội.
 |
| Ông Nguyễn Minh Tiến - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp (Bộ NN&MT) phát biểu tại hội nghị. Ảnh: VGP |
Do thị trường thay đổi liên tục và chúng ta buộc phải thay đổi, chủ động, linh hoạt và thức thời hơn. Đồng thời cần tập trung khai thác vào tiềm năng thị trường trong nước; tiếp tục nâng cao giá trị và tạo ra được sự khác biệt của sản phẩm OCOP Hà Nội. Đẩy mạnh khai thác, mở rộng ra thị trường Trung Quốc. Bên cạnh đó, các chủ thể, doanh nghiệp cần chuẩn hoá, đáp ứng quy trình quốc tế từ nhà máy, phân xưởng đến nguồn nguyên liệu. Đẩy mạnh hơn nữa về xúc tiến quảng bá các sản phẩm trên nền tảng thương mại điện tử, đặc biệt là mạng xã hội.
Cũng tại Hội nghị, Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Nguyễn Đình Hoa cho biết, với những kết quả đã đạt được, Sở tiếp tục thực hiện có hiệu quả Quyết định số 282/QĐ-UBND ngày 15/01/2025 của UBND thành phố về việc phê duyệt "Đề án tổng thể phát triển làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2050"; tham mưu Thành phố trong công tác phối hợp với Hội đồng Thủ công thế giới, phê duyệt có thêm ít nhất 2 làng nghề của Hà Nội trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới trong năm 2025.
 |
| Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Nguyễn Đình Hoa phát biểu tại hội nghị. Ảnh: VGP |
Trong thời gian tới, Sở NN&MT đề nghị Văn phòng Nông thôn mới Trung ương tiếp tục quan tâm hướng dẫn, hỗ trợ Hà Nội trong việc đánh giá công nhận sản phẩm 5 sao. Trung tâm Xúc tiến Thương mại nông nghiệp tiếp tục hỗ trợ, phối hợp với Sở NN&MT Hà Nội trong công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm của Hà Nội ở thị trường trong nước và quốc tế. Văn phòng điều phối Nông thôn mới Thành phố tập trung triển khai chương trình OCOP cần đi vào chiều sâu, thực chất, lựa chọn các sản phẩm thế mạnh, chủ lực để hỗ trợ đẩy mạnh phát triển. Tăng cường tổ chức các sự kiện, phối hợp với các tỉnh thành trong nước cũng như các sự kiện quốc tế để quảng bá sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội.
Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao giá trị các sản phẩm truyền thống của Hà Nội. Chương trình không chỉ giúp các sản phẩm làng nghề phát triển về mặt chất lượng mà còn tạo ra cơ hội xuất khẩu ra thế giới. Một ví dụ điển hình là sản phẩm bánh cốm của Công ty Cổ phần Bánh mứt kẹo Bảo Minh. Với sự tham gia của chương trình OCOP, sản phẩm này đã không chỉ bảo tồn được hương vị truyền thống mà còn đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế, đặc biệt là tại các quốc gia như Nhật Bản, Ý, Trung Quốc, Hồng Kông và Đài Loan.
Chia sẻ với báo chí, Bà Ngô Thị Tính, Tổng Giám đốc Công ty Bảo Minh cho biết, chương trình OCOP đã trở thành động lực quan trọng giúp các hộ sản xuất làng nghề truyền thống phát triển mạnh mẽ. Từ một hộ gia đình nhỏ lẻ, doanh nghiệp của bà đã mở rộng quy mô, thiết lập hai nhà máy tại Hà Nội và TP. HCM, đưa các sản phẩm vươn ra thế giới. Bà cũng khẳng định rằng, chương trình OCOP không chỉ giúp quảng bá sản phẩm ra nước ngoài mà còn tạo động lực đổi mới cho các doanh nghiệp nhỏ và hộ sản xuất truyền thống.
Một hướng đi quan trọng trong chiến lược phát triển làng nghề là gắn kết với du lịch trải nghiệm. Hà Nội đã nhận ra tiềm năng to lớn của du lịch làng nghề, không chỉ giúp bảo tồn giá trị văn hóa mà còn đóng góp vào phát triển kinh tế, tạo thêm công ăn việc làm cho người dân nông thôn. Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã kêu gọi các huyện, xã đẩy mạnh việc phát triển các điểm đến du lịch làng nghề, hình thành các tuyến du lịch trải nghiệm gắn liền với sản phẩm OCOP.
Mô hình du lịch trải nghiệm tại các làng nghề không chỉ đơn thuần là tham quan mà còn là cơ hội để du khách tự tay tham gia vào quá trình sản xuất, từ việc tạo ra những sản phẩm thủ công cho đến hiểu biết sâu sắc về văn hóa, lịch sử và quá trình sản xuất. Đây là một mô hình du lịch bền vững, vừa tạo ra giá trị kinh tế cho cộng đồng, vừa giúp bảo vệ môi trường và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Mặc dù có nhiều thành tựu đáng kể, nhưng công tác phát triển làng nghề và sản phẩm OCOP của Hà Nội vẫn đối mặt với một số thách thức. Một trong những vấn đề cần khắc phục là công tác bảo vệ môi trường tại các làng nghề. Nhiều làng nghề, mặc dù đáp ứng được các tiêu chí về sản xuất và số hộ tham gia, nhưng lại thiếu phương án bảo vệ môi trường. Điều này khiến cho một số làng nghề không đủ điều kiện để được công nhận.
Đối với các sản phẩm OCOP, việc hoàn thiện hồ sơ minh chứng và cải tiến bao bì, mẫu mã sản phẩm vẫn là một thách thức lớn. Đặc biệt, nhiều sản phẩm chưa xây dựng được câu chuyện văn hóa, lịch sử gắn liền với sản phẩm, khiến cho tính hấp dẫn và giá trị của sản phẩm chưa được thể hiện đầy đủ.
Để khắc phục những hạn chế này, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã đưa ra một số giải pháp trọng tâm. Thứ nhất, Sở sẽ phối hợp với Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ đánh giá sản phẩm OCOP 5 sao. Thứ hai, Sở cũng sẽ tiếp tục thúc đẩy quảng bá sản phẩm Hà Nội ra thị trường trong nước và quốc tế thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại. Thứ ba, các làng nghề, chủ thể OCOP cần đầu tư nâng cấp quy mô sản xuất, cải tiến mẫu mã, ứng dụng công nghệ số để tăng tính cạnh tranh và giá trị gia tăng cho sản phẩm.
Bên cạnh đó, việc gắn kết sản phẩm OCOP với du lịch làng nghề, du lịch trải nghiệm cũng được xác định là một hướng đi quan trọng. Các làng nghề sẽ không chỉ là nơi sản xuất, mà còn trở thành những điểm đến hấp dẫn cho du khách, tạo ra nhiều cơ hội sinh kế cho người dân nông thôn.
Hà Nội đang thực hiện một chiến lược phát triển bền vững thông qua việc kết nối chương trình OCOP với các làng nghề, không chỉ giúp bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống mà còn tạo ra động lực cho sự phát triển kinh tế nông thôn. Những nỗ lực này đang dần phát huy hiệu quả, đưa sản phẩm làng nghề Hà Nội vươn xa ra thế giới, đồng thời phát triển du lịch trải nghiệm, đóng góp vào tăng trưởng xanh và phát triển bền vững của thành phố.
Phạm Hùng
