Ngày 24/6/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT, quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.
Theo Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27, gà lôi trắng (tên khoa học là Lophura nycthemera) thuộc nhóm động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.
 |
| Gà lôi trắng thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm theo quy định tại Thông tư số 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. |
Thông tư 27 nêu rõ loài nguy cấp, quý, hiếm nhóm I sinh sống tự nhiên được bảo tồn tại chỗ tại khu vực phân bố tự nhiên của chúng thông qua việc thành lập khu bảo tồn thiên nhiên hoặc thực hiện các biện pháp bảo vệ nơi sinh sống, nơi di trú theo pháp luật có liên quan.
Các loài nguy cấp, quý, hiếm được bảo tồn chuyển chỗ thông qua các hoạt động sau: cứu hộ, nuôi, trồng cấy nhân tạo, lưu giữ, bảo quản nguồn gen, mẫu vật của loài nguy cấp, quý, hiếm để hỗ trợ cho công tác phục hồi quần thể loài ngoài tự nhiên; thả lại, chuyển vị bảo tồn để bảo vệ, phục hồi loài tại nơi sinh sống tự nhiên của chúng theo quy định pháp luật về đa dạng sinh học.
 |
| Gà lôi trắng (tên khoa học là Lophura nycthemera), là một loài chim lớn, thuộc lớp chim, bộ gà, họ trĩ. |
Thông tư 27 nêu rõ việc nuôi loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ phục vụ mục đích bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái được thực hiện tại cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học đã được cấp giấy chứng nhận, đáp ứng các yêu cầu sau:
Đảm bảo nguồn gốc hợp pháp của loài theo quy định của pháp luật có liên quan;
Đảm bảo loài nuôi và số lượng cá thể theo đúng danh mục loài đã được cấp phép kèm theo Giấy chứng nhận cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học; có phương án nuôi.
Đối với trường hợp nuôi phục vụ mục đích du lịch sinh thái: được trưng bày những loài theo đúng danh mục loài đã được cấp phép kèm theo Giấy chứng nhận cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học; không trưng bày các cá thể mắc bệnh hoặc bị thương, đang mang thai, đang nuôi con.
Trường hợp động vật bị ốm, chết, sinh sản trong quá trình nuôi, chủ cơ sở thông báo với cơ quan Thuỷ sản, cơ quan Kiểm lâm sở tại hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã ở những địa phương không có cơ quan Kiểm lâm sở tại để xử lý theo quy định của pháp luật có liên quan.
 |
| Gà lôi trắng có chiều dài 80-127cm (chim trống), 56-71 cm (chim mái). |
Về điều kiện nuôi loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ tại cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, Điều 17 của Thông tư 27 quy định: Diện tích của cơ sở phù hợp với quy mô và đối tượng đăng ký nuôi; chuồng, trại phải có kích thước và thiết kế phù hợp với đặc điểm sinh học của loài được nuôi, đáp ứng tiêu chuẩn do cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc được thiết kế theo hướng dẫn của các tổ chức quốc tế đã được công bố và được cơ quan khoa học CITES có chuyên môn liên quan xác nhận phù hợp với đặc điểm sinh thái và nhu cầu sinh học của loài được nuôi;
Đáp ứng được điều kiện về vệ sinh môi trường, thú y và điều kiện an toàn đối với người và loài nuôi; có phương tiện và thiết bị tiếp nhận, chuyển giao loài nuôi khi cần thiết; có khu vực cách ly để phòng ngừa dịch bệnh trong quá trình theo dõi; đối với loài thú lớn, cần có có khu vực phục hồi tập tính hoang dã trong trường hợp nhân nuôi bảo tồn.
Các cơ sở nuôi, cơ sở trồng đã được cấp mã số thực hiện mở sổ theo dõi theo quy định.
 |
| Gà lôi trắng có trọng lượng 1-2 kg; sinh sản từ tháng 2-6, sinh từ 4-10 trứng/lứa. |
Ngày 3/4/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Bình (cũ) đã khởi tố, bắt tạm giam ông Thái Khắc Thành (SN 1980, trú xã Thịnh Sơn, huyện Đô Lương, Nghệ An) để điều tra hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm theo khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự.
 |
| Khu vực chuồng nơi ông Thành nuôi gà lôi trắng. Ảnh: Phạm Chung/ Báo Lao động. |
Trước đó, chiều 2/4, lực lượng chức năng kiểm tra tại tuyến đường DH07, xã Song An, huyện Vũ Thư, phát hiện xe ô tô biển kiểm soát 37K-25841 đang vận chuyển 10 cá thể nghi là gà lôi trắng. Tài xế khai chở số động vật này theo yêu cầu của ông Thành.
Khám xét khẩn cấp nơi ở của ông Thành, cơ quan điều tra thu giữ thêm 3 cá thể gà lôi trắng (tên khoa học Lophura nycthemera), thuộc lớp chim, bộ gà, họ Trĩ. Tổng cộng, ông Thành nuôi, sở hữu và vận chuyển 13 cá thể gà lôi trắng. Kết quả giám định cho thấy đây là loài thuộc danh mục IB – nhóm động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.
Với hành vi nuôi và vận chuyển 13 cá thể gà lôi trắng không có giấy phép, không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp, ông Thái Khắc Thành bị Tòa án tuyên phạt 6 năm tù giam.
| Gà lôi trắng sinh sản từ tháng 2-6, sinh từ 4-10 trứng/lứa. Gà lôi trắng, tên khoa học là Lophura nycthemera, là một loài chim lớn, thuộc lớp chim, bộ gà, họ trĩ. Khi còn nhỏ gà lôi trống và gà lôi mái đều mang chung một màu lông, đó là màu nâu, ngoài ra có những dải lông màu đen. Chim mái giữ nguyên màu lông này (có thay đổi không đáng kể suốt cuộc đời mình, thường chuyển sang màu oliu). Chim trống đến tuổi thành niên sẽ bắt đầu thay lông để chuyển sang màu trắng. Thông thường phải mất gần 2 năm tuổi, gà lôi trống mới thành thục hẳn lúc đó mào có màu đen dài, cằm và họng đen. Bụng hơi xanh đen hoặc trắng - giống gà tìm thấy tại Việt Nam; phần còn lại của cơ thể là màu trắng. Hiện đã có 15 phân loài gà lôi trắng được công nhận. Gà lôi trắng sống ở các khu vực rừng miền núi ở lục địa Đông Nam Á và Trung Quốc. Gà lôi trắng có chiều dài 80-127cm (chim trống), 56-71 cm (chim mái); trọng lượng 1-2 kg; sinh sản từ tháng 2-6, sinh từ 4-10 trứng/lứa. |
