Hai cây trầm hương cổ thụ hơn 200 năm tuổi ở Hà Tĩnh trở thành Cây Di sản Việt Nam

Ngày 9/9/2025, tại đền Khoai Vạc (xã Hương Phố, huyện Hương Khê, Hà Tĩnh), chính quyền địa phương phối hợp với Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam tổ chức lễ công bố quyết định công nhận hai cây trầm hương cổ thụ là Cây Di sản Việt Nam.

Hai cây trầm hương (còn gọi là cây dó trầm) đã tồn tại hơn 200 năm trong khuôn viên đền Khoai Vạc – ngôi đền thờ thần núi, xây dựng từ cuối thế kỷ XIX.

Một cây có chu vi thân 2,7 m, cao khoảng 8 m, tán rộng 9 m với hai cành chính. Cây còn lại lớn hơn, chu vi 3,7 m, cao 11 m, tán rộng 11,5 m và có tới tám cành chính. Cả hai đều phát triển khỏe mạnh, tỏa bóng quanh năm.

Cụ Phan Văn Chiến (93 tuổi), người trông coi đền hơn 40 năm, cho biết hai cây trầm hương là “linh hồn của Khoai Vạc”. Trong thời kháng chiến, tán cây từng che chở cho người dân trú ngụ.

Một cây có chu vi thân 2,7 m, cao khoảng 8 m, tán rộng 9 m, với hai cành chính vươn thẳng. Cây còn lại lớn hơn, chu vi 3,7 m, cao 11 m, tán rộng 11,5 m và có tới tám cành chính.

Theo người dân Hương Phố, hai cây được coi là “báu vật trời ban”, gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần. Vào các dịp lễ hội, dân làng thường đến thắp hương, cầu may dưới gốc cây, coi đó là nghi thức truyền thống.

Lãnh đạo xã Hương Phố cho biết, việc được công nhận là Di sản Việt Nam là niềm vinh dự của địa phương, đồng thời giúp nâng cao ý thức bảo tồn. Ban quản lý đền và người dân đã lập kế hoạch chăm sóc, dựng giá đỡ, rào chắn vào mùa mưa bão, ngăn chặn tình trạng khai thác trái phép.

Trầm hương hình thành trong thân cây dó bầu (Aquilaria crassna), một loài gỗ lớn đặc hữu vùng Đông Nam Á. (Ảnh: Dân trí)

Theo Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, trầm hương hình thành trong thân cây dó bầu (Aquilaria crassna) – loài gỗ lớn đặc hữu ở Đông Nam Á. Nhựa trầm chỉ xuất hiện khi cây bị thương do tác động tự nhiên, phải tích tụ hàng chục năm mới tạo thành trầm quý.

Tinh dầu trầm chứa nhiều hợp chất có giá trị, được sử dụng trong y học, hương liệu và chế tác vật phẩm phong thủy. Việt Nam là quốc gia được đánh giá sở hữu nguồn trầm hương chất lượng hàng đầu.

Theo các nguồn tin, đã từng có thương lái trả giá cao để mua hai cây trầm nhưng dân làng kiên quyết từ chối. Một số ghi nhận cho biết mức giá đề xuất có thể lên đến 100 tỷ đồng. Người dân địa phương khẳng định giá trị lớn nhất của hai cây không nằm ở kinh tế mà ở văn hóa, lịch sử và tâm linh.

Hai cây trầm hương (còn gọi là cây dó trầm) đã tồn tại hơn 200 năm.

Chính quyền địa phương đã phối hợp với Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam lập hồ sơ công nhận. Ngày 11/8/2025, hai cây chính thức được trao danh hiệu Cây Di sản Việt Nam (theo Quyết định 161/QĐ-HMTg).

Ngoài các biện pháp chăm sóc định kỳ, hằng năm tại đền Khoai Vạc còn diễn ra lễ cúng cầu an dưới gốc cây, vừa mang ý nghĩa tín ngưỡng vừa nhắc nhở cộng đồng gìn giữ di sản.

Theo Vietnamnet, trong bối cảnh loài dó trầm ở Việt Nam đang bị khai thác quá mức, sự tồn tại nguyên vẹn của hai cây cổ thụ ở Hương Phố càng có ý nghĩa đặc biệt. Việc được công nhận Di sản Việt Nam không chỉ là sự ghi nhận, mà còn là cam kết bảo tồn cho thế hệ sau.