 |
| Cây muội hồng (tên khoa học Syzygium myrtifolium, thuộc họ Sim) đang trở thành hiện tượng trong giới sinh vật cảnh, việc khai thác trên các vách núi nguy hiểm tính mạng người dân. - (Ảnh: Tuấn Anh) |
Trên các nền tảng như Facebook, Zalo, TikTok, YouTube đang xuất hiện nhiều video, bài đăng ghi lại cảnh một số người dân tự ý vào rừng Tràng An và Vân Long để khai thác muội hồng. Giá bán của loài cây này được rao từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng tùy dáng, kích thước, khiến hoạt động đào bới trở nên công khai, thậm chí được cổ súy như một “trào lưu” kiếm tiền nhanh. Những nội dung lan truyền này không chỉ cung cấp thông tin về vị trí cây, cách khai thác mà còn kích thích gia tăng hành vi vi phạm, ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại của loài cây bản địa và môi trường tự nhiên nơi chúng sinh trưởng.
Trước sự bùng phát của hiện tượng này, ngày 31/10/2025 UBND phường Tây Hoa Lư đã ban hành văn bản số 985/UBND-KTHTĐT nhằm chấn chỉnh, yêu cầu các đơn vị chức năng và cộng đồng dân cư thực hiện ngay các biện pháp ngăn chặn. Văn bản được ban hành trên cơ sở Công văn số 62/CV-KLKVIII ngày 27/10/2025 của Kiểm lâm Khu vực VIII về tình hình khai thác muội jồng trái phép tại hai khu rừng đặc dụng Vân Long và rừng Văn hóa – Lịch sử – Môi trường Hoa Lư. Động thái này khẳng định sự kiên quyết của địa phương trong công tác giữ rừng, đặc biệt trong thời điểm hoạt động vi phạm diễn ra phức tạp và có dấu hiệu lan rộng.
Kết quả rà soát cho thấy nhiều tài khoản mạng xã hội đăng tải video đều thực hiện hành vi trong vùng lõi rừng đặc dụng – khu vực có quy chế bảo vệ nghiêm ngặt. Một số livestream mô tả trực tiếp quy trình đào cây, khoe thành phẩm và hướng dẫn người khác cách thu gom, biến các vi phạm pháp luật thành nội dung thu hút tương tác. Điều này không chỉ gây bức xúc dư luận mà còn đặt ra thách thức mới cho lực lượng kiểm lâm và chính quyền địa phương trong việc giám sát vi phạm thông qua không gian mạng, bên cạnh tuần tra thực địa.
 |
| Rất nhiều Hội nhóm chia sẻ thông tin mua bán, khai thác cây muội hồng trên Facebook. (Ảnh: chụp màn hình) |
UBND phường Tây Hoa Lư đã yêu cầu người dân tuyệt đối không vào các khu rừng đặc dụng để khai thác cây, đặc biệt trong thời điểm nguy cơ cháy rừng đang ở mức cao. Hệ thống truyền thanh cơ sở được giao nhiệm vụ tuyên truyền liên tục về giá trị sinh thái của cây muội hồng, cảnh báo tác hại khi khai thác tự phát và phổ biến các chế tài xử phạt theo quy định pháp luật. Sự vào cuộc này nhằm thay đổi nhận thức cộng đồng, giúp người dân hiểu rằng việc thu gom tự phát không chỉ là hành vi vi phạm mà còn gây tổn hại lâu dài đến hệ sinh thái rừng.
Cùng với đó, lực lượng kiểm lâm tăng cường tuần tra, lập chốt kiểm soát lối vào rừng, phối hợp công an và chính quyền các phường, xã giáp ranh để đồng bộ hóa công tác quản lý. Việc theo dõi thông tin trên mạng xã hội, xác minh và xử lý từ sớm, từ xa được triển khai song song với kiểm tra thực địa. Đây là bước chuyển quan trọng, bởi các hành vi vi phạm hiện nay không còn diễn ra lén lút như trước mà chuyển sang hình thức công khai qua internet để mua bán, trao đổi.
Từ diễn biến thực tế, có thể thấy giá trị thương mại tăng cao là nguyên nhân trực tiếp đẩy loài cây muội hồng vào nguy cơ bị khai thác cạn kiệt. Nhiều người dân vì lợi nhuận tức thời đã bỏ qua giá trị sinh thái vốn rất quan trọng của loài cây này trong hệ sinh thái đất ngập nước. Sự mất đi của muội hồng không chỉ làm suy giảm đa dạng sinh học mà còn ảnh hưởng đến cấu trúc hệ sinh thái, khiến rừng dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu và thiên tai. Điều đáng lo ngại là nếu không ngăn chặn kịp thời, việc khai thác ồ ạt có thể dẫn đến mất giống trong tự nhiên.
Trong bối cảnh đó, trách nhiệm của cộng đồng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Khi người dân hiểu rằng bảo vệ rừng cũng chính là bảo vệ sinh kế, môi trường sống và thương hiệu du lịch của địa phương, họ sẽ trở thành lực lượng giám sát hiệu quả. Nhiều phản ánh của nhân dân đã giúp lực lượng chức năng kịp thời phát hiện thông tin vi phạm trên mạng xã hội, cho thấy vai trò quan trọng của cộng đồng trong bảo vệ tài nguyên rừng.
Sự phối hợp liên ngành giữa UBND phường, kiểm lâm, phòng Văn hóa – Xã hội, phòng Kinh tế – Hạ tầng và Đô thị đã tạo ra cơ chế kiểm tra chặt chẽ từ tuyên truyền đến thực thi. Việc theo dõi thông tin trên mạng được đưa vào quy trình thường xuyên, giúp phát hiện sớm các hội nhóm mua bán muội hồng, từ đó ngăn chặn nguy cơ lan rộng. Các biện pháp được triển khai đều hướng đến mục tiêu chung: giảm áp lực khai thác trong tự nhiên, bảo tồn loài cây quý trước khi quá muộn.
Tình trạng khai thác muội hồng trái phép cũng là lời cảnh báo về việc cần hoàn thiện hơn các giải pháp quản lý gắn với công nghệ thông tin. Việc vi phạm diễn ra công khai cho thấy hoạt động truyền thông, giáo dục cộng đồng phải mạnh mẽ hơn, đồng thời các chế tài xử phạt cần được áp dụng nghiêm để tạo sức răn đe. Quản lý rừng trong giai đoạn hiện nay không chỉ dừng ở kiểm tra ngoài thực địa mà cần mở rộng sang giám sát nền tảng trực tuyến, nơi các hành vi xâm hại rừng có thể được tổ chức và lan truyền nhanh chóng.
Những nỗ lực hiện tại cho thấy Ninh Bình đã chủ động hành động, nhưng để kết quả bền vững, cần tiếp tục duy trì giám sát liên tục, gắn trách nhiệm của từng cấp, từng ngành với kết quả bảo vệ rừng. Khi chính quyền, kiểm lâm và người dân cùng chung nhận thức và hành động, việc bảo tồn cây muội hồng sẽ trở thành nhiệm vụ lâu dài và bền vững, góp phần giữ gìn sự nguyên vẹn của các khu rừng đặc dụng Tràng An – Vân Long, bảo vệ danh hiệu Di sản thiên nhiên thế giới và xây dựng hình ảnh một Ninh Bình xanh, an toàn và phát triển hài hòa với thiên nhiên.
