Với ý tưởng đưa cây sen trồng trên đất lúa trũng kém hiệu quả, năm 2021, HTX hoa sen Vân Đài (xã Chí Hòa, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) được thành lập. Dưới sự giúp đỡ, tư vấn của Viện Nghiên cứu Rau quả, HTX đã đưa vào trồng nhiều giống sen và tập trung phát triển cây sen theo chuỗi giá trị, gắn với khai thác du lịch. Các sản phẩm từ sen của HTX tạo ra đảm bảo chất lượng, an toàn, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn trở thành địa điểm du lịch sinh thái hấp dẫn. Mô hình sản xuất của HTX hoa sen Vân Đài đang được nhiều người đến tham quan, học tập.

TS. Nguyễn Hữu Vạn Chủ tịch Hội SVC Việt Nam cùng đoàn về thăm Hợp tác xã

Hoạt động sản xuất và tiêu thụ của HTX sen Vân Đài

PGS, TS Đặng Văn Đông (ngoài cùng bên trái), Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả kiêm Trưởng Ban hoa cây cảnh – Hội Sinh vật cảnh Việt Nam giới thiệu các loại hoa sen với lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu và phát triển Sinh vật cảnh cùng các phóng viên Tạp chí trên cánh đồng Sen của HTX

Thực hiện chủ trương Nghị quyết số 09 của tỉnh Thái Bình về tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa kém hiệu quả giai đoạn 2020 – 2025, định hướng đến năm 2030, năm 2021, HTX Sen Vân Đài đã được thành lập, với ý tưởng nhân giống và phát triển cây sen để tạo ra mô hình sản xuất mới. Đại diện HTX cũng chia sẻ về các bước đi, những khó khăn, những thành công bước đầu mà HTX đã đạt được, đặc biệt với phương châm phát triển của của HTX là 3 giữ, 4 đổi, bao gồm: giữ nguyên những người nông dân, trước đây đã từng canh tác trên mảnh đất chuyển đổi; giữ nguyên hiện trạng đất, không thay đổi so với cấy lúa trước đây; giữ nguyên phong tục, truyền thống văn hóa của địa phương. Đổi mới tư duy của người nông dân; Đổi mới cơ cấu cây trồng, Đổi mới công nghệ từ trồng đến chăm sóc, thu hái, bảo quản, chế biến, thương mại sản phẩm; Đổi mới các thức tổ chức quản lý HTX một cách khoa học, gọn gàng hiệu quả.

Dưới sự cố vấn của PGS, TS Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả kiêm Trưởng Ban hoa cây cảnh – Hội Sinh vật cảnh Việt Nam, chỉ sau một thời gian ngắn bắt tay vào quy hoạch và cải tạo, HTX đã chuyển đổi được 5ha từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng các loại sen và các loại hoa cây cảnh. Trên diện tích đó, HTX hoa sen Vân Đài đã quy hoạch được 3,7 ha đất được chia thành 16 ô nhỏ; trong đó 14 ô trồng sen và 2 ô trồng hoa súng. Diện tích đất còn lại được trồng các loại cây cảnh như: Hoa Đỗ Quyên, hoa Hồng Trà, Bạch trà, Mai Yên Tử và cây ăn quả các loại. Mỗi ô trồng sen được HTX chọn lọc trồng 1 giống sen khác nhau, bao gồm: 3 giống lấy hoa cắm cành, 3 giống lấy hoa ướp trà, 2 giống sen lấy hạt, 2 giống lấy ngó, 2 giống lấy củ và 2 giống làm cảnh. Mỗi chủng loại giống đều có những đặc điểm nổi trội với nhiều màu sắc và hương vị khác nhau nhưng đều hội tụ đủ yếu tố đó là: Đẹp và màu sắc, thơm về hương vị và bền về thời gian. Về hiệu quả kinh tế, giống sen lấy hoa cắm cành cho năng suất  40.000- 45.000 bông/1.000 m2 trong vòng 6 tháng, màu sắc hoa đẹp, hoa bền, có hương thơm nhẹ. Giống sen lấy hoa ướp trà cho năng suất hoa  khoảng 40.000 bông/1.000 m2/6 tháng), có hương thơm đậm đà, đặc trưng của vị sen, có nhiều nhị (hạt gạo) để ướp chè sen. Giống sen lấy hạt: Hoa nhiều, tỷ lệ đậu quả đạt 98%, hạt to, trọng lượng hạt lớn, năng suất hạt cao, chất lượng hạt ngon, bùi, dùng để chế biến các loại sữa sen, mứt sen, bột dinh dưỡng sen, và rất nhiều sản phẩm khác.

Đối với giống sen lấy ngó vì là sinh trưởng ở môi trường dưới nước nên hầu như không có sâu bệnh, mỗi cây ra rất nhiều ngó, 1 lứa trung bình thu hoạch từ 150 – 200 kg/lần/ha. Với giống sen lấy củ, sau gần 3 tháng kể từ ngày trồng cây bắt đầu cho thu hoạch củ, với sản lượng từ 9-10 tấn củ/ha, với giá bán thì 40 – 45.000 đ/kg, trung bình mỗi ha sen lấy củ cho thu nhập từ 360 đến 400 triệu đồng.  Còn đối với giống sen làm cảnh lại có 1 đặc tính là rất sai hoa, hoa lộ trên mặt lá, nhìn xa hầu như toàn thấy hoa nở, cánh hoa màu trắng, hồng, đỏ, thời gian hoa nở kéo dài từ hạ sang thu, rất thích hợp để cho khách du lịch về thăm quan, trải nghiệm.  

Không chỉ các sản phẩm thô, mà các sản phẩm đã có qua sơ chế, chế biến như chè ướp sen, sữa sen, rượu sen, ngó sen, củ sen muối… cũng đã được những xã viên của HTX hoa sen Vân Đài chế biến và cung ứng ra thị trường trong và ngoài tỉnh, được nhiều du khách ưa thích. Đặc biệt, HTX đã xuất khẩu sang Nhật Bản 2 tấn củ sen, đây là bước đi đầu tiên cho kế hoạch xuất khẩu sen sang thị trường nước ngoài của HTX trong tương lai.

Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân huyện Hưng Hà Trần Minh Tuấn (thứ 3 từ phải sang) cùng PGS, TS Đặng Văn Đông tiếp đoàn Hội SVC Việt Nam trên cánh đồng sen

Bên cạnh hình thức kết nối và giới thiệu sản phẩm theo hình thức truyền thống, HTX đã nhanh chóng tiếp cận thị trường thông qua các trang web https://hoasenvandai.vn/,

facebook: https://www.facebook.com/hoasenvandai;

https://www.facebook.com/profile.php?id=100006182597990 (Phó giám đốc truyền thông: Đặng Văn Ngoạn ), tại đây khách hàng dễ dàng tìm kiếm được thông tin và đặt mua các sản phẩm của HTX.

Sau 3 năm đi vào hoạt động, HTX Sen Vân Đài đã được nhiều người dân và du khách biết đến không chỉ những sản phẩm từ sen mà còn là khu sinh thái hấp dẫn với những cảnh quan đẹp, trong lành giữa vùng quê nông thôn. Đến với nơi đây vào mua sen nở, du khách có thể chiêm ngưỡng, check in cùng với những hoa sen, hoa súng rực rỡ quyện với hương thơm ngào ngạt phủ kín trên mặt nước.

HTX hoa sen Vân Đài – điểm đến tham quan học tập

Các sản phẩm từ sen của HTX tạo ra đảm bảo chất lượng, an toàn, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn trở thành địa điểm du lịch sinh thái hấp dẫn, thu hút nhiều người đến tham quan, học tập.

Rất đông các gia đình đưa các cháu học sinh đến thăm quan, chụp ảnh trong khuôn viên của HTX vào ngày nghỉ cuối tuần

Chia sẻ với đoàn, PGS.TS. Đặng Văn Đông đã giới thiệu về sự hình thành và phát triển của HTX Hoa sen Vân Đài; giới thiệu về đặc điểm của từng giống hoa sen, về các giống sen mới mà HTX Vân Đài đang thử nghiệm. Ông cũng nói về những dự kiến, kế hoạch phát triển ngành hàng hoa sen ở HTX Hoa sen Vân Đài cũng như ở miền Bắc, kế hoạch hợp tác phát triển sen 3 miền Bắc- Trung – Nam trong đó có vùng sen mới Thái Bình và thủ phủ sen Tháp Mười để đưa cây sen lên tầm cao mới.

Vị trí của Hợp tác xã Hoa Sen Vân Đài: https://www.google.com/maps/place/20%C2%B033'04.2%22N+106%C2%B014'38.7%22E/@20.5511608,106.2414945,17z/data=!3m1!4b1!4m4!3m3!8m2!3d20.5511608!4d106.2440694?entry=ttu

Nhóm PV Tạp chí Việt Nam Hương sắc: Mạnh Tuấn - Đinh Khương - Thu Hà