Trong những năm gần đây, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng đang trở thành hướng đi tất yếu tại các xã vùng cao Tuyên Quang, góp phần nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp và cải thiện thu nhập cho người dân. Một trong những điển hình đáng chú ý là cây sâm khoai – loại cây trồng mới, dễ chăm sóc, nhưng mang lại giá trị kinh tế gấp nhiều lần so với các loại cây truyền thống.
2 năm trở lại đây, gia đình anh Vàng Mí Say, thôn Há Súng, xã Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang đã có bước khấm khá rõ rệt nhờ mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất trồng ngô kém hiệu quả sang trồng cây sâm khoai. Trước đây, bà con trong vùng chủ yếu dựa vào cây ngô, nhưng hiệu quả kinh tế thấp, thậm chí có vụ không đủ ăn.
Anh Say chia sẻ: “Dưới sự định hướng của cấp ủy, chính quyền, tôi cùng 19 hộ dân trong thôn đã chuyển sang trồng cây sâm khoai. Đây là giống cây mới, dễ trồng, phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng địa phương. Vụ sâm khoai vừa qua, củ to, đẹp, giá bán cao hơn so với năm trước. Với hơn 500 m² đất trồng, gia đình tôi thu về gần 30 triệu đồng, gấp 4 lần so với trồng ngô.”
Sâm khoai không chỉ giúp nâng cao thu nhập mà còn mở ra cơ hội làm giàu cho nhiều hộ dân trong xã. Với giá trị kinh tế cao, cây sâm khoai đang dần trở thành “cây tiền tỷ” tại Đồng Văn.
 |
| Cây sâm khoai mang lại giá trị thu nhập cao gấp 4 lần so với trồng ngô đang giúp nông dân xã Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang có thu nhập tốt hơn. Trước sáp nhập, xã Đồng Văn thuộc huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Ảnh: Báo Tuyên Quang. |
Tại các xã vùng cao Tuyên Quang, nhiều hộ dân cũng đang tìm hướng đi mới thông qua việc lựa chọn những loại cây phù hợp với điều kiện tự nhiên và nhu cầu thị trường. Điển hình là anh Sân Ngọc Huy, người con dân tộc Bố Y ở thôn Nậm Lương, xã Quản Bạ. Trước đây, gia đình anh chịu cảnh nghèo khó. Nhưng nhờ nhận thấy khí hậu mát mẻ, đất đai màu mỡ, anh đã hướng dẫn bà con trong thôn trồng dưa chuột, cà chua và cam kết bao tiêu sản phẩm.
Năm 2022, 37 hộ dân trong thôn thực hiện liên kết trồng cà chua, dưa chuột, mang lại thu nhập khoảng 1 tỷ đồng. Đến năm 2023, anh Huy tiếp tục mở rộng mô hình, cung ứng giống và thu mua sản phẩm cho các hộ dân, hình thành vùng sản xuất rau củ sạch, góp phần nâng cao đời sống cộng đồng.
Không chỉ ở Đồng Văn, nhiều hộ dân ở xã Phù Lưu, nơi nổi tiếng với cam sành, cũng chuyển đổi cơ cấu cây trồng để tăng hiệu quả kinh tế. Gia đình anh Nông Quốc Doanh, thôn Mường, là một trong những hộ tiên phong. Năm 2019, anh quyết định chuyển đổi 12 ha đất trồng cam già cỗi sang trồng mít Thái.
Sau hơn 3 năm chăm sóc, vườn mít Thái 12 ha đã cho thu hoạch, với năng suất trung bình mỗi cây khoảng 70 kg/năm. Tổng diện tích hiện nay dự kiến cho thu hoạch 45–50 tấn quả, trừ chi phí, mang lại lợi nhuận khoảng 300 triệu đồng, giúp gia đình có thu nhập ổn định và bền vững.
Tại thôn Séo Lủng B, xã Sà Phìn, toàn bộ 72 hộ dân là đồng bào dân tộc Mông cũng áp dụng mô hình chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang rau ôn đới, đặc biệt là bắp cải trái vụ. Hiện thôn có hơn 30 hộ trồng rau bắp cải với tổng diện tích hơn 20 ha, chiếm 50% diện tích rau bắp cải toàn xã. Nhờ liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm, mỗi năm một hộ thu hoạch khoảng 3 vụ, mang lại thu nhập gần 100 triệu đồng.
Những câu chuyện thành công tại các xã vùng cao Tuyên Quang cho thấy, việc lựa chọn cây trồng phù hợp không chỉ nâng cao giá trị kinh tế mà còn mở ra hướng đi bền vững cho người nông dân. Từ sâm khoai, cà chua, dưa chuột đến mít Thái hay bắp cải trái vụ, mỗi loại cây trồng đều góp phần biến đổi diện mạo nông thôn, giúp người dân thoát nghèo và từng bước nâng cao đời sống.
Việc áp dụng chuyển đổi cơ cấu cây trồng còn giúp nâng cao năng suất, đảm bảo thu nhập ổn định, đồng thời tạo nên những mô hình nông nghiệp kiểu mẫu, gắn kết cộng đồng và mở rộng thị trường. Đây chính là minh chứng sống động cho sự dám nghĩ, dám làm của những nông dân nơi vùng cao Tuyên Quang – những con người đang viết nên câu chuyện làm giàu mới giữa đại ngàn.
