Chúng tôi có dịp đến thăm Đan viện Thánh Mẫu Châu Sơn -một tu viện cổ kính thuộc dòng Xi-tô, tọa lạc giữa núi rừng Phú Sơn, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Giữa không gian tĩnh lặng và thanh bình, nơi đây ẩn chứa một công trình kỳ vĩ: Vườn cầu nguyện Fatima, do chính Đức Tổng Giám mục Ngô Quang Kiệt khởi xướng.
Điểm đặc biệt của khu vườn này không chỉ nằm ở quy mô hay vẻ đẹp cảnh quan, mà còn ở câu chuyện về người đã dành trọn tâm huyết để hiện thực hóa nó, ông Phạm Tùng Dinh (năm nay 72 tuổi, quê ở thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam).
Người thợ "không cùng đạo" nhưng cùng đức tin
Điều khiến chúng tôi bất ngờ là ông Dinh không phải là người Công giáo. Vậy nhưng suốt nhiều năm qua, ông đã âm thầm góp công xây dựng hàng loạt hang đá, núi thiêng và cảnh quan tôn giáo tại các nhà thờ trên khắp cả nước. Ở ông là một đức tin giản dị, xuất phát từ lòng mến đạo, yêu vẻ đẹp thiêng liêng và tinh thần phục vụ vô điều kiện.
Chia sẻ với Tạp chí Việt Nam hương sắc, ông Phạm Tùng Dinh xúc động nói: “Tôi không theo đạo, nhưng mỗi khi làm hang đá hay dựng núi tại các nhà thờ, lòng tôi như được an yên lạ thường. Tôi làm vì tin vào cái đẹp, vào điều thiêng liêng, và mong muốn để lại điều gì đó có ý nghĩa cho đời.”
Núi Sọ: Công trình đánh lừa thị giác
Một trong những điểm nhấn nổi bật tại vườn Fatima là Núi Sọ – nơi tưởng niệm cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu. Công trình được thiết kế và thi công công phu đến mức nhiều người lầm tưởng là núi thật do thiên nhiên tạo ra, chứ không phải được bàn tay con người đắp nên. Từng khối đá được lựa chọn kỹ lưỡng, ghép nối tự nhiên, ẩn chứa chiều sâu nghệ thuật và chiều cao tâm linh.
Sơn thuỷ hữu tình: Bản đồ Tổ quốc giữa vườn thiêng
Bước qua Núi Sọ, chúng tôi đến với một tiểu cảnh khác mang tên “Sơn thủy hữu tình - Tâm linh hòa hợp - Đất trời giao duyên”. Bãi đá trứng khổng lồ được xếp đặt công phu cùng hình ảnh bản đồ Việt Nam trải rộng tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa tâm linh và lòng yêu nước. Bãi đá trắng hình trứng biểu tượng cho 100 trứng của mẹ Âu Cơ. Phía trước là Biển Đông có hình ảnh của quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Bản đồ Việt Nam nằm trọn trong hình ảnh một trái tim, trái tim được tạo bởi 54 quả trứng biểu tượng cho 54 dân tộc anh em. Đây chính là sự dung hòa giữa nghệ thuật tạo hình và ý niệm thiêng liêng mà ông Dinh gửi gắm.
Giếng sám hối: Địa điểm hướng nội, chữa lành
Một sáng tạo nữa của ông Dinh là Giếng sám hối - một giếng cổ được phục dựng ngay trong vườn Fatima. Không chỉ là chi tiết trang trí, giếng mang ý nghĩa linh thiêng: nơi để các tín hữu dừng lại, sám hối, lắng nghe nội tâm và thanh lọc tâm hồn.
“Mỗi hòn đá là một phần của thời gian, của mồ hôi. Tôi chỉ mong nơi này là chốn để con người tĩnh tâm, suy ngẫm và nhẹ lòng hơn” – ông Dinh chia sẻ thêm với chúng tôi khi dừng lại trước khu giếng cổ.
Để hoàn thiện toàn bộ khu vườn, ông Phạm Tùng Dinh đã mất trọn 6 năm (2011–2017), huy động hơn 3.000 tấn đá từ khắp nơi. Mỗi khối đá được vận chuyển và đặt đúng vị trí không chỉ bằng sức lực, mà còn bằng trực giác thẩm mỹ, kinh nghiệm và tâm thành.
Câu chuyện của ông Dinh là minh chứng sống động cho việc nghệ thuật và đức tin không biên giới. Dù không cùng tôn giáo, ông vẫn góp phần làm phong phú đời sống tâm linh cho biết bao người. Những công trình của ông sẽ còn tồn tại như những "chứng tích đá" vững chãi, lặng thầm và đầy thiêng liêng trong lòng người ở lại.
