Cây lan tai dê gân, hay còn gọi là Liparis nervosa, là lan đất với thân giả cao khoảng 1,5 cm, lá mỏng dài 5–20 cm, nổi 7 gân rõ. Hoa cây mọc cao hơn lá, màu vàng với cánh môi đỏ nâu đậm. Loài lan này phân bố rộng ở Việt Nam, xuất hiện ở Hải Phòng, Quảng Ninh, Ninh Bình, Lâm Đồng, Núi Dinh (Bà Rịa – Vũng Tàu cũ) và nhiều khu vực nhiệt đới, á nhiệt đới khác.
 |
Nếu bắt gặp cây nhỏ, lá nhiều gân, đừng vội bỏ đi mà hãy hái về. Ở Trung Quốc, lan tai dê gân còn được gọi là “kiến huyết thanh”, được xem là dược liệu quý hiếm, mọc ở các cánh rừng Hồ Bắc, Tứ Xuyên, Giang Tây, Hồ Nam, Phúc Kiến, Quảng Đông, Quảng Tây.
Theo sách “Tổng hợp các loại thảo dược thường dùng trong dân gian”, toàn bộ cây có thể dùng làm thuốc. Lan tai dê gân có tác dụng:
Làm mát và thanh nhiệt cơ thể
Cầm máu, hỗ trợ giảm chảy máu sau phẫu thuật, chấn thương
Giải độc, hỗ trợ điều trị nóng dạ dày, ho ra máu, băng huyết, vết cắn rắn độc, bầm tím
 |
 |
Trước đây, khi đi rừng nếu bị trầy xước, người dân thường lấy một nắm lan tai dê gân, vò nát và bôi lên vết thương. Máu sẽ ngừng chảy nhanh chóng, khoảng một ngày sau vết sưng cũng giảm rõ rệt.
Nhờ những công dụng quý, lan tai dê gân được ưa chuộng tại Trung Quốc. Tuy nhiên, loài lan này hoang dã ngày càng ít, trong khi số lượng trồng nhân tạo cũng rất hạn chế, dẫn đến giá thành cao. Hiện lan tai dê gân tươi có giá khoảng 30–40 NDT/kg (khoảng 106.000 – 141.000 đồng), phơi khô có thể lên tới 200 NDT/kg (hơn 700.000 đồng).
Không chỉ lan tai dê gân, nhiều loài cây dại khác ở Việt Nam cũng được thị trường quốc tế săn lùng. Chẳng hạn, quả tầm bóp – loại quả mọc hoang, còn gọi là lồng đèn, lù đù, thù lù – được bán tại Nhật Bản với giá khoảng 700.000 đồng/kg. Quả tầm bóp có vị chua, tính bình, tác dụng thanh nhiệt, tiêu đờm, đồng thời được sử dụng làm thuốc hoặc thực phẩm cho người ăn kiêng.
Việc các loại cây dại ở Việt Nam trở thành dược liệu quý ở nước ngoài cho thấy tiềm năng kinh tế lớn, nhưng cũng đặt ra vấn đề khai thác bền vững để không làm cạn kiệt nguồn gen quý hiếm này.
