Mỗi năm vào khoảng cuối xuân đầu hạ, thị trường cây cảnh bắt đầu nhộn nhịp với sự xuất hiện của những chậu bonsai sim tím – một lựa chọn được nhiều người ưa chuộng nhờ sự kết hợp giữa tính thẩm mỹ, khả năng tạo dáng và giá trị sử dụng. Sim tím hiện không còn là hình ảnh chỉ gắn với vùng đồi núi, mà đang dần phổ biến ở đô thị thông qua hình thức bonsai, đáp ứng nhu cầu trang trí và chơi cây của nhiều hộ gia đình.
Sim tím từ cây hoang dại đến cây cảnh có giá trị
Sim tím, tên khoa học Rhodomyrtus tomentosa, là loài cây thuộc họ Myrtaceae, phân bố nhiều ở các tỉnh miền Trung và Tây Bắc. Đây là loài cây bụi hoặc gỗ nhỏ, thân chắc, vỏ xám, lá xanh đậm, hoa màu tím, kết quả vào mùa hè. Trong tự nhiên, sim mọc thành bụi, sống tốt trên đất khô cằn, sỏi đá, ven đồi hoặc ven rừng.
Đặc điểm thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới, sức sống bền bỉ, thân và rễ phát triển chậm khiến sim tím trở thành lựa chọn phù hợp để làm bonsai. Nhờ khả năng tạo dáng tốt, giữ thế lâu, kết hợp với việc ra hoa đều, đậu quả ổn định, cây sim được đánh giá cao trong giới chơi cây cảnh lâu năm.
“Sim tím dễ uốn nắn, giữ dáng chắc, lại có hoa nở rực và quả mọng – một tổ hợp hiếm thấy ở cây cảnh. Trồng vài năm là có thể tạo thế cơ bản, từ đó nâng cấp dần,” anh Trần Bá Hòa, một nghệ nhân bonsai ở Huế chia sẻ.
 |
| Sim tím vốn là loài vây mọc dại |
Giá trị thẩm mỹ và công năng của sim tím
Khác với nhiều loại cây cảnh chỉ chú trọng vào hình dáng thân – rễ, bonsai sim tím có thêm hai yếu tố làm tăng giá trị: sắc hoa và quả chín. Hoa sim thường nở thành cụm nhỏ, màu tím tươi, có thể duy trì trong vài tuần. Sau khi hoa tàn, cây bắt đầu kết trái, mỗi trái sim có kích thước bằng đầu ngón tay út, vỏ tím sẫm khi chín, có thể ăn được hoặc làm mứt, rượu nhẹ.
Tính thẩm mỹ của cây sim nằm ở sự đối lập giữa thân cây xù xì, lá xanh bóng và cụm hoa quả màu tím – tạo nên vẻ ngoài nổi bật nhưng không quá rực rỡ. Chính yếu tố "đa tầng giá trị" này giúp cây sim vượt qua ranh giới giữa cây cảnh thuần túy và cây sinh thái hữu ích trong không gian sống.
“Khách chọn bonsai sim thường để ở ban công, sân thượng hoặc tiền sảnh. Họ thích cây vì dễ chăm, ít sâu bệnh, hoa đẹp và có quả ăn được – thứ mà các loại bonsai truyền thống như mai, tùng, sanh… không có,” chị Ngô Thanh Hà, chủ một cửa hàng cây cảnh ở quận 9, TP.HCM cho biết.
 |
| Nhờ 1 số tính chất mà sim tím rất phù hợp cho việc tạo tác bonsai. |
Giá trị thị trường của sim tím
Hiện nay, bonsai sim tím được cung cấp chủ yếu từ các nhà vườn ở Lâm Đồng, Đà Lạt, Huế và Quảng Trị. Cây có thể được nhân giống từ hạt, giâm cành hoặc đào gốc rừng về trồng chậu. Tùy theo độ tuổi, thế dáng và độ dày của thân gốc, giá thành bonsai sim tím dao động từ vài trăm nghìn đồng (cây 1–2 năm tuổi) đến vài chục triệu đồng với cây cổ thụ trên 10 năm, đã ra hoa – kết quả ổn định.
Ngoài người chơi cây cảnh lâu năm, nhóm khách hàng mới – gồm dân văn phòng, người trung niên thành thị – cũng đang có xu hướng quan tâm đến bonsai sim vì dễ tiếp cận, dễ chăm sóc. Một số dự án nhà phố, căn hộ cao cấp cũng đưa cây sim vào danh sách cây trồng ban công hoặc sân vườn nhỏ, như một giải pháp trang trí đồng thời có tính ứng dụng.
“Cây bonsai sim từ 3 năm tuổi đã cho hoa, 4–5 năm là cho quả ổn định. Nếu trồng trong chậu lớn, có đủ nắng và tưới đều, cây có thể ra quả mỗi năm. Nhiều người mua về chỉ để làm cây sân vườn, không uốn thế cầu kỳ,” anh Nguyễn Hoàng Vũ, chủ vườn cây ở Lâm Đồng, nói.
Kỹ thuật chăm sóc sim tím
Cây sim không đòi hỏi điều kiện chăm sóc quá khắt khe. Cây ưa sáng, thích hợp trồng ở nơi nhiều nắng, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Tưới nước đều nhưng tránh úng, bón phân định kỳ bằng phân hữu cơ hoặc phân NPK loãng để kích thích ra hoa – kết quả. Khi cây kết quả, nên giảm tưới nước để quả không bị rụng.
Sim tím ít sâu bệnh, tuy nhiên nếu trồng trong môi trường ẩm thấp hoặc thiếu nắng dễ bị nấm lá hoặc rệp trắng. Việc cắt tỉa tạo dáng cũng đơn giản, có thể thực hiện 2–3 lần mỗi năm để giữ thế và khống chế chiều cao cây.
Đối với người chơi bonsai chuyên nghiệp, việc tạo thế cho cây sim đòi hỏi kiên nhẫn. Do cây phát triển chậm, cần ít nhất 3–5 năm để có bộ rễ và thân đẹp, thích hợp uốn thế theo phong cách trực, hoành hoặc lũa giả cổ.
 |
| Quả sim tím có thể ăn được và vô cùng có lợi cho sức khoẻ. |
Xu hướng chơi bonsai đang thay đổi: thay vì chọn cây chỉ để ngắm hoặc tạo dáng cầu kỳ, nhiều người hiện nay quan tâm đến cây cảnh có tính ứng dụng – tức là vừa đẹp, vừa có thêm giá trị như cho hoa, có hương thơm hoặc ăn được. Sim tím là một trong số ít loài cây cảnh đáp ứng được cả ba tiêu chí này, giúp nó nhanh chóng có chỗ đứng trên thị trường.
Không phải ngẫu nhiên mà tại nhiều hội chợ cây cảnh gần đây, bonsai sim tím thường hết hàng sớm. Với giá hợp lý, hình thức đẹp mắt, hiệu quả trang trí cao và dễ chăm sóc, cây sim tím đang trở thành một lựa chọn đáng cân nhắc cho những ai muốn làm mới không gian sống bằng cây cảnh có “nội dung”.
Bích Bông
