Mô hình trồng măng Lục Trúc của anh Lâm Xuân Quang ở xã Nam Hòa (trước đây là xã Cây Thị) là một trong những điển hình thành công của tỉnh Thái Nguyên. Năm 2015, sau khi thấy măng Lục Trúc được đóng gói bán trong siêu thị Đài Loan (Trung Quốc), anh mang gần 300 cây giống về trồng thử nhưng toàn bộ đều chết.
Không bỏ cuộc, anh sang Đài Loan (Trung Quốc) học kỹ thuật trong ba tháng, rồi đưa 100 cây giống về trồng lại. Lần này, măng sinh trưởng tốt. Từ nền tảng đó, năm 2017 anh mua gần 2 ha đất để mở rộng vùng trồng và đến năm 2022 thành lập HTX Nông sản Vạn Lộc với 12 thành viên.
HTX theo định hướng canh tác hữu cơ, đã đạt chứng nhận VietGAP và liên kết với nông hộ tại 18 tỉnh, thành để giám sát quy trình và bao tiêu sản phẩm.
 |
| Mô hình trồng măng Lục Trúc của anh Lâm Xuân Quang ở xã Nam Hòa. Ảnh: Quang Linh/ Nông nghiệp và Môi trường. |
Theo thống kê của HTX Vạn Lộc, một ha măng Lục Trúc từ năm thứ ba cho sản lượng 15–17 tấn/năm. Bán tại vườn với giá 25.000 đồng/kg, mỗi ha có thể mang về vài trăm triệu đồng.
Ngoài măng tươi, HTX cung cấp 10.000–15.000 cây giống mỗi năm, giá khoảng 120.000 đồng/cây. Năm 2022, măng Lục Trúc Vạn Lộc được tôn vinh là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh.
Sự hấp dẫn này khiến nhiều hộ dân và HTX khác muốn chuyển đổi sang cây măng Lục Trúc; tuy nhiên, anh Quang cho biết đây là cây trồng không hề dễ, bởi cây giống phải đạt chuẩn, đất cần xử lý pH phù hợp, phân bón phải phối trộn đúng tỷ lệ, cần tưới nước hằng ngày, đồng thời măng thu hoạch phải chế biến ngay hoặc đưa ngay vào kho lạnh để đảm bảo chất lượng.
Đặc biệt, đầu ra là điểm mấu chốt. Tại địa phương, người dân vẫn quen dùng măng bản địa, nên măng Lục Trúc rất khó tiêu thụ nếu chỉ bán tươi ở chợ. Măng khô giá cao nhưng khó cạnh tranh với các loại măng khô truyền thống. Do vậy, hướng đi khả thi nhất là cung cấp măng tươi cho siêu thị, nhà hàng – đòi hỏi phải có kho lạnh, chuỗi logistics và hợp đồng tiêu thụ ổn định.
 |
| Anh Lâm Xuân Quang (bên trái) kiểm tra chất lượng măng Lục Trúc. Ảnh: Quang Linh/ Nông nghiệp và Môi trường. |
Bài học từ mô hình của anh Lâm Xuân Quang cho thấy: nếu được đầu tư đúng kỹ thuật, lựa chọn nguồn giống chuẩn, liên kết tiêu thụ và canh tác hữu cơ, măng Lục Trúc thực sự mang lại giá trị kinh tế cao.
Ngược lại, nếu thấy lợi mà trồng ồ ạt, không chuẩn bị về kỹ thuật và thị trường, người trồng có thể đối mặt rủi ro: mất vốn, sản phẩm tồn kho, phá vỡ quy hoạch đất canh tác tại địa phương.
Lời khuyên dành cho các hộ đang cân nhắc là không nên trồng đại trà ngay từ đầu mà nên bắt đầu với mô hình nhỏ để học kỹ thuật, đồng thời kết nối với HTX hoặc doanh nghiệp bao tiêu. Chỉ khi đã đảm bảo được khâu thu hoạch, chế biến và tiêu thụ mới nên mở rộng diện tích. Măng Lục Trúc có thể là “cây làm giàu”, nhưng không dành cho người thiếu kiên trì và chưa chuẩn bị kỹ lưỡng.
