Ngày 27/6, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2211/QĐ-BVHTTDL, chính thức đưa nghề thủ công truyền thống - NGHỀ LÀM BÁNH ĐA NEM THỔ HÀ (xã Vân Hà, thị xã Việt Yên, tỉnh Bắc Giang cũ, nay thuộc phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh) vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Quyết định nêu rõ, UBND các cấp nơi có di sản chịu trách nhiệm quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản theo quy định pháp luật. Đây là sự ghi nhận quan trọng với một nghề thủ công truyền thống có lịch sử lâu đời tại vùng Kinh Bắc.
 |
| Sau khi tráng, bánh đa nem Thổ Hà được trải lên phên tre để phơi. Ảnh: Báo Dân tộc. |
Làng Thổ Hà nằm ven dòng sông Cầu, cách Hà Nội khoảng 45 km. Trước đây, làng nổi tiếng với nghề làm gốm, nhưng từ thế kỷ 20, nghề gốm mai một, người dân chuyển sang làm bánh đa nem.
Điểm đặc biệt của bánh đa nem Thổ Hà nằm ở quy trình sản xuất thủ công tỉ mỉ. Gạo tẻ ngon được ngâm qua đêm, sau đó xay nhuyễn bằng cối đá để tạo độ mịn dẻo. Bột sau khi lọc kỹ sẽ được tráng thành từng lớp mỏng đều trên nồi hơi nóng, sau đó phơi trên phên tre dưới nắng nhẹ hoặc gió để đạt độ khô chuẩn mà không bị giòn gãy.
Người làm nghề phải tinh tế trong từng công đoạn, từ nhiệt độ tráng, độ ẩm khi phơi đến thời gian bảo quản để tạo ra sản phẩm có độ dẻo vừa đủ khi cuốn, không rách, và giòn thơm khi rán. Bánh đạt chuẩn thường có màu trắng ngà tự nhiên, thơm nhẹ mùi gạo, không cần sử dụng hóa chất bảo quản.
Bánh đa nem Thổ Hà không chỉ là niềm tự hào nội địa mà còn từng bước chinh phục thị trường quốc tế. Nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong làng đã xuất khẩu sản phẩm sang Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu - nơi người tiêu dùng yêu thích các dòng sản phẩm thủ công, an toàn và truyền thống.
Sự công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là cột mốc quan trọng, mở ra cơ hội để nghề làm bánh đa nem được hỗ trợ bảo tồn, phát triển bền vững. Đặc biệt, trong bối cảnh bánh đa công nghiệp giá rẻ tràn lan, việc khẳng định chất lượng sản phẩm truyền thống càng trở nên cấp thiết.
